Το ΑΚΕΛ καλεί σε ενότητα και συσπείρωση γύρω από τον Μακάριο.
Του
Μιχάλη Μιχαήλ
Μέρος 7ο
Στο προηγούμενο σημείωμα είδαμε τη συνέχεια της εξέλιξης των πραγμάτων σε σχέση με τις προσπάθειες των Βρετανών να πείσουν τον Μακάριο να αποδεχθεί το σχέδιο Μακμίλαν, την προσπάθεια να πιεστεί ο Μακάριος με την κατηγορία ότι προσπαθούσε να εισαγάγει ρωσικά όπλα στην Κύπρο, την απόρριψη του σχεδίου από τους Ε/κύπριους δήμαρχους αλλά και από την Τουρκία. Παράλληλα, η Ελλάδα σε αντίδραση για τις πιέσεις απέσυρε το προσωπικό της από το αρχηγείο του ΝΑΤΟ στη Σμύρνη ως ένδειξη διαμαρτυρίας και για τις πιέσεις που ασκούνταν από το ΝΑΤΟ.
Το ΑΚΕΛ καλεί σε ενότητα
Αμέσως μετά τα όσα συνέβησαν το ΑΚΕΛ παραμέρισε τις όποιες διαφορές του με τον Μακάριο και κάλεσε όλους σε ενότητα γύρω από τον Μακάριο.
Η θέση αυτή εκφράστηκε μέσα από συνέντευξη του Γ.Γ. του κόμματος, Εζεκία Παπαϊωάννου, η οποία δημοσιεύθηκε στη «Χαραυγή» της 15ης Ιουνίου 1958.
Δημοσιεύοντας τη συνέντευξη Παπαϊωάννου, η «Χαραυγή» κυκλοφόρησε με τίτλο «Η Αριστερά εξουσιοδοτεί τον Εθνάρχη Μακάριο ν’ αντιπροσωπεύσει μόνος τον κυπριακό λαό σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις για το μέλλον της Νήσου» και με υπέρτιτλο «Για να σφυρηλατηθεί η εθνική ενότητα και ν’ αντιμετωπιστούν τα σχέδια των εχθρών του λαού».
Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως οι δηλώσεις του Γ.Γ. του ΑΚΕΛ γίνονταν μέσα στο βαρύ εσωτερικό κλίμα με τις ελληνοτουρκικές συγκρούσεις, τον απόηχο των δολοφονιών των Κοντεμενιωτών από Τ/κύπριους εθνικιστές αλλά και του κύματος δολοφονιών μελών και στελεχών του ΑΚΕΛ από την ΕΟΚΑ. Υπενθυμίζεται πως μόνο τον μήνα που προηγήθηκε, τον Μάιο του 1958, διαπράχθηκαν πέντε δολοφονίες στελεχών του κόμματος.
Καταδίκη της ανεκτικότητας των Βρετανών και δηλώσεων Ντενκτάς – Κιουτσούκ
Ση συνέντευξή του ο Εζ. Παπαϊωάννου καταδικάζει τις δολοφονίες Ε/κυπρίων –και ιδιαίτερα των Κοντεμενιωτών– από στοιχεία της τ/κυπριακής κοινότητας, καθώς και τους εμπρησμούς και τις λεηλασίες εναντίον ε/κυπριακών περιουσιών που σημειώθηκαν.
Ο Γ.Γ. του ΑΚΕΛ επιρρίπτει ευθύνες στους Βρετανούς, οι οποίοι δεν έλαβαν ουσιαστικά μέτρα για αντιμετώπιση της βίας και παράλληλα ανέφερε ότι οι Βρετανοί δεν λαμβάνουν μέτρα εναντίον του Ραούφ Ντενκτάς «που ψεύδεται ασύστολα όταν λέει ότι είναι οι κομμουνιστές που διέπραξαν τους εμπρησμούς, που εκφωνεί εμπρηστικούς λόγους, παροτρύνοντας τους συμπατριώτες του στη διάπραξη τέτοιων εγκλημάτων. Αντίθετα, ο κ. Ντενκτάς εισπράττει ακόμη χρήματα από την κυβέρνηση για νομική δουλειά που παρέχει». Σημειώνει επίσης ότι δεν λαμβάνονται μέτρα ούτε εναντίον του Φαζίλ Κιουτσούκ, ο οποίος καλεί εθελοντές από την Τουρκία να έρθουν στην Κύπρο για φυλετικό πόλεμο.
Εξήρε επίσης την αυτοσυγκράτηση των Ε/κυπρίων, οι οποίοι «ξέρουν να ξεχωρίζουν τη ρίζα του κακού που είναι ο αποικισμός από τις παρασυρμένες τουρκικές μάζες. Έλληνες και Τούρκοι έζησαν για εκατοντάδες χρόνια αρμονικά και ποτές δεν οδηγήθηκαν εκεί που οδηγούν σήμερα τα πράγματα μερικοί ξενοκίνητοι Τούρκοι», συμπλήρωσε.
Οι Βρετανοί εφαρμόζουν το «διαίρει και βασίλευε»
Ερωτηθείς πώς βλέπει η Αριστερά το ζήτημα της κυπριακής εκπροσώπησης σε πιθανές αγλλοκυπριακές διαπραγματεύσεις, ο Γ.Γ. του ΑΚΕΛ απάντησε ότι οι στιγμές που περνά ο κυπριακός λαός είναι δύσκολες και ότι η Βρετανία εφαρμόζει το δόγμα «διαίρει και βασίλευε» με την απειλή του διαμελισμού και της τουρκικής κατοχής της Κύπρου να κρέμεται σαν δαμόκλεια σπάθη πάνω από τα κεφάλια του ε/κυπριακού λαού.
Πρόσθεσε ότι «οι κίνδυνοι ενός φυλετικού πολέμου για “δικαιωθούν” εκείνοι που φωνάζουν ότι οι Έλληνες και οι Τούρκοι δεν μπορούν να ζήσουν αρμονικά μεγάλωσαν. Το Κυπριακό είναι όσο ποτέ άλλοτε μπλεγμένο κι οι δυνάμεις του ΝΑΤΟ κινούνται δραστήρια για να το περιπλέξουν ακόμη περισσότερο».
Κατηγόρησε τη βρετανική κυβέρνηση ότι ακολουθεί παρελκυστική πολιτική στο Κυπριακό στην προσπάθειά της να κουράσει ή ακόμα με την ελπίδα να δημιουργηθεί ρήγμα στο εσωτερικό μέτωπο του κυπριακού λαού και τόνισε ότι αυτό απέτυχε χάρη στην ψυχραιμία και τον πατριωτισμό των πλατιών λαϊκών μαζών και ιδιαίτερα η Αριστερά «μπροστά στην εκστρατεία της συκοφαντίας, των προκλήσεων κι αυτών ακόμα των δολοφονιών».
Εξέφρασε επίσης την εκτίμηση ότι οι προσπάθειες για να κουραστεί ο λαός θα αποτύχουν.
Στήριξη στον Μακάριο, αλλά και ανάγκη πλατιάς αντιπροσώπευσης
Σε ό,τι αφορά τις επικείμενες διαπραγματεύσεις για το σχέδιο Μακμίλαν, ο Εζεκίας Παπαϊωάννου είπε ότι τις παραμονές της εξαγγελίας των νέων βρετανικών σχεδίων η Αριστερά, για να ισχυροποιήσει τη θέση του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και εφόσον υπάρχει ταυτότητα απόψεων μεταξύ τους στο εθνικό θέμα και τον τρόπο επίλυσής του, παρά το γεγονός ότι για ένα τόσο σοβαρό ζήτημα όπως είναι το μέλλον ενός ολόκληρου λαού το σωστό είναι «να λάβει μέρος πλατιά αντιπροσωπεία του λαού με επικεφαλής τον Αρχιεπίσκοπο και για να αφαιρέσει κάθε, αστήρικτο έστω, επιχείρημα των εχθρών του λαού, της ενότητας και της εθνικής μας υπόθεσης, η Αριστερά βάζει για άλλη μια φορά πάνω απ’ όλα το εθνικό συμφέρον κι εξουσιοδοτεί τον Αρχιεπίσκοπο να εκπροσωπήσει ολόκληρο τον ελληνικό κυπριακό λαό σε διαπραγματεύσεις με τη βρετανική κυβέρνηση…»
Η Βρετανία προειδοποιεί με αυστηρότερα μέτρα με ένα «όχι» στο σχέδιο
Στο μεταξύ, όλοι βρίσκονταν σε αναμονή της ανακοίνωσης των Βρετανών με το περιεχόμενο του νέου σχεδίου.
Οι πληροφορίες που έφταναν στις εφημερίδες όμως έκαναν λόγο για την ανακοίνωση, ουσιαστικά, ενός τελεσίγραφου.
Η εφημερίδα «Νέοι Καιροί» σε ανταπόκρισή της από το Λονδίνο έγραφε στις 16 Ιουνίου 1958 ότι η επικείμενη βρετανική δήλωση θα προσλάβει χαρακτήρα τελεσίγραφου για αποδοχή των προτάσεων ή μεγαλύτερη ένταση των μέτρων έκτακτης ανάγκης με τη δικαιολογία ότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος για την αποκατάσταση της γαλήνης στην Κύπρο. Η προοπτική αυτή, έγραφε η εφημερίδα, προβλήθηκε την προηγούμενη μέρα από την «Ντέιλι Τέλεγκραφ», η οποία σχολίαζε τη νέα περιπλοκή του προβλήματος με τις τουρκικές βιαιοπραγίες.
Ελληνικές αντιπροτάσεις
Στην ίδια έκδοση η εφημερίδα αναμεταδίδει τηλεγράφημα του πρακτορείου Ρόιτερ από τη Λευκωσία ότι σύμφωνα με πληροφορίες από την Αθήνα, η ελληνική κυβέρνηση υπέβαλε ορισμένες αντιπροτάσεις επί του βρετανικού σχεδίου για την Κύπρο, τονίζοντας ότι εάν οι προτάσεις ληφθούν υπόψη και επιτευχθούν τροποποιήσεις στις αρχικές προτάσεις, τότε θα υπήρχε έδαφος για στενότερη μελέτη του βρετανικού σχεδίου. Εάν η Βρετανία δεν συναινέσει σε συζήτηση των τροποποιήσεων, τότε η Ελλάδα θα απορρίψει το σχέδιο.
Σύμφωνα με την ανταπόκριση, έγκυρες πληροφορίες αναφέρουν ότι η βρετανική κυβέρνηση μελετά σοβαρά τις ελληνικές αντιπροτάσεις.
Άγκυρα: Αγγλική απιστία το σχέδιο
Όπως αναφέραμε και στο προηγούμενο σημείωμα, η Τουρκία απέρριψε το σχέδιο ως απαράδεκτο, αφού δεν οδηγούσε στη διχοτόμηση της Κύπρου. Ωστόσο τα πράγματα δεν ήταν έτσι.
Παρά ταύτα, η φιλοκυβερνητική εφημερίδα «Χαβαντίς» έγραφε στις 15 Ιουνίου 1958 ότι οι Βρετανοί αρνούμενοι να διχοτομήσουν την Κύπρο, δέχονται το θάνατο. Η Τουρκία, ανέφερε, απέρριψε το σχέδιο ως «βρετανική απιστία».
Ο Μακάριος ετοίμασε την απάντησή του επί του σχεδίου
Στις 17 Ιουνίου η εφημερίδα «Ο Φιλελεύθερος» δημοσίευε στο κύριο θέμα της την είδηση ότι ο Αρχιεπίσκοπος Μακάριος ολοκλήρωσε τη μελέτη του βρετανικού σχεδίου καθώς και την απάντησή του που θα αποστείλει στη βρετανική κυβέρνηση. Σύμφωνα με το δημοσίευμα, η απάντηση θα τεθεί υπό την έγκριση του Εθναρχικού Συμβουλίου και των δημάρχων της Κύπρου που θα μεταβούν για το σκοπό αυτό στην Αθήνα.
