Του
Γιάννη Κακαρή
Ουκ ολίγα είναι τα προβλήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν μέχρι να εφαρμοστεί πλήρως η μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, με την Ένωση Δήμων και τη ΣΗΔΗΚΕΚ-ΠΕΟ να κρούουν για ακόμη μια φορά τον κώδωνα του κινδύνου, υπογραμμίζοντας πως η γραφειοκρατία, η κωλυσιεργία και η ασυνεννοησία μεταξύ των υπουργείων οδηγούν σε απορρύθμιση.
Η σειρά τροποποιήσεων που ετοιμάζει το Υπουργείο Εσωτερικών -οι οποίες θα κατατεθούν τον ερχόμενο Γενάρη στη Βουλή- και η συνάντηση που πραγματοποιήθηκε στο Προεδρικό φανερώνουν τη σοβαρότητα της κατάστασης.
Ωστόσο είναι και ζητήματα τα οποία δεν προκύπτουν μέσα από τη νομοθεσία, αλλά από τη γραφειοκρατία, παρά τα όποια βήματα έγιναν.
Το κεντρικό κράτος δεν έχει αποδεχθεί την αυτονομία των δήμων
Το κυριότερο ζήτημα που προτάσσουν οι δήμοι είναι η αυτονομία τους, που φαίνεται να αμφισβητείται ή να μην έχει τη διάσταση που θα ήθελαν.
Για παράδειγμα, ενώ στο νόμο αναφέρεται ξεκάθαρα ότι η κρατική χορηγία ανέρχεται στα €117 εκατομμύρια, το Υπουργείο Οικονομικών ζητά να βλέπει το αποθεματικό των δήμων πριν αποδεσμευτεί το ποσό, χωρίς να προβλέπεται κάτι τέτοιο από τη νομοθεσία.
Αυτό έχει προκαλέσει την αντίδραση των δήμων, καθώς όχι μόνο προστίθεται μια ακόμα άσκοπη γραφειοκρατική διαδικασία, αλλά στέλνει το μήνυμα πως όσοι έχουν πλεόνασμα δεν θα λαμβάνουν ή θα τους αποκόπτεται κρατική χορηγία, κάτι το οποίο προφανώς δεν έχει συζητηθεί ούτε έχει συμφωνηθεί, όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Ένωσης Δήμων Ανδρέας Βύρας.
Σημαντικό ζήτημα είναι και το ύψος της κρατικής χορηγίας. Οι δήμοι ζητούν να καθοριστεί συγκεκριμένη φόρμουλα υπολογισμού, που να λαμβάνει υπόψιν τους δείκτες της οικονομίας, όπως το ΑΕΠ, τον κρατικό προϋπολογισμό ή τον πληθωρισμό. Είναι δεδομένο ότι σε μερικά χρόνια αυτό το ποσό δεν θα έχει την ίδια αγοραστική δύναμη.
Ένα από τα παράπονα των δήμων, το οποίο είναι παρεμφερές, αποτελεί το γεγονός ότι μετά τη συμφωνία που υπήρξε για τα €117 εκατ., η κυβέρνηση προχώρησε σε αυξήσεις στη μισθοδοσία του ευρύτερου δημόσιου τομέα κατά 1,5% χωρίς να προηγηθεί κάποια διευθέτηση με τους δήμους. Όπως υποδεικνύουν, οποιαδήποτε αύξηση σε μισθούς ή από μεταφορά αρμοδιοτήτων θα πρέπει να κοστολογείται και να μεταφέρονται τα αντίστοιχα κονδύλια.
Άλυτη παραμένει και η διαφωνία όσον αφορά την ανάληψη από τους δήμους της ευθύνης συντήρησης δρόμων πρωταρχικής σημασίας που προηγουμένως ήταν ευθύνη των Δημοσίων Έργων. Το αντίστοιχο κονδύλι που έχει μεταφερθεί είναι μόλις €3 εκατ. το χρόνο για όλη την Κύπρο. Οι Δήμοι σημειώνουν πως η αρμοδιότητα αυτή θα έπρεπε να κοστολογηθεί προηγουμένως και εκτιμούν ότι το κονδύλι πρέπει να κυμαίνεται στα €10-11 εκατ, με τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη να ζητά όπως εξεταστεί το ζήτημα.
Το ίδιο πρόβλημα εκτιμάται ότι θα προκύψει και με την ίδρυση και λειτουργία της Δημοτικής Αστυνομίας. Ακόμη η συζήτηση δεν έχει τελεσφορήσει για το χαρακτήρα και τις εξουσίες της, αλλά από τη στιγμή που θα αναλάβει αρμοδιότητες που είχε μέχρι σήμερα η Αστυνομία, ή δεν κάνει λόγω του ότι είναι υποστελεχωμένη, τότε πρέπει να μεταφερθούν επίσης σημαντικά κονδύλια.
Ζητούν φόρους ακίνητης ιδιοκτησίας από το 1980!
Ένταση έχει προκληθεί και από την απαίτηση της κυβέρνησης για πληρωμή φόρου ακίνητης ιδιοκτησίας από τους δήμους. Ενώ οι δήμοι εξαιρούνταν μέχρι σήμερα από τη φορολογία αυτή, πλέον ζητούν, κυρίως από τους μεγάλους δήμους, να πληρώσουν φορολογία… από το 1980. Σημειώνεται ότι, αντίθετα, το κεντρικό κράτος απαλλάσσεται από φορολογίες ή τέλη που επιβάλλουν οι τοπικές Αρχές.
Πρόκειται για τεράστια ποσά, με τον Α. Βύρα να υποδεικνύει ότι εάν αυτή η φορολογία εφαρμοστεί, «σχεδόν όλοι οι δήμοι θα κλείσουν. Ανέλαβε ο ΠτΔ να το χειριστεί προσωπικά και να μας ενημερώσει για το αποτέλεσμα».
Είχαν δυόμισι χρόνια να προετοιμαστούν, αλλά πέρασαν αναξιοποίητα
Μιλώντας στη «Χαραυγή» ο Γ.Γ. της ΣΗΔΗΚΕΚ-ΠΕΟ, Νίκος Γρηγορίου, υπέδειξε ότι «υπάρχουν ακόμη τέτοιας έκτασης σοβαρές αδυναμίες και ελλείψεις στη λειτουργία των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που είναι δυσανάλογες όχι μόνο με τις προσδοκίες της κοινωνίας και των φορέων που στήριξαν αυτή την προσπάθεια, αλλά και του μεγάλου χρονικού διαστήματος που είχαν στη διάθεσή τους τα εμπλεκόμενα υπουργεία και υπηρεσίες για να σχεδιάσουν σωστά τη μεταρρύθμιση και να εφαρμόσουν αποτελεσματικά τις σχετικές νομοθεσίες». Σημείωσε ότι την όλη κατάσταση χαρακτηρίζουν η δυσλειτουργία, η κωλυσιεργία, η ασυνεννοησία και η ανετοιμότητα.
Όπως εξήγησε ο Νίκος Γρηγορίου, η κυβέρνηση είχε, για παράδειγμα, 2,5 χρόνια να κατηγοριοποιήσει τους δήμους, αλλά ακόμη να γίνει. Αυτό επηρεάζει τις θέσεις της διευθυντικής πυραμίδας, τις κλίμακες και εν τέλει τη στελέχωση.
Υπέδειξε ότι κανένας ΕΟΑ δεν έχει εγκεκριμένους προϋπολογισμούς και σημείωσε πως «όση ευθύνη έχουν οι ΕΟΑ, οι δήμοι και οι κοινότητες για τα προβλήματα, άλλη τόση έχει και το Υπ. Εσωτερικών».
Ακόμη, υπέδειξε πως ενώ είχε συμφωνηθεί ο τρόπος υπολογισμού για περιορισμό του εργασιακού κόστους στο 40% του προϋπολιγσμού ενός δήμου, άλλαξαν τη φόρμουλα και αφαίρεσαν τις αναπτυξιακές δαπάνες, με αποτέλεσμα κάποιοι δήμοι να μην μπορούν να προσλάβουν προσωπικό. Στη φόρμουλα αυτή δεν υπολογίζεται το κόστος της αγοράς υπηρεσιών, κάτι που τελικά ενθαρρύνει την αγορά υπηρεσιών αντί τη σταθερή στελέχωση των δήμων.
Πρόσθεσε ότι η αδυναμία λειτουργίας του λογισμικού «Ιππόδαμος» δημιουργεί αταξία στο τμήμα αδειοδότησης των ΕΟΑ και αφόρητη πίεση στους εργαζόμενους που στελεχώνουν το τμήμα αυτό, που με τη σειρά της οδηγεί στη συνεχή τάση φυγής από τον οργανισμό σε βάρος της άμεσης και ποιοτικής εξυπηρέτησης.
Προειδοποίησε ότι ακόμα να μπει στην εξίσωση η διαχείριση αποβλήτων, όπου τα προβλήματα είναι τεράστια και, πιθανότατα, οι πολίτες να κληθούν σύντομα να πληρώσουν αυξημένα τέλη υπηρεσιών, σημειώνοντας πως είναι ήδη διάχυτη η δυσφορία των δημοτών.
Η ΣΗΔΗΚΕΚ – ΠΕΟ ξεκίνησε συνελεύσεις στους χώρους δουλειάς, με τον Ν. Γρηγορίου να υπογραμμίζει ότι «πρέπει να παρθούν συγκεκριμένες αποφάσεις, αλλιώς δεν θα έχουμε άλλη επιλογή από το να προστατέψουμε τις εργασιακές σχέσεις ακόμη και με μέτρα».
