Του
Κωνσταντίνου Ζαχαρίου
Οι τράπεζες στην Κύπρο απολαμβάνουν το πιο υψηλό περιθώριο κέρδους από τα επιτόκια μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, αλλά την ίδια ώρα πληρώνουν τις πιο χαμηλές φορολογίες.
Έκθεση του ΔΝΤ με τίτλο «Τραπεζικά κέρδη και τραπεζικοί φόροι στην ΕΕ» (Bank Profits and Bank Taxes in the EU), η οποία φέρει την υπογραφή των οικονομολόγων του Ταμείου Morgan Maneely και Lev Ratnovski, επιβεβαιώνει την ορθότητα της πρότασης νόμου, η οποία κατατέθηκε από το ΑΚΕΛ για φορολόγηση των υπερκερδών που αποκομίζουν οι τράπεζες από τα επιτόκια, ενώ παράλληλα εγείρει πολλά ερωτηματικά για τα κόμματα τα οποία την καταψήφισαν (ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ, ΔΗΠΑ και Βολτ) και αποστέρησαν 100 εκατ. ευρώ από τα νοικοκυριά και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις.
Πιο συγκεκριμένα, η έκθεση του ΔΝΤ αναλύει με ποιον τρόπο διαχειρίστηκαν οι κυβερνήσεις στα κράτη-μέλη της ΕΕ και της ευρωζώνης τα υπερκέρδη τα οποία έχουν αποκομίσει οι τράπεζες τα τελευταία δύο χρόνια, λόγω των αυξήσεων των επιτοκίων από την ΕΚΤ, αλλά και πώς αξιοποίησαν τα έσοδα που είχαν από τις πρόσθετες φορολογίες, οι οποίες επιβλήθηκαν στις τράπεζες για σκοπούς στήριξης της κοινωνίας.
Σύμφωνα με την έκθεση, συνολικά 12 χώρες έχουν εισάγει νέες φορολογίες για τις τράπεζες, λόγω των υπερκερδών που αποκομίζουν από τα επιτόκια. Μάλιστα, το Βέλγιο, η Ολλανδία και η Ρουμανία έχουν εισάγει μόνιμες φορολογίες, οι οποίες τους αποφέρουν από επιπλέον 150-160 εκατ. ευρώ το χρόνο. Η Σλοβενία εισήγαγε νέα φορολογία για πέντε χρόνια, η οποία της αποφέρει 111 εκατ. ευρώ το χρόνο, η Εσθονία εισήγαγε φορολογία για δύο χρόνια, η οποία αναμένεται να της αποφέρει συνολικά 120 εκατ. ευρώ, η Λετονία για ένα χρόνο (140 εκατ. ευρώ), η Λιθουανία για ενάμιση χρόνο (250 εκατ. ευρώ), η Τσεχία για τρία χρόνια (600 εκατ. ευρώ), η Σλοβακία για τρία χρόνια (340 εκατ. ευρώ), η Ουγγαρία για 2-3 χρόνια (640 εκατ. ευρώ), η Ισπανία για τρία χρόνια (1,2 δισ. ευρώ) και η Ιταλία για ένα χρόνο (3 δισ. ευρώ).
Πιο αποφασιστικά μαζί με την κοινωνία το ΑΚΕΛ
Όπως δήλωσε ο Γ.Γ. του ΑΚΕΛ, Στέφανος Στεφάνου, μετά την ψηφοφορία στη Βουλή «οι πολιτικές δυνάμεις απάντησαν με την ψήφο τους στο δίλημμα “με τις τράπεζες ή με την κοινωνία;” Οι απαντήσεις τους είναι ενώπιον των πολιτών, οι οποίοι έχουν δικαίωμα και χρέος να βγάλουν συμπεράσματα.
Η πρότασή μας έστω κι αν δεν εγκρίθηκε, αφήνει θετικό πρόσημο για την κοινωνία. Εξανάγκασε την κυβέρνηση, τις τράπεζες και τα κόμματα που ψήφισαν υπέρ τους να παραδεχθούν ότι υπάρχουν αυθαιρεσίες από τις τράπεζες και να μιλήσουν για μέτρα, τα οποία θα δούμε αν πράγματι θα τα εφαρμόσουν.
Για το ΑΚΕΛ ο δρόμος δεν έχει τελειώσει. Θα συνεχίσουμε να παίρνουμε πρωτοβουλίες για τη στήριξη της κοινωνίας και για να προστατεύσουμε τους εργαζομένους. Πιο αποφασιστικά μάλιστα».
Μύθος ότι θα οδηγούσε σε αύξηση των επιτοκίων
Σημειώνεται ότι τα στοιχεία αποδομούν το μύθο, ο οποίος καλλιεργήθηκε έντονα τις τελευταίες μέρες, κυρίως από τον ΔΗΣΥ, ότι η πρόταση του ΑΚΕΛ για φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών θα οδηγούσε σε αύξηση των επιτοκίων.
Ενδεικτικά, στην Ισπανία στην οποία έχει εφαρμοστεί η φορολόγηση των υπερκερδών των τραπεζών -και η οποία αποτέλεσε πρότυπο για την ετοιμασία της πρότασης νόμου η οποία ετοιμάστηκε από το ΑΚΕΛ- το κόστος δανεισμού για τα νοικοκυριά για αγορά κατοικίας μειώθηκε κατά 23 μονάδες βάσης τους τελευταίους μήνες (από 3,47% τον Ιούνιο του 2024 σε 3,24% τον Οκτώβριο του 2024), ακολουθώντας τον μέσο όρο της ευρωζώνης (στην οποία το κόστος επίσης μειώθηκε κατά 23 μονάδες βάσης από 3,78% τον Ιούνιο του 2024 σε 3,55% τον Οκτώβριο του 2024).
Παρά ταύτα, στην Κύπρο την ίδια περίοδο το κόστος δανεισμού για τα νοικοκυριά αυξήθηκε κατά 3 μονάδες βάσης (από 4,39% σε 4,42%).
Υπενθυμίζεται ότι η πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ για επιβολή ενός έκτακτου τέλους ύψους 5% επί της αύξησης των καθαρών εσόδων από τόκους, σε σύγκριση με το 2022, για δύο μόνο χρόνια, θα απέφερε 100 εκατ. ευρώ που θα μπορούσαν να διοχετευτούν σε προγράμματα για στήριξη όσων έχουν επηρεαστεί από τις αυξήσεις στα επιτόκια και για την υλοποίηση στεγαστικών σχεδίων για τα νεαρά ζευγάρια.
Αντί αυτού, μετά την απόφαση της πλειοψηφίας της Βουλής (διά χειρός ΔΗΣΥ, ΔΗΚΟ, ΔΗΠΑ και Βολτ), τα 100 εκατ. ευρώ θα παραμείνουν στα ταμεία των τραπεζών και θα δοθούν ως μέρισμα στους μετόχους τους, η συντριπτική πλειοψηφία των οποίων είναι ξένοι
Το πιο υψηλό περιθώριο κέρδους των τραπεζών εντοπίζεται στην Κύπρο
Όπως προκύπτει από τα στοιχεία της ΕΚΤ, οι τράπεζες στην Κύπρο απολαμβάνουν το πιο υψηλό περιθώριο κέρδους από τα επιτόκια μεταξύ των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στα κράτη-μέλη Ευρωζώνης.
Πιο συγκεκριμένα, στην Κύπρο οι τράπεζες πληρώνουν στα νοικοκυριά για τις καταθέσεις τους επιτόκιο 1,74% κατά μέσο όρο, ενώ χρεώνουν στα στεγαστικά δάνεια επιτόκιο 4,42%. Δηλαδή, έχουν περιθώριο κέρδους ύψους 2,68%.
Ενδεικτικά, ο μέσος όρος στην ευρωζώνη όσον αφορά το περιθώριο κέρδους των τραπεζών από τα δύο επιτόκια είναι μόλις 0,82%, αφού πληρώνουν στους καταθέτες 2,73% και χρεώνουν τους δανειολήπτες με 3,55%. Δηλαδή, οι τράπεζες στην Κύπρο απολαμβάνουν τριπλάσιο κέρδος από τα επιτόκια σε σύγκριση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης.
Σημειώνεται, επίσης, ότι στις χώρες στις οποίες έχουν επιβληθεί πρόσθετες φορολογίες στις τράπεζες λόγω των υπερκερδών που αποκομίζουν από τα επιτόκια, το περιθώριο του κέρδους των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων είναι το ακόλουθο: Βέλγιο (0,44%), Ολλανδία (1,08%), Σλοβενία (1,46%), Εσθονία (1,57%), Λετονία (2,08%), Λιθουανία (1,85%), Σλοβακία (1,12%), Ισπανία (0,99%) και Ιταλία (-0,6%).
