Η Κύπρος έχει το πιο υψηλό ποσοστό στην Ευρώπη στα νεαρά ζευγάρια χωρίς παιδιά, σύµφωνα µε έκθεση της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας µε τίτλο «Βασικά στοιχεία για τις ευρωπαϊκές συνθήκες διαβίωσης – Έκδοση 2024» (“Key figures on European living conditions – 2024 edition”).
Πιο συγκεκριµένα, στην έκθεση περιλαµβάνεται ανάλυση και σύγκριση όσον αφορά τη σύνθεση των νοικοκυριών στα κράτη-µέλη της ΕΕ, µε την Κύπρο να καταγράφει πρωτιές σε δύο κατηγορίες.
Η πρώτη αφορά τα µονήρη νοικοκυριά, δηλαδή τους άγαµους. Σύµφωνα µε την έκθεση, η Κύπρος βρίσκεται στη δεύτερη θέση από το τέλος, µε ποσοστό 20,8%, ενώ ο αντίστοιχος µέσος όρος στην Ευρώπη είναι 35,2%. ∆ηλαδή η συντριπτική πλειοψηφία των νέων κάνουν το πρώτο βήµα και προχωρούν στη σύναψη συζυγικής σχέσης. Η χώρα µε το πιο χαµηλό ποσοστό στα µονήρη νοικοκυριά είναι η Σλοβακία µε 11,8%.
Την ίδια ώρα, ωστόσο, η Κύπρος έχει την πρωτιά στην κατηγορία των νοικοκυριών µε δύο ενήλικες χωρίς παιδιά. Το ποσοστό στη χώρα µας ανέρχεται στο 35,7%, ενώ ο αντίστοιχος µέσος όρος στην Ευρώπη είναι 28%. ∆ηλαδή περισσότερα από ένα στα τρία νεαρά ζευγάρια µένουν στο πρώτο βήµα και δεν προχωρούν στην τεκνοποίηση.
Οι βασικοί παράγοντες που φαίνεται ότι λειτουργούν ανασταλτικά στη λήψη της απόφασης από τα νεαρά ζευγάρια για το δεύτερο βήµα της σχέσης τους, που είναι η απόκτηση ενός παιδιού, είναι οι ακόλουθοι:
• Οι χαµηλοί µισθοί και το υψηλό κόστος διαβίωσης λόγω της ακρίβειας.
• Η στεγαστική κρίση, η οποία προκύπτει από τα υψηλά επιτόκια και τα συνεχώς αυξανόµενα ενοίκια, αλλά και την ανυπαρξία κρατικής µέριµνας για στήριξη των νεαρών ζευγαριών, αφού τα σχέδια τα οποία εξαγγέλθηκαν από την κυβέρνηση παραµένουν εδώ και δύο χρόνια στα χαρτιά.
• Η έλλειψη υποδοµών όσον αφορά τη φροντίδα και τη µέριµνα των παιδιών.
Υπενθυµίζεται ότι η Κοµισιόν στην τελευταία της έκθεση µε τις συστάσεις της προς την Κύπρο υπέδειξε ότι η απουσία δοµών µέριµνας για τα παιδιά, τους ηλικιωµένους και τα ευάλωτα άτοµα είναι το µεγαλύτερο εµπόδιο, το οποίο αντιµετωπίζουν οι γυναίκες για την επαγγελµατική τους ανέλιξη. Επεσήµανε, επίσης, ότι «αυτό εµποδίζει την ανάπτυξη των µισθών» και εξηγεί το µεγάλο χάσµα στις συντάξεις µεταξύ των φύλων (36,7% στην Κύπρο έναντι 26,1% που είναι ο µέσος όρος στην ΕΕ).
Επιπρόσθετα, στην ίδια έκθεση η Κοµισιόν επεσήµανε ότι «η περιορισµένη διαθεσιµότητα υπηρεσιών παιδικής µέριµνας µειώνει σηµαντικά το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών, συµπεριλαµβανοµένων των γυναικών µεγαλύτερης ηλικίας και την ικανότητά τους να αποκτήσουν συνταξιοδοτικά δικαιώµατα».
Όπως αναφέρεται στην έκθεση της Κοµισιόν, η Κύπρος πρέπει να αυξήσει κατά 12,6% (από 28% που ήταν ο µέσος όρος την περίοδο 2017 – 2021 σε 40,6% µέχρι το 2030) το ποσοστό συµµετοχής στην επίσηµη παιδική φροντίδα για παιδιά κάτω των 3 ετών, προκειµένου να καλύψει τους στόχους της. Παρά ταύτα, προστίθεται, οι ενδείξεις δεν είναι αισιόδοξες, αφού το 2022 το ποσοστό µειώθηκε (αντί να αυξηθεί) στο 24,4%.
Πρωτιά και στους πολύτεκνους
Όσον αφορά τις οικογένειες µε παιδιά, τα στοιχεία -µε βάση πάντα την έκθεση της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας- είναι τα ακόλουθα:
• Μονήρη νοικοκυριά µε εξαρτώµενα τέκνα: Το ποσοστό στην Κύπρο ανέρχεται σε 3,2%, ενώ ο µέσος όρος στην Ευρώπη είναι 4,1%. Οι χώρες µε το πιο υψηλό ποσοστό είναι η Λιθουανία (7,3%), η Γαλλία (6,1%), η Ιρλανδία και η Σουηδία (και οι δύο 5,9%), ενώ στην άλλη πλευρά οι χώρες µε το πιο χαµηλό ποσοστό είναι η Πολωνία (1,3%), η Ελλάδα και η Σλοβακία (και οι δύο 1,9%).
• Νοικοκυριά µε δύο ενήλικες και ένα εξαρτώµενο παιδί: Το ποσοστό στην Κύπρο ανέρχεται σε 9,4%, ενώ ο µέσος όρος στην Ευρώπη είναι 8,5%. Οι χώρες µε το πιο υψηλό ποσοστό είναι η Ρουµανία (11,3%), η Πορτογαλία (10,9%) και η Ισπανία (10,1%), ενώ οι χώρες µε το πιο χαµηλό ποσοστό είναι η ∆ανία (5,5%), η Φινλανδία (5,7%) και η Σουηδία (6,3%).
• Νοικοκυριά µε δύο ενήλικες και δύο εξαρτώµενα παιδιά: Το ποσοστό στην Κύπρο ανέρχεται σε 11,1%, ενώ ο µέσος όρος στην Ευρώπη είναι 8,6%. Οι χώρες µε το πιο υψηλό ποσοστό είναι η Σλοβενία (13%), η Τσεχία (12,5%) και η Ιρλανδία (11,7%), ενώ από την άλλη πλευρά οι χώρες µε το πιο χαµηλό ποσοστό είναι η Πορτογαλία (6,3%), η Πολωνία και η Φινλανδία (και οι δύο 6,4%).
• Νοικοκυριά µε δύο ενήλικες και τρία εξαρτώµενα παιδιά και πάνω: Το ποσοστό στην Κύπρο ανέρχεται σε 5,6%, ενώ ο µέσος όρος στην Ευρώπη είναι 3,3%. Η χώρα µας βρίσκεται στη δεύτερη θέση πίσω από την Ιρλανδία (7,7%) και µπροστά από το Βέλγιο (5%), ενώ στην άλλη πλευρά βρίσκεται η Βουλγαρία (1,3%), η Λιθουανία (1,4%) και η Ρουµανία (2,3%).
Οι µισοί δυσκολεύονται οικονοµικά να τα βγάλουν πέρα
Οι µισοί στην Κύπρο δυσκολεύονται οικονοµικά να τα βγάλουν πέρα, σύµφωνα µε την έκθεση της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας. Πιο συγκεκριµένα, ποσοστό 7,1% των πολιτών αντιµετωπίζουν πολύ µεγάλες δυσκολίες, 17,2% αντιµετωπίζουν σηµαντικές δυσκολίες και 23,6% αντιµετωπίζουν κάποιες δυσκολίες.
Από την άλλη πλευρά, ποσοστό 27,1% τα βγάζουν πέρα σχετικά εύκολα, 18,2% έχουν µεγαλύτερη ευχέρεια και 6,8% τα βγάζουν πέρα αρκετά εύκολα. Από την ανάλυση των στοιχείων φαίνεται ότι µεταξύ των νοικοκυριών στην Κύπρο η κατηγορία η οποία συγκεντρώνει το πιο υψηλό ποσοστό όσων δεν µπορούν να ανταποκριθούν στην απαιτούµενη δαπάνη είναι το να κάνουν διακοπές µιας εβδοµάδας µια φορά το χρόνο µακριά από το σπίτι τους (36% έναντι 28,5% στην ΕΕ).
Η δεύτερη κατά σειρά κατηγορία είναι το να κρατήσουν το σπίτι τους επαρκώς ζεστό (16,9% έναντι 10,6% στην ΕΕ).
Σηµειώνεται πάντως ότι σε σύγκριση µε το 2022 (19,2%) το ποσοστό των νοικοκυριών στην Κύπρο που αντιµετωπίζουν την πιο πάνω δυσκολία µειώθηκε σηµαντικά. Η τρίτη κατά σειρά κατηγορία στην οποία αντιµετωπίζουν δυσκολίες τα νοικοκυριά προκειµένου να ανταποκριθούν στην απαιτούµενη δαπάνη είναι η τακτική συµµετοχή σε δραστηριότητες αναψυχής (8% έναντι 13% στην ΕΕ).
Η τέταρτη κατά σειρά κατηγορία είναι να έχουν ένα γεύµα µε κρέας, κοτόπουλο, ψάρι, ή χορτοφαγικό ισοδύναµο, κάθε δεύτερη µέρα (1,3% έναντι 9,7% στην ΕΕ) και η πέµπτη και τελευταία κατηγορία είναι να έχουν σύνδεση µε το διαδίκτυο στο σπίτι τους (0,7% έναντι 2,3% στην ΕΕ).
