- Όταν όλα «πετούσαν» στην Κύπρο μειώθηκε δραματικά η δυνατότητα απόκτησης στέγης
- Η κυβέρνηση Ν. Χριστοδουλίδη δεν εκπλήρωσε ούτε στο ελάχιστο τις υποσχέσεις της
Έχουν περάσει έχουν σχεδόν 20 μήνες διακυβέρνησης Χριστοδουλίδη και ο Πρόεδρος δεν κατόρθωσε να εφαρμόσει όσα εξήγγειλε προεκλογικά για το θέμα της στέγασης, ανέφερε ο πρώην Γενικός Διευθυντής Υπουργείων Εσωτερικών, Εργασίας και Δικαιοσύνης, Ανδρέας Ασσιώτης.
Μιλώντας το Σάββατο στην ημερίδα «Στέγη για Όλους – Πόσο εφικτή είναι;» που διοργάνωσε η Κοινωνική Συμμαχία «Στέγη για Όλους», στο Πανεπιστήμιο Κύπρου ο κ. Ασσιώτης υπενθύμισε ότι στο προεκλογικό του πρόγραμμα ο κ. Χριστοδουλίδης αναφερόταν στο στεγαστικό και επεσήμαινε ότι τα τελευταία χρόνια το στεγαστικό αναδείχθηκε σε μεγάλη πρόκληση και ότι σε ορισμένες περιοχές είχε πάρει διαστάσεις πρωτοφανείς για τα δεδομένα της χώρας μας και τόνιζε ότι η Πολιτεία έχει υποχρέωση να επαναπροσδιορίσει τη στεγαστική της πολιτική, μέσα από μια ολιστική και ρεαλιστική προσέγγιση, που να λαμβάνει υπόψιν τις ιδιαιτερότητες της κυπριακής κοινωνίας, τις προσκλήσεις της εποχής μας, αλλά και να θέτει τα θεμέλια για το μέλλον.
Εντούτοις, όπως σημείωσε, σχεδόν δύο χρόνια μετά όχι μόνο δεν έγινε κάτι ουσιαστικό, αλλά η κατάσταση είναι χειρότερη.
Τα τελευταία χρόνια, μέσα στην περίοδο που όλα «πετούσαν», μειώθηκε δραματικά και ταχύτατα η δυνατότητα ολοένα και ευρύτερων κοινωνικών στρωμάτων να αποκτήσουν δική τους στέγη ή έστω να μπορέσουν να ενοικιάσουν ένα διαμέρισμα σε υποφερτές τιμές (σε σύγκριση με τους μισθούς και τις απολαβές τους από εργασία). «Η κατάσταση, που έχουμε σήμερα μπροστά μας, θα ήταν σίγουρα πολύ χειρότερη, από εκείνην που νιώθει η κοινωνία μας, αν δεν συνέχιζε να λειτουργεί το παραδοσιακό σύστημα οικογενειακής στήριξης, που καλύπτει μέχρι σήμερα τις πραγματικά δραματικές καταστάσεις που ζουν μεγάλες πληθυσμιακές ομάδες. Ομάδες στις οποίες ανήκουν ολοένα και περισσότεροι νέοι και νέες, φοιτητές και νεαρές οικογένειες.
Πιστεύω πως για να διαχειριστούμε με επάρκεια και αξιοπρέπεια το θέμα της στεγαστικής πολιτικής και να απαντήσουμε αποτελεσματικά στα δραματικά αδιέξοδα, μέσα στα οποία ζει μεγάλο μέρος της κοινωνίας μας, οφείλουμε να σοβαρευτούμε και να γίνουμε αποτελεσματικοί».
Η κυβέρνηση να διαθέσει πόρους
Και για να γίνει αυτό, ανέφερε ο κ. Ασσιώτης, η κυβέρνηση οφείλει να σταματήσει να αρνείται την πραγματικότητα, να λησμονεί τις προεκλογικές της δεσμεύσεις προς τους πολίτες και να επιχειρεί να αποφύγει την επιβάρυνση του κρατικού προϋπολογισμού και να αναζητήσει πόρους, δημοσίους καταρχήν, όπως και άλλους, που μπορεί να προσελκύσει με άλλες μεθόδους, που θα είναι και λιγότερο επιβαρυντικές για το δημόσιο συμφέρον, σε σύγκριση με τα διαβόητα πολεοδομικά κίνητρα.
«Εφόσον η κυβέρνηση υποστηρίζει πως αναγνωρίζει τη σημασία του κοινωνικού αγαθού της στέγασης για τους πολίτες του κράτους αυτού, οφείλει να διαθέσει ουσιαστικούς δημοσίους πόρους, ώστε να αλλάξει τους κανόνες της αγοράς κατοικίας και να δώσει βάσιμες ελπίδες στην κοινωνία, στους νέους και τις νέες οικογένειες, στα άτομα με αναπηρίες, στους εκτοπισμένους, στους φοιτητές, στους ηλικιωμένους».
Αλλά και τα «μαξιλαράκια» αυτά να μην μπορούσαν να αξιοποιηθούν για την αποτελεσματική χρηματοδότηση της στεγαστικής της πολιτικής, η κυβέρνηση θα μπορούσε να αξιοποιήσει, για παράδειγμα, τους πόρους που θα εισπραχθούν από την αύξηση της φορολογίας του στοιχήματος, αντί το Υπουργείο Οικονομικών να σπεύσει με ταχύτητα που εντυπωσιάζει, να επινοήσει μεθοδολογία, ώστε τα έσοδα να διοχετευθούν σκανδαλωδώς, για την εξόφληση των αιώνιων οφειλών των ποδοσφαιρικών εταιρειών προς το κράτος, σημειώνει ο κ. Ασσιώτης.
Ακόμα, η κυβέρνηση θα μπορούσε, ίσως, να αξιοποιήσει τους πόρους που θα προέκυπταν από την έκτακτη φορολογία των υπερκερδών των τραπεζών, σύμφωνα με την Πρόταση Νόμου του ΑΚΕΛ που καταψηφίστηκε στις 12 τρέχοντος, από δήθεν κοινωνικά ευαίσθητα κοινοβουλευτικά κόμματα και βουλευτές.
Εν τέλει, θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν και οι πόροι που απωλέσθηκαν από τον καταργηθέντα οριζοντίως εταιρικό φόρο, που αποτέλεσε μετεκλογικό δώρο της κυβέρνησης σε όλες συλλήβδην τις εταιρείες, μικρές και μεγάλες, αδύνατες και ισχυρές, ανέφερε ο κ. Ασσιώτης.
Σημείωσε, ακόμη, ότι πρέπει να εκπονηθεί μια επιστημονικά ολοκληρωμένη έρευνα από πανεπιστημιακούς με την καταγραφή αναγκών και αδυναμιών, τη διαμόρφωση εναλλακτικών σεναρίων διαχείρισης της κατάστασης, περιλαμβανομένων και ρηξικέλευθων μεταρρυθμίσεων στο επίπεδο της παραγωγής και χρηματοδότησης της κατοικίας, διαμόρφωση πολιτικών που θα καθιστούσαν διαθέσιμους ικανοποιητικούς δημοσίους και άλλους πόρους και, ως αποτέλεσμα όλων αυτών, της ανακοίνωσης των συστατικών στοιχείων μιας ολιστικής στεγαστικής πολιτικής.
Βεβιασμένες κινήσεις και μέτρα
Αντί αυτών, σημείωσε, η κυβέρνηση έσπευσε να εφαρμόσει μια διαδικασία βεβιασμένης σταδιακής ανακοίνωσης μέτρων, μερικά από τα οποία είχαν προφανώς διαμορφωθεί από την προκάτοχο της κυβέρνηση, διαδοχικών τροποποιήσεων των αρχικών μέτρων (όταν διαπιστώνονταν τα αναπόφευκτα κενά και οι αδυναμίες), και ανάληψης ασαφών δεσμεύσεων, για ένα απροσδιόριστο μέλλον, χωρίς συγκεκριμένους στόχους και χωρίς την παραμικρή βεβαιότητα για το εφικτό της υλοποίησης των δεσμεύσεων που αναλαμβάνονταν.
Εξέφρασε φόβο πως «παρ’ όλο που το Υπουργείο Εσωτερικών ανακοινώνει κάθε τρεις και λίγο στεγαστικά σχέδια ή τροποποιήσεις σχεδίων, σε μια επικοινωνιακή προσπάθεια να δημιουργήσει την εντύπωση εφαρμογής μιας ολοκληρωμένης και συνεκτικής κρατικής στεγαστικής στρατηγικής και πολιτικής, είναι πολύ δύσκολο, ακόμα και στον πιο καλόπιστο παρατηρητή, να επιβεβαιώσει πως πράγματι υπάρχει μια καλά μελετημένη, ολοκληρωμένη και μακροπρόθεσμη στρατηγική, που εκπονήθηκε μετά από συστηματική και σε βάθος μελέτη όλων των δεδομένων και των αναγκών που αφορούν το κοινωνικό σύνολο και σε επιμέρους, εξειδικευμένες κοινωνικές ομάδες».
Χρειάζεται θαρραλέα μεταρρύθμιση
Μόνο με μια θαρραλέα μεταρρύθμιση, μέσα από τέτοιους ισχυρούς οργανισμούς, θα μπορούσε να εφαρμοσθεί στεγαστική πολιτική, ως κοινωνική πολιτική, υπογράμμισε ο Α. Ασσιώτης. Πρόσθεσε ότι μόνο αν αλλάξουν οι κανόνες του παιχνιδιού στην αγορά κατοικίας, μπορεί να δημιουργηθεί η προοπτική απεμπλοκής από το σημερινό αδιέξοδο καθεστώς και από τις μίζερες ισορροπίες που χαρακτηρίζουν την αγορά κατοικίας, αλλά και η πιθανότητα επίτευξης των σημαντικών θετικών αποτελεσμάτων που έχουν ανάγκη οι πολίτες του τόπου μας.
Διερωτήθηκε γιατί εγκαταλείφθηκε η προεδρική δέσμευση, χωρίς πειστική εξήγηση και κατά πόσον, εν τέλει, η κυβέρνηση δεν επιθυμεί ή δεν τολμά να παρέμβει και να αμφισβητήσει στην πράξη τη δεσπόζουσα θέση του ιδιωτικού τομέα των κατασκευών (στην παραγωγή κατοικίας) και των τραπεζών (στη χρηματοδότηση της πρόσβασης στην αγορά κατοικίας) στο κοινωνικό αγαθό που λέγεται στέγαση.
Η υφιστάμενη πολιτική δεν βελτιώνει την κατάσταση
Προσωπική του διαπίστωση, είπε ο κ. Ασσιώτης, είναι πως η κρατική στεγαστική πολιτική, όπως εφαρμόζεται τους τελευταίους 20 μήνες, δεν πρόκειται να βελτιώσει ουσιαστικά την αδυναμία ολοένα και περισσότερων συμπολιτών μας και νέων οικογενειών να βάλουν ένα κεραμίδι πάνω από το κεφάλι τους. «Έχει κουτσουρευτεί τραγικά, σε σχέση με ορθές προεδρικές δεσμεύσεις, είναι ανεπαρκώς χρηματοδοτημένη, είναι εγκλωβισμένη στην παγίδα της προστασίας της δεσπόζουσας θέσης των ιδιωτικών εταιρειών κατασκευής και των εμπορικών τραπεζών, ως της μοναδικής πηγής στεγαστικής χρηματοδότησης, είναι δραματικά άτολμη στο να αξιοποιήσει εμπειρίες άλλων ευρωπαϊκών κρατών, ακόμα και πόρους που θα μπορούσαν να εξασφαλισθούν από την ΕΕ.
Η αλλαγή διακυβέρνησης του 2023 μάς έδωσε την ευκαιρία για να αναβαθμίσουμε ως Πολιτεία τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε το κρίσιμο θέμα της αξιοπρεπούς και επαρκούς στέγασης των πολιτών μας και να διασφαλίσουμε την αποτελεσματικότητα των κρατικών παρεμβάσεων. Φοβάμαι πως εν τέλει δεν αξιοποιήσαμε αυτή την ευκαιρία», κατέληξε ο Ανδρέας Ασσιώτης.
Σ. Χαραλάμπους: Ριζοσπαστικός σχεδιασμός στεγαστικής πολιτικής
Σε χαιρετισμό της στην Ημερίδα, η ΓΓ της ΠΕΟ, Σωτηρούλα Χαραλάμπους, υπογράμμισε μεταξύ άλλων ότι χρειάζεται ένας πιο ριζοσπαστικός και καινοτόμος σχεδιασμός στεγαστικής πολιτικής, που θα εδράζεται σε έναν κεντρικό και ενιαίο σχεδιασμό όλων των παραμέτρων της κοινωνικής στεγαστικής πολιτικής από έναν ενιαίο φορέα.
Εκτίμησε πως αυτός ο ρόλος μπορεί να αποδοθεί στον ΚΟΑΓ, ενώ συμπλήρωσε πως η κοινωνία δεν χρειάζεται ακόμα ένα τραπεζικό ίδρυμα, αλλά έναν ημιδημόσιο κοινωνικό οργανισμό που να παρεμβαίνει στη δανειοδότηση χαμηλομεσαίων νοικοκυριών για απόκτηση προσιτής στέγης.
Επίσης, σημείωσε πως χρειάζεται πολλαπλασιασμός των προγραμμάτων κοινωνικής στέγης τόσο για απόκτηση ιδιόκτητης στέγης μέσω ενοικιαγοράς, όσο και για ενοικίαση, ενώ για την επίτευξη αυτού του στόχου πρέπει να υπάρξει μεγαλύτερη εμπλοκή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά και κοινωνικών ταμείων, όπως π.χ. το ΤΚΑ και τα Ταμεία Προνοίας παρέχοντάς τους ειδικά κίνητρα. Επίσης, πρόσθεσε, πρέπει να αξιοποιηθούν και πόροι από την ΕΕ, αλλά και μια νέα φορολογική μεταρρύθμιση.
