Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι δικαίωμα, σε ένα περιβάλλον ίσων ευκαιριών, για όλους τους ανθρώπους

Η περιεκτική σεξουαλική διαπαιδαγώγηση αποτελεί δικαίωμα των παιδιών και κατοχυρώνεται από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, τη Σύμβαση Λανζαρότε του Συμβουλίου της Ευρώπης, αλλά και άλλες διεθνείς συμβάσεις, όπως και από σχετική νομοθεσία σε εθνικό επίπεδο.

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση αποτελεί έναν πολύτιμο και βασικό πυλώνα για την οικοδόμηση μιας κοινωνίας που βασίζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα και καλλιεργεί αξίες όπως το σεβασμό, την ισότητα, τη δικαιοσύνη, την ενσυναίσθηση, την αποδοχή της διαφορετικότητας και την αγάπη.

Του Καλλή Αντούνα

Η κυπριακή κοινωνία φημίζεται, δυστυχώς, για την αναπαραγωγή και διαστρέβλωση στερεοτύπων και θεμά­των, με αποτέλεσμα θέματα όπως αυτό της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης να αποτελούν ταμπού, αμφιλεγόμενο θέμα συζήτησης στον δημόσιο διάλογο και πηγή προβληματισμού, παρόλο που από το 2022, μετά από ψήφιση νομοθεσίας από τη Βουλή, η σεξουαλική διαπαιδα­γώγηση έχει εισαχθεί «για πρώτη φορά με συστηματικό τρόπο», όπως ανέφερε και ανακοίνωση του ΥΠΑΝ.

Η περιεκτική σεξουαλική διαπαιδα­γώγηση αποτελεί δικαίωμα των παιδιών και κατοχυρώνεται από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού, τη Σύμβαση Λανζαρότε του Συμβουλίου της Ευρώπης, αλλά και άλλες διεθνείς συμβάσεις, όπως και από σχετική νομοθεσία σε εθνικό επίπεδο.

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση δεν αφορά μόνο τη γνώση…

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση απο­τελεί έναν πολύτιμο και βασικό πυλώνα για την οικοδόμηση μιας κοινωνίας που βασίζεται στα ανθρώπινα δικαιώματα και καλλιεργεί αξίες όπως τον σεβα­σμό, την ισότητα, τη δικαιοσύνη, την ενσυναίσθηση, την αποδοχή της δια­φορετικότητας και την αγάπη, ανέφερε στη «Χ» η κα Μαρία Επαμεινώνδα, εκτελεστική διευθύντρια του Κυπριακού Συνδέσμου Οικογενειακού Προγραμμα­τισμού. Η κα Επαμεινώνδα εξήγησε πως η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση ενισχύ­ει και ενδυναμώνει τα παιδιά και τους νέους με πληροφορίες, δεξιότητες και θετικές αξίες, ώστε να κατανοούν και να απολαμβάνουν τη σεξουαλικότητά τους, να βιώνουν με υπευθυνότητα και ασφάλεια τις διαπροσωπικές σχέσεις και φιλίες τους και να αναλαμβάνουν την ευθύνη για τη δική τους σεξουαλι­κή υγεία και ευημερία, αλλά και για των άλλων. Επίσης, πρόσθεσε πως καθιστά τα παιδιά και τους νέους ικανούς να ενι­σχύσουν την ποιότητα ζωής τους και να συνεισφέρουν σε μια σπλαχνική, δίκαιη και ισότιμη κοινωνία τόσο ως παιδιά αλλά και ως ενήλικες.

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση περι­λαμβάνει ένα εύρος θεμάτων τα οποία είναι προσαρμοσμένα στην ηλικία και το αναπτυξιακό επίπεδο του παιδιού, διευ­κρίνισε. «Ξεκινά νωρίς κατά την παιδική ηλικία και συνεχίζει στην εφηβική και ενήλικη ζωή. Μέσα από τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση δίνεται η ευκαιρία στα παιδιά να κατανοήσουν και να απο­κτήσουν γνώσεις γύρω από ζητήματα όπως είναι η συναίνεση, η σεξουαλική κακοποίηση ή άλλες μορφές βίας, τα στερεότυπα των φύλων, ο εκφοβισμός (bullying), οι μέθοδοι αντισύλληψης, η ομοφοβία, οι διαφορετικές μορφές οικο­γένειας και άλλα θέματα», δήλωσε. Ενη­μερώνοντας και συζητώντας με τα παι­διά και τους εφήβους αυτά τα θέματα, τους δίνεται η ευκαιρία να αναπτύξουν ενσυναίσθηση και κατανόηση προς τους συνανθρώπους τους και να αντι­ληφθούν και να κατανοήσουν τη σημα­σία μιας δίκαιης και ισότιμης κοινωνί­ας, συμπλήρωσε. «Με αυτόν τον τρόπο η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση μπορεί να συμβάλει στη μείωση των προκατα­λήψεων και των διακρίσεων που συχνά βασίζονται στην άγνοια ή το φόβο του διαφορετικού», σημείωσε.

Παράλληλα, η σεξουαλική διαπαιδα­γώγηση προωθεί την ισότητα των φύ­λων ενισχύοντας την κατανόηση των δικαιωμάτων και των υποχρεώσεων όλων των ανθρώπων έτσι ώστε οι νέοι να μαθαίνουν να σέβονται και να υπο­στηρίζουν την ισότητα τόσο στις προ­σωπικές όσο και στις επαγγελματικές τους σχέσεις. Επιπλέον, ενθαρρύνεται η αποδόμηση των πατριαρχικών αντι­λήψεων που ενισχύουν την ανισότητα και τη βία κατά των κοριτσιών και των γυναικών.

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση δεν αφορά μόνο τη γνώση και την καλλιέρ­γεια δεξιοτήτων, την ενδυνάμωση και την προστασία των παιδιών, αλλά και τη διαμόρφωση μιας κουλτούρας σεβα­σμού, ισότητας και δικαιοσύνης, όπου οι κοινωνίες μπορούν να γίνουν πιο δί­καιες, χωρίς διακρίσεις, προκαταλήψεις και στερεότυπα, δημιουργώντας έτσι ένα περιβάλλον όπου όλοι οι άνθρωποι έχουν ίσες ευκαιρίες και δυνατότητες, κατέληξε.

Από το 2011 η Σεξουαλική Διαπαιδαγώγηση στην Πρωτοβάθμια

Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση δι­δάσκεται από το 2011 στην Πρωτοβάθ­μια Εκπαίδευση, στην Προδημοτική και Δημοτική, στο πλαίσιο του μαθήματος της Αγωγής Υγείας, ανέφερε στη «Χ» ο κ. Απόστολος Σκουρουπάτης, αντι­πρόεδρος της ΠΟΕΔ, προσθέτοντας πως στην Προδημοτική υπάρχουν συγκε­κριμένες ενότητες για τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και σε όλες τις τάξεις του δημοτικού διδάσκεται μέσα από το μάθημα της Αγωγής Υγείας και δεν έχει αλλάξει κάτι με την ψήφιση της νομοθε­σίας. «Η νομοθεσία απλώς ενίσχυσε την παρουσία του μαθήματος στην Πρωτο­βάθμια Εκπαίδευση», δήλωσε.

Στο εν λόγω μάθημα, συνέχισε, υπάρ­χει συγκεκριμένο υλικό το οποίο διδά­σκεται στην Προδημοτική και Δημοτική με συγκεκριμένους στόχους, όπως είναι η ανάπτυξη και ενδυνάμωση του εαυ­τού, η ανάπτυξη ασφαλούς και υγιεινού τρόπου ζωής, η δημιουργία και βελτίω­ση του κοινωνικού εαυτού και η δημι­ουργία ενεργού πολίτη, όσον αφορά την αγωγή του καταναλωτή, οικονομική και επαγγελματική αγωγή, δικαιώματα και υποχρεώσεις.

Σχετικά με τον καταρτισμό και το επίπεδο γνώσεων των εκπαιδευτικών, επεσήμανε πως γίνονται συνεχώς επι­μορφώσεις με δυναμικό χαρακτήρα σε δασκάλους, νηπιαγωγούς και ειδι­κούς εκπαιδευτικούς. Εξήγησε πως δεν υπάρχουν εξειδικευμένοι εκπαιδευτικοί μόνο για τη σεξουαλική διαπαιδαγώ­γηση στην Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, ωστόσο υπάρχουν κάποιοι εκπαιδευ­τικοί που ειδικεύονται στην Αγωγή Υγείας. Στα πλαίσια του μαθήματος, πρόσθεσε, έρχονται διάφοροι ειδικοί και μιλούν στα παιδιά. «Η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι υποενότητα της Αγωγής Υγείας και αφορά τη δημιουρ­γία και βελτίωση του κοινωνικού εαυ­τού», δήλωσε.

Ο κ. Σκουρουπάτης ανέφερε, επίσης, πως κατά καιρούς υπήρχαν αντιδράσεις από γονείς και γίνονταν καταγγελίες, στις οποίες απαντούσε το Υπουργείο. Οι αντιδράσεις, εξήγησε, αφορούσαν την υποχρεωτικότητα του μαθήματος και ότι δήθεν προωθεί τις πρόωρες σεξου­αλικές σχέσεις και αφαιρεί την παιδική αθωότητα των παιδιών -ισχυρισμοί που αποδεικνύονται ανυπόστατοι.

Σύμφωνα με τα αναλυτικά προγράμ­ματα στο μάθημα Αγωγή Υγείας, από την Α’ – Στ’ τάξη Δημοτικού τα παιδιά διδάσκονται να αναφέρουν τα αναπα­ραγωγικά μέρη του σώματος και να διακρίνουν ποια μέρη του σώματος εί­ναι ιδιωτικά, να αποδομούν στερεοτυ­πικές αντιλήψεις σε σχέση με το φύλο, να ορίζουν την έννοια της οικογένειας μέσα από τις διάφορες μορφές της, να αναλύουν χαρακτηριστικά της υγιούς οικογένειας, να αναλύουν παράγοντες που επηρεάζουν την οικογενειακή ζωή, να ορίζουν τη σεξουαλική ωρίμανση και τους τρόπους έκφρασης της σε­ξουαλικότητας, να αναφέρουν μορφές ψυχολογικής, σωματικής, σεξουαλικής, οικονομικής βίας εντός της οικογένειας αλλά και ευρύτερα και να ορίζουν την έμμηνο ρύση και να διακρίνουν μύθους και πραγματικότητες που σχετίζονται με αυτή.

Ταυτόχρονα, κύρια σημεία διδασκα­λίας με βάση τις οδηγίες του Συμβου­λίου της Ευρώπης είναι το λέω ΟΧΙ σε οποιαδήποτε ανάρμοστη συμπεριφορά, η ιδιωτικότητα – Κανόνας των Εσωρού­χων, τα καλά και κακά αγγίγματα, τα καλά και κακά μυστικά, οι «χρυσοί κα­νόνες» χρήσης της οθόνης (άδεια χρή­σης, σκέφτονται πριν χρησιμοποιήσουν την οθόνη, λένε ΟΧΙ σε γυμνές φωτο­γραφίες, λένε ΟΧΙ όταν δεν θέλουν να φωτογραφηθούν) και το δίκτυο ασφά­λειας με πρόσωπα εμπιστοσύνης και με τηλεφωνικές γραμμές βοήθειας.