∆εν υπάρχει αµφιβολία ότι ως κράτος δεθήκαµε για τα καλά στο αµερικανικό άρµα σε ό,τι αφορά και τα στρατιωτικά ζητήµατα και κανένας δεν µπορεί να προβλέψει πού θα οδηγήσει αυτή η σχέση στο µέλλον, εκτίµησαν αναλυτές στρατιωτικών θεµάτων και στρατιωτικοί. Παράλληλα, δεν πρέπει να παραβλέπεται και η ανάπτυξη της στρατιωτικής συνεργασίας της Κύπρου µε το Ισραήλ, κάτι που αλλάζει παντελώς και -ίσως- οριστικά τον προσανατολισµό της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας σε σύγκριση µε αυτόν που ακολουθούσε η Κύπρος µέχρι τη διακυβέρνηση Αναστασιάδη – ∆ΗΣΥ.
Τόσο ο Πρόεδρος της ∆ηµοκρατίας, όσο και ο Υπουργός Εξωτερικών µε δηλώσεις τους τις τελευταίες µέρες άφησαν ανοικτό το ενδεχόµενο µόνιµης στρατιωτικής παρουσίας των ΗΠΑ στο νησί µας, ζήτηµα το οποίο προφανώς συζητείται µε την αµερικανική πλευρά. Την ίδια ώρα, οι βρετανικές βάσεις ήδη χρησιµοποιούνται ενεργά προς υποστήριξη της ισραηλινής πολεµικής µηχανής στη γενοκτονία των Παλαιστινίων και στις επιθέσεις σε γειτονικά κράτη.
Προηγήθηκαν οι αποφάσεις για εµβάθυνση του Στρατηγικού ∆ιαλόγου Κύπρου – ΗΠΑ αφού, σύµφωνα µε δηλώσεις του Υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ, «τους τελευταίους οκτώ µήνες, οι ΗΠΑ έµαθαν για τη στρατηγική αξία του νησιού για στρατιωτικές και ανθρωπιστικές επιχειρήσεις». Ποιες είναι, όµως, αυτές οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στις οποίες ενεπλάκη η Κύπρος, δεν µάθαµε ποτέ.
Υπενθυµίζουµε ακόµα ότι το 2021, η κυβέρνηση Αναστασιάδη-Συναγερµού ανακοίνωσε τη λειτουργία στην Κύπρο του περιφερειακού κέντρου εκπαίδευσης σε θέµατα συνοριακής Ασφάλειας CΥCLOPS, ως κοινό πρόγραµµα ΗΠΑ – Κύπρου. Το CYCLOPS έχει ως στόχο την αντιµετώπιση «κακόβουλων περιφερειακών δρώντων» στην περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου. Αφού οι ΗΠΑ δεν αξιολογούν ως κακόβουλο δρώντα την Τουρκία, που είναι πολύτιµος ΝΑΤΟϊκός σύµµαχος, πώς αυτό θα εξυπηρετήσει την Κύπρο επίσης δεν εξηγήθηκε ποτέ.
Οι απόψεις των αναλυτών που µίλησαν στη «Χαραυγή», υπό το καθεστώς της ανωνυµίας -κι αυτό για ευνόητους λόγους- διαφοροποιούνται ως προς τα οφέλη που θα έχει αυτή η στροφή για την Κύπρο. Κάποιοι εκτιµούν ότι θα έχει θετικά αποτελέσµατα και κάποιοι ότι θα προκληθούν προβλήµατα.
Πονοκέφαλος τα ρωσικά οπλικά συστήµατα
Η πίεση που ασκείται προς την Κυπριακή ∆ηµοκρατία από τις ΗΠΑ για αντικατάσταση των ρωσικών οπλικών συστηµάτων και αρµάτων µάχης που διαθέτει η Εθνική Φρουρά και την αγορά νέων συστηµάτων αµερικανικής προέλευσης, µαζί µε τα προβλήµατα συντήρησης των υφιστάµενων συστηµάτων, λόγω της έλλειψης ανταλλακτικών και παρελκοµένων συνεπεία του εµπάργκο που επέβαλε η ΕΕ εναντίον της Ρωσίας για την εισβολή στην Ουκρανία, προκαλούν µεγάλο πονοκέφαλο τόσο στο ΥΠΑΜ, όσο και στο ΓΕΕΦ.
Ύστερα από την έγκριση στις ΗΠΑ του νοµοσχεδίου Ρούµπιο – Μενέντεζ για µερική άρση του εµπάργκο πώλησης αµερικανικών όπλων στην Κύπρο, ως προϋπόθεση τέθηκε η ευθυγράµµιση της Κύπρου µε τις αµερικανικές απαιτήσεις για απαλλαγή της από τον ρωσικό και κινέζικο εξοπλισµό, την απαγόρευση στάθµευσης ρωσικών πλοίων στα λιµάνια της Κύπρου και µια σειρά άλλων µέτρων. Η πίεση εντάθηκε µετά την έναρξη της ισραηλινής εισβολής στη Γάζα όπου οι ΗΠΑ και οι σύµµαχοί τους θέλουν την Κύπρο ως βάση διευκολύνσεών τους µε ό,τι αυτό συνεπάγεται.
Υπενθυµίζεται πως όταν η Κύπρος βρισκόταν υπό την άµεση απειλή τουρκικής εισβολής το 1964 καµία χώρα-µέλος του ΝΑΤΟ δεν ήταν διατεθειµένη να παράσχει εξοπλισµό στην Εθνική Φρουρά για αντιµετώπιση ενός τέτοιου ενδεχοµένου. Και ήταν τότε που ο Πρόεδρος Μακάριος στράφηκε προς τη Μόσχα, η οποία παραχώρησε στρατιωτικό υλικό στην Κύπρο σε ειδικές τιµές και µε ανταλλαγή προϊόντων.
Φόβοι και ανησυχίες…
Οι αναλυτές εξέφρασαν κάποιους φόβους και κάποιες ανησυχίες σε σχέση µε τον τρόπο που προωθούνται οι αλλαγές από την κυβέρνηση Χριστοδουλίδη και υπογράµµισαν ότι χρειάζεται µεγάλη προσοχή στο χειρισµό αυτών των θεµάτων, ούτως ώστε να µην απογυµνωθεί αµυντικά η Κύπρος. Τόνισαν ότι θα ήταν λάθος η πώληση υφιστάµενων συστηµάτων πριν υπάρξει αντικατάσταση.
Παράλληλα, τόνισαν πως η αντικατάσταση δεν είναι εύκολη υπόθεση, αφού θα χρειαστεί µεγάλο χρονικό διάστηµα για επιλογή των νέων εξοπλισµών, εξεύρεση των απαιτούµενων και τεράστιων κονδυλίων για αγορά τους και εκπαίδευση στο χειρισµό τους του προσωπικού της Ε.Φ. Κανένα σοβαρό κράτος, επισηµάνθηκε, δεν ξεγυµνώνεται, για οποιονδήποτε λόγο, πριν αντικαταστήσει πρώτα τα συστήµατα και τα µέσα τα οποία θέλει να αντικαταστήσει.
Προβληµατισµός υπάρχει και κατά πόσον οι ΗΠΑ, ανεξάρτητα από τις διαφορές που προέκυψαν αυτό το διάστηµα µε την Τουρκία, θα θελήσουν να στείλουν οπλισµό στην Κύπρο ο οποίος θα έχει, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την Κύπρο, ως αποστολή την αντιµετώπιση οποιασδήποτε ενδεχόµενης στρατιωτικής ενέργειας της Τουρκίας στην Κύπρο. Επισηµάνθηκε ότι δεν αποκλείεται οι ΗΠΑ να παραχωρήσουν στην Κύπρο οπλισµό, αλλά τέτοιον ο οποίος να εξυπηρετεί τους δικούς τους στόχους που σχετίζονται τόσο µε τις εξελίξεις στην περιοχή, όσο και τον έλεγχο της κατάστασης µετά τον τερµατισµό της κρίσης.
Σε αυτό υπήρξε ο αντίλογος από άλλο συνοµιλητή µας, ο οποίος επεσήµανε ότι οι κυπροαµερικανικές σχέσεις δεν εξαρτώνται πλέον από τις σχέσεις των ΗΠΑ µε την Άγκυρα, λόγω των διαφορών που προέκυψαν την τελευταία περίοδο. Άλλωστε, οι ΗΠΑ εξισορροπούν τα πράγµατα παραχωρώντας εξοπλισµό τόσο στην Τουρκία, όσο και στην Ελλάδα.
Το είδος του εξοπλισµού
Κάποιοι από τους συνοµιλητές µας έθεσαν και το θέµα της επάρκειας του νέου εξοπλισµού που θα έρθει. Συγκεκριµένα, τέθηκε το ζήτηµα κατά πόσον τα γαλλικά ελικόπτερα θα είναι ισάξια µε τα ρωσικά ελικόπτερα, τα οποία έχουν πωληθεί ήδη στη Σερβία και θα πρέπει να αντικατασταθούν. Συγκεκριµένα µας λέχθηκε ότι τα ρωσικά ήταν κατασκευασµένα για διείσδυση στο εχθρικό έδαφος, ενώ τα γαλλικά έχουν µικρότερη εµβέλεια. Κάτι ανάλογο ισχύει και για τα νέα άρµατα µάχης που θα αγοραστούν και κατά πόσο θα είναι ισάξια των υφιστάµενων ρωσικών Τ-80.
Το ζήτηµα του τελικού χρήστη
Μέχρι στιγµής έχουν εξαχθεί εκτός Κύπρου -έχουν πωληθεί στη Σερβία- τα ρωσικά ελικόπτερα, ενώ τα παλιά ρωσικά πυροβόλα των 100 χιλιοστών πωλήθηκαν σε τσέχικη εταιρεία, η οποία τα έστειλε στην Ουκρανία χωρίς να έχουν αντικατασταθεί ακόµη.
Σε όλη αυτή την ιστορία προκύπτει και θέµα µε τον τελικό χρήστη, δηλαδή σε ποιον καταλήγουν τα ρωσικά οπλικά συστήµατα. Συγκριµένα, στα συµβόλαια µε τη Ρωσία υπάρχει πρόνοια στην περίπτωση που η Κύπρος αποφασίσει να µεταπωλήσει τα συστήµατα αυτά, καθώς χρειάζεται η ρωσική συγκατάθεση. Αυτή η πρόνοια δεν ισχύει για τα πυροβόλα των 100 χιλ. που δόθηκαν στην Κύπρο το 1965. Για τα ελικόπτερα που πωλήθηκαν στη Σερβία ζητήθηκε και λήφθηκε η έγκριση της Μόσχας, αφού η Ρωσία και η Σερβία διατηρούν στενές φιλικές σχέσεις.
