Με βάση τα πιο πρόσφατα στοιχεία, στην Κύπρο διαμένουν γύρω στις 13 χιλιάδες Σύροι, στην πλειοψηφία τους άνδρες. Αν και στο παρόν στάδιο ο αριθμός που έχει ζητήσει να επιστρέψει στη Συρία είναι μικρός, εκφράζονται ήδη ανησυχίες ότι μαζική αποχώρησή τους θα επηρεάσει τον οικοδομικό κλάδο, όπου απασχολείται μεγάλος αριθμός.
Του Μιχάλη Μιχαήλ
Μετά τις πρόσφατες εξελίξεις στη Συρία, μικρός αριθμός Σύρων που διαμένουν στην Κύπρο απέσυραν τις αιτήσεις που είχαν υποβάλει για παραχώρηση διεθνούς προστασίας, ενώ άλλοι παραιτήθηκαν από το καθεστώς επικουρικής προστασίας που τους είχε παραχωρηθεί, καθότι προτίθενται να επαναπατριστούν. Σύμφωνα με ενημέρωση της οποίας έτυχε η «Χαραυγή» από το Υφυπουργείο Μετανάστευσης και Διεθνούς Προστασίας, από τη Δευτέρα 9 Δεκεμβρίου μέχρι την Τετάρτη 18 Δεκεμβρίου υποβλήθηκαν συνολικά 194 αποσύρσεις αιτήσεων και 36 παραιτήσεις (ανακλήσεις καθεστώτος Διεθνούς Προστασίας). Αριθμός Σύρων εκτιμάται ότι έχουν ήδη αναχωρήσει από την Κύπρο με δικές τους διευθετήσεις.
Η εκτίμηση, όμως, είναι ότι πολλοί περιμένουν να σταθεροποιηθεί η κατάσταση για να πάρουν αποφάσεις.
Το ΥΜΔΠ διευκολύνει τις επιστροφές στη Συρία
Από την πλευρά του το Υφυπουργείο έχει λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να διευκολύνει την επιστροφή αυτών που επιθυμούν να επιστρέψουν στη Συρία μέσω του προγράμματος εθελουσίων επιστροφών.
Αναφορικά με τι θα πρέπει να πράξει κάποιος που ενδιαφέρεται ή προτίθεται να επιστρέψει, το Υφυπουργείο απάντησε ότι οι Σύροι υπήκοοι μπορούν να ζητήσουν να ενταχθούν στο πρόγραμμα εθελούσιων επιστροφών (AVR), ένα πρόγραμμα που ήδη προσφέρεται σε αιτούντες άσυλο και αλλοδαπούς χωρίς νόμιμο δικαίωμα διαμονής στην Κύπρο, το οποίο παρέχει βοήθεια σε όσους επιθυμούν να επιστρέψουν οικειοθελώς στις χώρες καταγωγής τους με οργανωμένο, ασφαλή και αξιοπρεπή τρόπο, δηλ. με την απόκτηση ταξιδιωτικών εγγράφων, κάλυψη των εξόδων ταξιδιού και οικονομική βοήθεια, σε μετρητά, πριν από την αναχώρηση προς τη χώρα προέλευσης. Σημειώνεται ότι το πρόγραμμα χρηματοδοτείται από την ΕΕ.
Στο ερώτημα εάν κατά την εκτίμηση του Υφυπουργείου, λόγω της αντιστροφής των ρόλων στη Συρία, υπάρχει ενδεχόμενο άφιξης νέων προσφύγων, οπαδών του Άσαντ, η απάντηση ήταν ότι «προς το παρόν, δεν υπάρχουν ενδείξεις για νέο κύμα μεταναστευτικών ροών από τη Συρία προς τη χώρα μας, αλλά σε περίπτωση που κάτι τέτοιο προκύψει, παραμένουμε σε εγρήγορση και ετοιμότητα για άμεση και αποτελεσματική διαχείριση».
Τέλος, στο ερώτημα τι πρέπει να γίνει με τα ανήλικα ασυνόδευτα παιδιά που βρίσκονται στην Κύπρο, η απάντηση ήταν ότι το ΥΜΔΠ δεν έχει αναλάβει ακόμα την αρμοδιότητα για τη διαχείριση του ζητήματος των ασυνόδευτων ανηλίκων. Η ανάληψη της αρμοδιότητας θα πραγματοποιηθεί με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου εντός του 2025.
Ύπατη Αρμοστεία για τους Πρόσφυγες: Δεν είναι ιδανικές οι συνθήκες για επιστροφή
Όλοι οι Σύροι υπήκοοι που έφυγαν από τη χώρα τους λόγω των συγκρούσεων της τελευταίας δεκαετίας έχουν το δικαίωμα να επιστρέψουν στη χώρα τους μετά την ανατροπή της κυβέρνησης του Μπασάρ Αλ Άσαντ, τόνισε στη «Χαραυγή» η Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες.
Τονίζοντας ότι οι συνθήκες για επιστροφή τους στη χώρα δεν είναι ιδανικές, αφού ακόμα ισχύει η εμπόλεμη κατάσταση και η αστάθεια στη χώρα, συνέστησαν υπομονή μέχρι να ξεκαθαρίσουν τα πράγματα.
Σύμφωνα με την ενημέρωση από την Ύπατη Αρμοστεία, ήδη αρκετοί Σύροι υπήκοοι που βρίσκονται στην Κύπρο απευθύνουν ερωτήματα προς την Υπηρεσία, ζητώντας συμβουλές και πληροφορίες αναφορικά με το τι θα πρέπει να πράξουν και να αποφασίσουν τελικά οι ίδιοι πώς θα ενεργήσουν, αφού η αλλαγή του καθεστώτος δεν σημαίνει ότι η ανθρωπιστική κρίση έχει λήξει.
Ήδη, σημείωσαν, Σύροι πρόσφυγες έχουν επιστρέψει αυθόρμητα στη Συρία από την Τουρκία και τον Λίβανο και ένας μικρότερος αριθμός από την Ιορδανία. Τονίζεται, όμως, ότι οι Σύροι που βρίσκονται εντός και εκτός της χώρας εξακολουθούν να χρειάζονται προστασία και υποστήριξη.
Η Ύπατη Αρμοστεία υπογραμμίζει παράλληλα την αρχή της μη επαναπροώθησης (ή των μη αναγκαστικών επιστροφών) και το δικαίωμα των Σύρων να έχουν πρόσβαση στο άσυλο, αφού μπορεί οι κίνδυνοι προστασίας που σχετίζονται με τους διωγμούς από την προηγούμενη κυβέρνηση να έχουν υποχωρήσει, αλλά άλλοι κίνδυνοι για ιδιαίτερα ευάλωτες ομάδες μπορεί να εξακολουθούν να υφίστανται ή να προκύψουν νέοι.
Η Αρμοστεία καλεί επίσης τα κράτη να επιδείξουν υπομονή και να αποφύγουν βιαστικές εκτιμήσεις ή δραστικές αποφάσεις μέχρι να υπάρξει μεγαλύτερη σαφήνεια.
Ευρωπαϊκή Επιτροπή: Οι κίνδυνοι παραμένουν
Παρόμοιες θέσεις κατέθεσε στη «Χαραυγή» και εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ο οποίος τόνισε πως ένας σημαντικός αριθμός από Σύρους πρόσφυγες έχει ήδη αρχίσει να επιστρέφει στη Συρία, αλλά οι κίνδυνοι παραμένουν τόσο για τα άτομα όσο και για τις εθνοτικές ομάδες. Έτσι, ενώ όλοι οι πρόσφυγες έχουν το δικαίωμα να επιστρέψουν, αυτό πρέπει να είναι εθελοντικό, ασφαλές και αξιοπρεπές.
Για τους Σύρους που αποφασίζουν να επιστρέψουν, η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι έτοιμη να τους υποστηρίξει σε κάθε βήμα, αναφέρεται στη δήλωση.
Όπως αναφέρθηκε, η Επιτροπή γνωρίζει τις ανακοινώσεις (αποφάσεις αναστολής των αιτήσεων ασύλου για Σύρους) που έγιναν από τα κράτη-μέλη και παραμένει σε στενή επαφή με τις εθνικές αρχές, υπογραμμίζοντας ότι οι αιτήσεις ασύλου πρέπει να αξιολογούνται σε ατομική βάση.
Σημειώνεται επίσης ότι λόγω της αβέβαιης κατάστασης στη χώρα, τα κράτη-μέλη μπορούν να αναβάλουν την ολοκλήρωση της εξέτασης της αίτησης ασύλου και να επανεξετάζουν την κατάσταση τουλάχιστον κάθε 6 μήνες. Ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, η μέγιστη διάρκεια της διαδικασίας ασύλου είναι 21 μήνες.
Δεν επηρεάζεται προς το παρόν η οικονομία της Κύπρου
Στο μεταξύ, στο στάδιο που διανύουμε δεν φαίνεται να δημιουργείται σοβαρό πρόβλημα από την επιστροφή στη χώρα τους Σύρων που εργάζονται κυρίως στον κατασκευαστικό τομέα και στις οικοδομές.
Μιλώντας στη «Χαραυγή» ο Ανδρέας Κωνσταντίνου της Συντεχνίας Οικοδόμων της ΠΕΟ, ανέφερε ότι στο παρόν στάδιο δεν φαίνεται να υπάρχει επιθυμία ή πρόθεση για μαζική φυγή Σύρων, πολλοί από τους οποίους εργάζονται στην οικοδομική βιομηχανία.
Απαντώντας σε ερώτηση, είπε ότι αυτή τη στιγμή στην οικοδομική βιομηχανία υπολογίζεται να είναι πέραν των 7.000 Σύρων, με το μεγαλύτερο ποσοστό να βρίσκεται στη Λάρνακα. «Αντιλαμβάνεστε ότι εάν υπάρξουν μαζικές επιστροφές, τότε θα προκύψει πρόβλημα», σημείωσε.
Εξάλλου, ο Γ.Δ. της ΟΕΒ, Μιχάλης Αντωνίου, εκτίμησε ότι η ευρύτερη οικονομία δεν θα υποστεί επιπτώσεις, αν και παραδέχθηκε ότι κάποιοι κλάδοι θα επηρεαστούν -ιδιαίτερα στον κατασκευαστικό και τον οικοδομικό τομέα.
Σημείωσε ότι υπάρχει σύστημα απασχόλησης αλλοδαπών από τρίτες χώρες, η οποία επικαιροποιείται και πρόσθεσε ότι θα καλυφθούν τα κενά που ενδεχομένως θα επηρεαστούν.
