Η εικόνα της παλιάς πόλης της Λευκωσίας τα τελευταία χρόνια έχει αλλάξει, όχι µόνο δοµικά αλλά και σε ό,τι αφορά το χαρακτήρα, µε τη συµβολή των new age µαγαζιών, κρατώντας ωστόσο ένα παραδοσιακό άγγιγµα, τρόπον τινά. Βέβαια, υπάρχουν και εκείνα τα µαγαζιά που «στέκουν» στο κέντρο της πρωτεύουσας δεκαετίες τώρα και βλέπουν τις αλλαγές, µικρές και µεγάλες, καλές ή λιγότερο καλές, που επηρεάζουν µε ποικίλους τρόπους τους µαγαζάτορες παντός είδους· από εµπόρους µέχρι ιδιοκτήτες καφέ ή µπαρ… πολλά από τα οποία καταφεύγουν στην παράδοση, κυρίως µε τα προϊόντα που προσφέρουν.
Τι άλλαξε όλα αυτά τα χρόνια στο ιστορικό κέντρο και πώς επηρεάστηκε το εµπόριο; Με ποιους τρόπους οι νέοι ιδιοκτήτες µαγαζιών «καλούν» τον κόσµο; Υπάρχουν καταστηµατάρχες που έχουν παράπονα από τις τοπικές Αρχές, και γιατί; Σε αυτά τα ερωτήµατα απαντούν στη «Χαραυγή» δύο ιδιοκτήτες µαγαζιών, από διαφορετικό µετερίζι ο καθένας. Έµπορος υφασµάτων ο ένας, στην εστίαση-αναψυχή ο άλλος, µε κοινό, ωστόσο, παρονοµαστή: την παλιά πόλη της Λευκωσίας.
Το εµπόριο έχει αλλάξει…
Ο Χρήστος δραστηριοποιείται σε οικογενειακή επιχείρηση η οποία ασχολείται µε το εµπόριο υφασµάτων και βρίσκεται στην οδό Ονασαγόρου, έναν δρόµο συνυφασµένο µε το κέντρο της Λευκωσίας.
Οι αλλαγές µέσα από τις δεκαετίες είναι πολλές και αγγίζουν πολλούς τοµείς της τοπικής αλλά και ευρύτερης αγοράς, λέει ο ιδιοκτήτης του SIPONE TEXTILES και παρατηρεί πως η µεγαλύτερη τοπική αλλαγή που εντοπίζεται είναι η πληθυσµιακή µετακίνηση και η αποκέντρωση του πυρήνα της αγοράς, η οποία δεν έχει καµία σχέση µε την τότε τοπική εµπορική δραστηριότητα.
Σε σχέση µε το εµπόριο, ο Χρήστος εξηγεί ότι το ιστορικό κέντρο σήµερα δεν έχει πλέον την εµπορική εικόνα του παρελθόντος. Σιγά σιγά αποκτά νέα χρήση και σήµερα τα καταστήµατα του λιανικού εµπορίου δίνουν τη θέση τους σε χώρους εστίασης και αναψυχής.
Ερωτηθείς αν έχει περάσει από σκαµπανεβάσµατα η επιχείρηση και αν αυτό σχετίζεται µε τα κατά καιρούς έργα που γίνονται στην περιοχή, ανέφερε πως έχει προσαρµόσει την επιχείρηση στις σύγχρονες απαιτήσεις της ηλεκτρονικής και ψηφιακής ανάγκης. Παράλληλα, λέει πως ο λόγος που έχουν καταφέρει να επιβιώσουν και να παραµένουν ανταγωνιστικοί µέσα από τα σκαµπανεβάσµατά των εποχών είναι ότι και οι προηγούµενοι ιδιοκτήτες έκαναν πάντα τις απαραίτητες αλλαγές ώστε η επιχείρηση να συνάδει µε την αγορά.
Σε ό,τι αφορά τα έργα που έγιναν τριγύρω, τονίζει χαρακτηριστικά πως όλα τα έργα που έχουν γίνει στην περιοχή έχουν δουλέψει τελικά εις βάρος της ίδιας της περιοχής και έχουν βοηθήσει στην ολική αποκέντρωση, όχι µόνο των επιχειρήσεων αλλά και του γηγενούς πληθυσµού. «Οι αλλαγές που έγιναν δεν είχαν κανένα ολοκληρωτικό ή µακροχρόνιο σχεδιασµό, γι’ αυτό και το ιστορικό κέντρο της πόλης έφτασε σε µαρασµό. Σε κάποιες περιπτώσεις, στοιχεία δείχνουν ότι ευρωπαϊκά κονδύλια απορροφήθηκαν δήθεν για αναζωογόνηση της περιοχής, αλλά τελικά µόνο ιδιωτικά συµφέροντα εξυπηρέτησαν», λέει ο καταστηµατάρχης.
Ο Χρήστος δεν παρέλειψε να αναφερθεί και στο παζάρι στο κέντρο της πόλης, γενικότερα, σηµειώνοντας ότι αυτό έχει αλλάξει εντελώς. «Οι διαδικτυακές αγορές κερδίζουν έδαφος και η ψηφιακή παρουσία των επιχειρήσεων είναι ζωτικής σηµασίας. Η τοπική αγορά στο ιστορικό κέντρο αλλάζει και σιγά σιγά τα επόµενα χρόνια θα πάρει µια µορφή φοιτητούπολης, καθώς βρίσκονται στα σκαριά έργα που αφορούν σχολές και φοιτητικές εστίες».
Τα νέα µαγαζιά και η επιστροφή στις «ρίζες»
Λίγο παρακάτω, σ’ έναν από τους πολλούς πεζόδροµους της παλιάς πόλης, συναντήσαµε τον Φοίβο, συνιδιοκτήτη τα τελευταία πέντε χρόνια του µαγαζιού «7 Κλειδιά». Ο Φοίβος αρχικά αναφέρθηκε στην αµέσως µετά-Covid εποχή, τονίζοντας ότι είναι η αγάπη του κόσµου που κράτησε ζωντανό το µαγαζί αυτή τη δύσκολη περίοδο.
Σε ό,τι αφορά τα σηµερινά δεδοµένα και το κατά πόσο ο κόσµος προτιµά την παλιά πόλη, ο Φοίβος εξηγεί στη «Χαραυγή» πως τα νέα µαγαζιά συµβάλλουν στο να έρχεται ο κόσµος στην περιοχή, όλων των ηλικιών, είτε είναι ντόπιοι είτε ξένοι. Επιπλέον, όπως λέει, δίνουν ιδιαίτερη σηµασία στα τοπικά προϊόντα, κάτι το οποίο λειτουργεί θετικά. Και εξηγεί: Φαίνεται ότι οι πελάτες «αγκαλιάζουν» τα τοπικά προϊόντα, καθώς η ευρεία πλέον γκάµα, κυρίως µικρο-ζυθοποιείων, προσφέρει ποικιλία. Κι αυτό, σηµειώνει, είναι κάτι που αρέσει και σε Κύπριους και σε ξένους.
Κληθείς να σχολιάσει την ανάπτυξη του εντός των τειχών ιστορικού κέντρου, υπογραµµίζει πως οι άνθρωποι συρρέουν ολοένα και περισσότερο και φαίνεται ότι είδαν µε καλό µάτι την αλλαγή στο χαρακτήρα της περιοχής, κυρίως µε τα πολλά νέα µαγαζιά.
«Πιστεύω ότι στην εποχή που διανύουµε ο κόσµος προτιµά και ψάχνει την ποιότητα, γενικότερα. Αυτό το βλέπουµε όχι µόνο στην εστίαση ή την αναψυχή, αλλά και σε άλλους είδους επιχειρήσεις (και πολιτιστικού χαρακτήρα). Τα τελευταία χρόνια, σηµείωσε, έχουν έρθει στο κέντρο πολλοί νέοι άνθρωποι και άνοιξαν, για παράδειγμα, διάφορα κέντρα-εργαστήρια χειροτεχνίας και άλλων τεχνών. Άρα, και το κοµµάτι του πολιτισµού παίζει καθοριστικό ρόλο στην προοπτική προσέλκυσης νέων, και όχι µόνο, ανθρώπων στο κέντρο της πόλης. Όλο αυτό φέρνει κινητικότητα», υπογραµµίζει.
Για τα διάφορα έργα ανάπλασης, ο συνιδιοκτήτης των «Κλειδιών» αναφέρει ότι δεν έµειναν ανεπηρέαστοι, καθώς πολύς κόσµος ερχόταν και έφευγε εξαιτίας πολλών παραγόντων, ένας από αυτούς η δυσκολία εξεύρεσης χώρου στάθµευσης. «Ένα µεγάλο κοµµάτι της περιοχής είναι ακόµα κλειστό, γεγονός που σίγουρα επηρεάζει κάποια µαγαζιά, πολλά από τα οποία δεν έχουν επαναλειτουργήσει ακόµα, ενώ υπάρχουν και αυτά που έχουν κλείσει. Θέλουµε να πιστεύουµε ότι όλο αυτό θα τελειώσει σύντοµα».
Απαιτούνται συγκεκριµένα κίνητρα και έργα υποδοµής
Αν σε κάτι συµφωνούν οι µαγαζάτορες της περιοχής, ανεξάρτητα από τον τοµέα στον οποίο δραστηριοποιούνται, είναι πως δεν είναι όλα ρόδινα και πρέπει να δοθούν περισσότερα κίνητρα για να ανοίξουν περισσότερες επιχειρήσεις-µαγαζιά, όχι µόνο για εστίαση και αναψυχή αλλά και άλλες χρήσεις. Τα κίνητρα δεν είναι µόνο οικονοµικά.
Για παράδειγµα, η ύπαρξη µοναδικών εµπειριών αποτελεί βασικό παράγοντα για την αύξηση της επισκεψιµότητας της περιοχής από Κύπριους και ξένους. Αυτό απαιτεί την προσέλκυση συγκεκριµένων χρήσεων που δεν είναι πάντα κερδοφόρες και δεν προσελκύουν το ενδιαφέρον επενδυτών. Η βελτίωση της προσβασιµότητας και άλλα έργα υποδοµής είναι επίσης σηµαντικά. Ο Φοίβος στη συνοµιλία µας έθιξε ακόµα ένα σοβαρό θέµα, κάνοντας λόγο για «υπερβολές» και «δαιµονοποίηση» της παλιάς πόλης σχετικά µε τα λεγόµενα γκέτο από ξένους.
«Μπορεί να υπάρχουν ζητήµατα, ωστόσο δεν πρέπει να δαιµονοποιείται η περιοχή, διότι ακούγονται πολλές υπερβολές. Στα µαγαζιά της πόλης, περιλαµβανοµένου και του δικού µας, πάνε και Κύπριοι και ξένοι, τουρίστες και µη, ενώ σε ό,τι αφορά την εγκληµατικότητα, αυτή υπάρχει παντού. ∆υστυχώς, πολλές φορές αναδεικνύονται µόνο τα «κακά», σηµειώνει.
