Του
Κωνσταντίνου Ζαχαρίου
Εγκλωβισμένες στο υψηλό κόστος της ενέργειας είναι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Κύπρο, αφού η έλλειψη πηγών χρηματοδότησης και η γραφειοκρατία μπλοκάρουν την προσπάθειά τους για πράσινη μετάβαση.
Τα πιο πάνω προκύπτουν από τις απαντήσεις οι οποίες δόθηκαν από τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Κύπρο, σε μεγάλη έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ευρωβαρόμετρο).
Πιο συγκεκριμένα, στο ερώτημα κατά πόσο αντιμετωπίζουν δυσκολίες και ποιες είναι αυτές στην προσπάθειά τους για την εφαρμογή μέτρων που συνδέονται με την πράσινη μετάβαση, όπως για την εξοικονόμηση ενέργειας, την ελαχιστοποίηση των αποβλήτων και την ανακύκλωση, οι τρεις κορυφαίες απαντήσεις οι οποίες δόθηκαν από τις κυπριακές επιχειρήσεις είναι οι ακόλουθες: Το υψηλό κόστος το οποίο απαιτείται για την προώθηση των πιο πάνω δράσεων (35%), η πολυπλοκότητα των διοικητικών και νομικών διαδικασιών (33%) και η πολυπλοκότητα όσον αφορά τις απαιτήσεις της νομοθεσίας σε σχέση με την ετοιμασία και την υποβολή περιβαλλοντικών εκθέσεων (23%).
Επίσης, στο ερώτημα πόσα κεφάλαια έχουν επενδύσει τα τελευταία δύο χρόνια για την εφαρμογή μέτρων που συνδέονται με την πράσινη μετάβαση, η μεγάλη πλειοψηφία των μικρομεσαίων επιχειρήσεων από την Κύπρο απάντησαν λιγότερο από το 1% του κύκλου των εργασιών τους (ποσοστό 59%). Ακόμη, ποσοστό 32% απάντησαν ότι έχουν επενδύσει για το σκοπό αυτό μέχρι 10% του κύκλου των εργασιών τους, 6% ότι έχουν επενδύσει πέραν του 10% του κύκλου των εργασιών και 3% δεν απάντησαν στο ερώτημα.
Στο ερώτημα ποια μέτρα θα μπορούσαν να τους βοηθήσουν ώστε να προωθήσουν δράσεις οι οποίες συνδέονται με την πράσινη μετάβαση, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις από την Κύπρο ιεράρχησαν στην πρώτη θέση, και με μεγάλη διαφορά από τις υπόλοιπες επιλογές, τη χρηματοδότηση και τις επιδοτήσεις (59%). Αυτό επιβεβαιώνει ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα το οποίο φρενάρει την πράσινη μετάβαση των επιχειρήσεων είναι η έλλειψη πηγών χρηματοδότησης. Επίσης, οι επιχειρήσεις έδωσαν υψηλό ποσοστό στην αδυναμία την οποία αντιμετωπίζουν στο να πάρουν συμβουλές από κάποια πηγή σε σχέση με τις δυνατότητες οι οποίες υπάρχουν για τη χρηματοδότηση δράσεων για την πράσινη μετάβαση, αλλά και για τα χρηματοπιστωτικά εργαλεία τα οποία είναι διαθέσιμα για το σκοπό αυτό. Αυτό επιβεβαιώνει ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν έχουν πλέον ισχυρή σχέση με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, τα οποία επιλέγουν να συνεργάζονται κυρίως με τις μεγαλύτερες εταιρείες. Επιπρόσθετα, οι επιχειρήσεις έδωσαν υψηλό ποσοστό στην αδυναμία της αγοράς να παρουσιάσει νέες τεχνολογίες και διαδικασίες για βελτίωση της αποδοτικής χρήσης των πόρων (31%), στην αδυναμία να λάβουν συμβουλευτικές υπηρεσίες για τη βελτίωση της αποδοτικής χρήσης των πόρων στην επιχείρησή τους (30%) και στην αδυναμία για συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων από διαφορετικούς τομείς, ώστε να αναπτυχθούν οι ρυθμοί για την επαναχρησιμοποίηση των αποβλήτων και των υποπροϊόντων τους (10%). Τα τρία τελευταία σημεία δείχνουν ότι οι επιχειρήσεις δεν έχουν τη στήριξη την οποία χρειάζονται από το κράτος και φορείς, όπως η ΟΕΒ και το ΚΕΒΕ.
Κουράστηκαν με τα κούφια λόγια
Από την έρευνα προκύπτει ότι οι περισσότερες μικρομεσαίες επιχειρήσεις στην Κύπρο δεν έχουν πλάνο για την πράσινη μετάβαση. Αυτό μαρτυρεί πως οι επιχειρήσεις έχουν κουραστεί με τα κούφια λόγια της κυβέρνησης, τα οποία δεν μετουσιώνονται ποτέ σε πράξη.
Στην ερώτηση κατά πόσο διαθέτουν συγκεκριμένη στρατηγική για τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα και τη μετάβασή τους στην κλιματική ουδετερότητα, μόνο 6% των επιχειρήσεων από την Κύπρο απάντησαν θετικά. Επίσης, ποσοστό 13% είπαν ότι δεν διαθέτουν στρατηγική, αλλά σκοπεύουν να το πράξουν στο μέλλον και 11% είπαν ότι έχουν κάνει ήδη τη μετάβαση. Ωστόσο η μεγάλη πλειοψηφία (ήτοι 66%) είπε ότι ούτε διαθέτουν στρατηγική για τη μετάβασή τους στην κλιματική ουδετερότητα, ούτε σκοπεύουν να το πράξουν στο μέλλον.
Επίσης, στην ερώτηση κατά πόσο προσφέρουν πράσινα προϊόντα, μόνο 17% των επιχειρήσεων από την Κύπρο απάντησαν θετικά και 11% είπαν ότι σκέφτονται να το κάνουν στα επόμενα δύο χρόνια. Ωστόσο ποσοστό 72% απάντησαν ότι ούτε προσφέρουν πράσινα προϊόντα, ούτε σκοπεύουν να το πράξουν στο μέλλον.
Ακόμη, στο ερώτημα κατά πόσο λαμβάνουν μέτρα για την παράταση της διάρκειας ζωής των προϊόντων που προσφέρουν, για παράδειγμα μέσα από την επιλογή ανθεκτικών υλικών ή και την προσφορά εξειδικευμένων υπηρεσιών για επισκευή των προϊόντων που πουλούν, μόνο 13% απάντησαν θετικά. Αντίθετα, 72% είπαν ότι ούτε λαμβάνουν τέτοια μέτρα, ούτε ούτε σκοπεύουν να το πράξουν στο μέλλον.
Στην ερώτηση τι θα μπορούσε να τους βοηθήσει ώστε να επεκτείνουν την γκάμα των πράσινων προϊόντων ή υπηρεσιών τους, οι τέσσερις κορυφαίες απαντήσεις οι οποίες δόθηκαν από τις κυπριακές επιχειρήσεις είναι οι ακόλουθες: Η εξασφάλιση βοήθειας για τον εντοπισμό πιθανών αγορών ή πελατών (50%), η παραχώρηση από το κράτος οικονομικών κινήτρων για την ανάπτυξη προϊόντων, υπηρεσιών ή νέων παραγωγικών διαδικασιών (42%), η εξασφάλιση συμβουλευτικών υπηρεσιών για την προώθηση ή τη διανομή των προϊόντων και υπηρεσιών τους (37%) και η εξασφάλιση τεχνικής υποστήριξης και συμβουλευτικών υπηρεσιών για την ανάπτυξη προϊόντων, υπηρεσιών και παραγωγικών διαδικασιών (29%).
Θέλουν αλλά αδυνατούν
Από την έρευνα προκύπτει πάντως το συμπέρασμα ότι οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις θέλουν να κάνουν την πράσινη μετάβαση, αλλά αδυνατούν κυρίως λόγω της έλλειψης πηγών χρηματοδότησης και της γραφειοκρατίας.
Στο ερώτημα κατά πόσο λαμβάνουν μέτρα και ποια για να επιτύχουν πιο αποδοτική χρήση των πόρων, οι πέντε κορυφαίες απαντήσεις οι οποίες δόθηκαν από τις κυπριακές επιχειρήσεις είναι οι ακόλουθες: Εξοικονόμηση ενέργειας (57%), ανακύκλωση με την επαναχρησιμοποίηση υλικών ή αποβλήτων εντός της επιχείρησης (50%), ελαχιστοποίηση των αποβλήτων (41%), εξοικονόμηση υλικών (39%) και εξοικονόμηση νερού (32%).
Όπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η έρευνα έγινε ώστε να τροφοδοτήσει τις προσπάθειες της Επιτροπής να βοηθήσει τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να γίνουν πιο πράσινες και να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Όπως αναφέρεται, το Ευρωβαρόμετρο αποκαλύπτει ότι το 93% των ΜμΕ της ΕΕ εφαρμόζουν τουλάχιστον ένα μέτρο αποδοτικότητας των πόρων, όπως η εξοικονόμηση ενέργειας, η ελαχιστοποίηση των αποβλήτων και η ανακύκλωση.
Σημειώνεται επίσης ότι αυξάνεται η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, καθώς περισσότερες από μία στις δέκα ΜμΕ παράγουν ανανεώσιμες πηγές ενέργειας επιτόπου και το 23% των ΜμΕ αγοράζουν ενέργεια από προμηθευτή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Επισημαίνεται ακόμη ότι οι ΜμΕ δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν προκλήσεις, με τις πολύπλοκες διοικητικές ή νομικές διαδικασίες (35% των ΜμΕ) και το υψηλό κόστος (28% των ΜμΕ) να αποτελούν μείζονα εμπόδια στην εφαρμογή μέτρων αποδοτικότητας των πόρων.
