Η προσωρινή, εύθραυστη ειρήνη στη Συρία µπορεί εύκολα να καταρρεύσει µε νέες εθνοτικές συγκρούσεις, όπως συνέβη στη Λιβύη µετά τον Καντάφι και στο Ιράκ µετά τον Σαντάµ Χουσέιν, εκτιµά στη «Χαραυγή» ο διεθνής διδάκτωρ Πολιτικών και Κοινωνικών Επιστηµών, µέλος του Ειδικού Εκπαιδευτικού Προσωπικού του ΤΕΠΑΚ, Νίκανδρος Ιωαννίδης, επισηµαίνοντας ότι εάν ο στόχος της Κύπρου είναι η περαιτέρω ενσωµάτωση στο σύστηµα ασφάλειας της ∆ύσης, τότε οι δηλώσεις περί πυλώνα ασφάλειας και σταθερότητας είναι κενές περιεχοµένου.
Ο διεθνολόγος και ερευνητικός συνεργάτης του Πανεπιστηµίου Κύπρου και του London School of Economics, Αλέξανδρος Ζαχαριάδης, τόνισε στη «Χαραυγή» πως το γεγονός ότι το έδαφος της Κύπρου χρησιµοποιείται και από δυνάµεις οι οποίες ιστορικά έχουν συνεισφέρει στην αποσταθεροποίηση της Μέσης Ανατολής, είναι ανησυχητικό. Σηµειώνει, επίσης, ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο να δούµε πώς ακριβώς τα γεγονότα θα επηρεάσουν τη διεθνή τάξη πραγµάτων αυτή τη στιγµή και ότι το µόνο σίγουρο είναι ότι δηµιουργούν ένα ακόµα πιο ρευστό σκηνικό εντός της Μέσης Ανατολής.
Νίκανδρος Ιωαννίδης: Η προσωρινή, εύθραυστη ειρήνη µπορεί εύκολα να καταρρεύσει
Η πτώση του Μπασάρ αλ Άσαντ σηµατοδοτεί σεισµικές αλλαγές στο πολιτικό τοπίο της Μέσης Ανατολής, επεσήµανε στη «Χαραυγή» ο Νίκανδρος Ιωαννίδης, σηµειώνοντας πως αν και το HTS προσπάθησε να προβάλει µια εικόνα ενότητας και πραγµατισµού, οι βαθιά ριζωµένες εθνοτικές και θρησκευτικές διαιρέσεις παραµένουν άλυτες.
Χαρακτήρισε ως θετικά τα αρχικά µηνύµατα που έστειλε η ηγεσία του HTS για διατήρηση των κρατικών δοµών διακυβέρνησης, αλλά, όπως ανέφερε, µένει τώρα να δούµε αν οι υποσχέσεις αυτές θα υλοποιηθούν. Πρόσθεσε ότι η προσωρινή, εύθραυστη ειρήνη µπορεί εύκολα να καταρρεύσει µε νέες εθνοτικές συγκρούσεις, όπως συνέβη στη Λιβύη µετά τον Καντάφι και στο Ιράκ µετά τον Σαντάµ.
«Από οικονοµική άποψη, η Συρία αντιµετωπίζει µια τροµακτική πρόκληση ανασυγκρότησης, η οποία απαιτεί συνεχή διεθνή υποστήριξη. Η οικονοµική πτυχή πιστεύω θα αποφασίσει εν πολλοίς την κατεύθυνση της χώρας, καθώς η Συρία αυτή τη στιγµή χρειάζεται µεγάλα κονδύλια για να οικοδοµήσει ένα λειτουργικό κράτος και να αποφύγει διολίσθηση σε νέες αναταράξεις».
Ο Ν. Ιωαννίδης είπε ακόµη ότι η πτώση του καθεστώτος Άσαντ αποτελεί σηµαντική τακτική απώλεια για τη Ρωσία, καθώς υπονοµεύει το αφήγηµα της Μόσχας ότι είναι ένας αξιόπιστος εγγυητής ασφάλειας και σταθερότητας, µειώνοντας την επιρροή της στη Μέση Ανατολή. Εκτίµησε, επίσης, ότι «η αδυναµία της Ρωσίας να αποτρέψει την κατάρρευση του Άσαντ σηµατοδοτεί την εξασθένηση της επιρροής της. Ταυτόχρονα, υποδεικνύει τη δυσµενή κατάσταση στην οποία βρίσκεται στρατιωτικά λόγω του συνεχιζόµενου πολέµου στην Ουκρανία. Η αντεπίθεση των ανταρτών στο Χαλέπι και στη Χάµα θα µπορούσε να αντιµετωπιστεί χωρίς ιδιαίτερα προβλήµατα αν η Ρωσία δεν είχε µεταφέρει µεγάλο µέρος των δυνάµεών της στο ουκρανικό µέτωπο».
Και το Ιράν, ανέφερε, αντιµετωπίζει επίσης σηµαντικά προβλήµατα, µε τους διαδρόµους εφοδιασµού της Χεζµπολάχ να έχουν διακοπεί και την επιρροή του στη Συρία να έχει µειωθεί σηµαντικά.
«Αντίθετα, οι Ηνωµένες Πολιτείες βρίσκονται σε επιφυλακτική θέση. Ενώ η κυβέρνηση Μπάιντεν έχει εκφράσει την υποστήριξή της στη νέα ηγεσία της Συρίας υπό αυστηρούς όρους, η αποκλίνουσα ρητορική της επερχόµενης κυβέρνησης Τραµπ δηµιουργεί σηµαντικά ερωτηµατικά. Κατά την προεδρία Τραµπ, οι ΗΠΑ απέσυραν το µεγαλύτερο µέρος των δυνάµεών τους από τη βορειανατολική Συρία, αφήνοντας τους Κούρδους εκτεθειµένους. Η στάση τους στις νέες συνθήκες που διαµορφώνονται είναι αβέβαιη».
Σε ό,τι αφορά τη στάση της Κύπρου και τις δηλώσεις του Πτ∆ ότι η Κύπρος είναι πυλώνας σταθερότητας και ασφάλειας στην περιοχή, ο κ. Ιωαννίδης επεσήµανε ότι «όλες αυτές οι δηλώσεις που γίνονται από την κυπριακή κυβέρνηση δεν συνοδεύονται, προς το παρόν, από αποτελέσµατα.
Η κατεύθυνση και οι επιδιώξεις της κυβέρνησης Χριστοδουλίδη είναι ξεκάθαρες. Στόχος της είναι η περαιτέρω ενσωµάτωση στο σύστηµα ασφάλειας της ∆ύσης. Αν, λοιπόν, ο ρόλος της Κύπρου ως παράγοντας ασφάλειας και σταθερότητας συνδέεται µε την περαιτέρω ενσωµάτωση του νησιού στο σύστηµα ασφάλειας της ∆ύσης, τότε οι δηλώσεις είναι κενές περιεχοµένου. Όσο παραµένει το Κυπριακό άλυτο, η συµµετοχή της Κύπρου στις περιφερειακές εξελίξεις θα είναι περιορισµένη, καθώς η Τουρκία διατηρεί πολύ µεγαλύτερη επιρροή επί των τεκταινόµενων».
Αλέξανδρος Ζαχαριάδης: ∆ηµιουργείται ένα ακόµα πιο ρευστό σκηνικό εντός της Μέσης Ανατολής
Η πτώση του αιµοσταγούς και οικογενειακού καθεστώτος του Άσαντ απαλλάσσει τον συριακό λαό από µια δικτατορία, αλλά υπάρχουν επιφυλάξεις αν στη συνέχεια θα υπάρξουν καλύτερες µέρες για τη χώρα, επεσήµανε στη «Χαραυγή» ο Αλέξανδρος Ζαχαριάδης.
Παράλληλα, σηµείωσε, η ιρανική και ρωσική επιρροή στη Μέση Ανατολή συρρικνώνονται, µε τον λεγόµενο άξονα της Αντίστασης να βρίσκεται σε δεινή θέση. Η δυνατότητα αυτή τη στιγµή του Ιράν να βοηθήσει την αναδιοργάνωση της λιβανεζικής Χεζµπολάχ, µετά τα πλήγµατα του Ισραήλ, βρίσκεται εν αµφιβόλω ενώ ο γεωγραφικός διάδροµος που ένωνε τον Λίβανο και τη Μεσόγειο µε το Ιράν διαµέσου Ιράκ και Συρίας πλέον έχει διασπαστεί.
Ο κ. Ζαχαριάδης ανέφερε, επίσης, ότι τόσο το Ιράν όσο και η Ρωσία θα προσπαθήσουν να σώσουν οτιδήποτε σώζεται από την επιρροή τους. Ειδικά για τη Ρωσία τυχόν απώλεια των Βάσεών της σε Ταρτούς και Λαττάκεια δυσχεραίνει το έργο της Μόσχας για διατήρηση της επιρροής της στην Αφρικανική Ήπειρο.
Επεσήµανε ότι τρεις κύριοι παίκτες θα κρίνουν το µέλλον της Συρίας:
1) Οι δυνάµεις οι οποίες συνασπίζονται γύρω από την οργάνωση Hayat Tahrir Al-Sham (HTS) και τον ηγέτη της, οι οποίες έχουν κατά κύριο λόγο ένα συντηρητικό ισλαµικό χαρακτήρα, αλλά προτάσσουν την πρόθεσή τους να σεβαστούν τα δικαιώµατα των µειονοτήτων και να επαναφέρουν άµεσα την τάξη στη διακυβέρνηση της χώρας.
2) Οι Συριακές ∆ηµοκρατικές Δυνάµεις, στις οποίες συνασπίζονται διάφορες κουρδικές δυνάµεις όπως το PKΚ και το ΥΡG και οι οποίες ελέγχουν τις βορειοανατολικές περιφέρειες της χώρας, υποστηρίζονται από τις ΗΠΑ και το πνεύµα της διακυβέρνησής τους είναι κοσµικό, αλλά και αρκετά δηµοκρατικό.
3) Οµάδες όπως ο Ελεύθερος Συριακός Στρατός, οι οποίες µαζί µε την υποστήριξη του τουρκικού στρατού επιχειρούν στα βόρεια της χώρας και έχουν ήδη συγκρουστεί µε τις κουρδικές δυνάµεις στο Μανµπίζ.
Μένει να δούµε πώς θα εξελιχθεί η κατάσταση µε την ελπίδα τόσο αυτές οι κύριες οµάδες, αλλά και οι διεθνείς δυνάµεις που τις στηρίζουν και τις επηρεάζουν να προκρίνουν µιαν πολιτική λύση για την επόµενη µέρα δίνοντας τέλος στον εµφύλιο, ανέφερε.
Παράλληλα, εκτίµησε ότι είναι ιδιαίτερα δύσκολο να δούµε πώς ακριβώς τα γεγονότα θα επηρεάσουν τη διεθνή τάξη πραγµάτων αυτή τη στιγµή. Το µόνο σίγουρο, υπέδειξε, είναι ότι δηµιουργούν ένα ακόµα πιο ρευστό σκηνικό εντός της Μέσης Ανατολής καθώς το κενό ισχύος που αφήνει πίσω του ο Άσαντ, η Ρωσία και το Ιράν στη Συρία, δεδοµένα θα ενισχύσουν τους ανταγωνισµούς για τον έλεγχο της Συρίας ανάµεσα σε περιφερειακές δυνάµεις όπως το Ισραήλ, η Τουρκία και τα κράτη του Κόλπου.
Σε ό,τι αφορά την Κύπρο, ο Αλέξανδρος Ζαχαριάδης επεσήµανε ότι η Κύπρος έχει βοηθήσει ουκ ολίγες φορές σε κρίσεις στη Μέση Ανατολή ως ένας διακοµιστικός σταθµός στην εκκένωση των πληθυσµών τους. «Από αυτή την έννοια είναι ένας παράγοντας ασφάλειας και σταθερότητας. Παράλληλα, όµως, το έδαφός της χρησιµοποιείται και από δυνάµεις οι οποίες έχουν συνεισφέρει στην αποσταθεροποίηση της Μ. Ανατολής ιστορικά, όπως η Ρωσία, οι ΗΠΑ και το Ηνωµένο Βασίλειο. Κάτι τέτοιο βλέπουµε να συµβαίνει και µε την επέκταση της αµερικανικής στρατιωτικής παρουσίας».
Το ανησυχητικό, σηµείωσε, είναι ότι «δεν φαίνεται η κυβέρνηση Χριστοδουλίδη να έχει εξασφαλίσει ουσιαστικά ανταλλάγµατα από τις ΗΠΑ για το δικό µας εθνικό θέµα». Επιπλέον, κατέληξε, η Κύπρος δεν αξιοποίησε τις στενές σχέσεις µε το Ισραήλ και τους Άραβες για να διαδραµατίσει ρόλο µεσολαβητή.
