Βαθιά ριζωμένα είναι τα έμφυλα στερεότυπα στην Κύπρο, σύμφωνα με έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ευρωβαρόμετρο) και έδειξε ότι ποσοστό πέραν του 50% των πολιτών στη χώρα μας θεωρεί ότι ο πιο σημαντικός ρόλος του άντρα είναι να κερδίζει χρήματα και της γυναίκας να φροντίζει το σπίτι και την οικογένειά της.
Σημειώνεται μάλιστα ότι η αντίληψη η οποία επικρατεί στην Κύπρο σε σχέση με το ρόλο των δύο φύλων απέχει κατά πολύ από τις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ.
Στην έρευνα οι ερωτηθέντες κλήθηκαν να απαντήσουν στην τοποθέτηση ότι «ο πιο σημαντικός ρόλος ενός άντρα είναι να κερδίζει χρήματα». Η πλειοψηφία από τους συμμετέχοντες από την Κύπρο δήλωσε ότι συμφωνεί με την πιο πάνω τοποθέτηση (53% έναντι 44% όσων δήλωσαν ότι διαφωνούν). Αντίθετα, στην ΕΕ κατά μέσο όρο οι περισσότεροι δήλωσαν ότι διαφωνούν με την πιο πάνω τοποθέτηση (42% έναντι 56%).
Με τον ίδιο τρόπο στην τοποθέτηση ότι «ο πιο σημαντικός ρόλος μιας γυναίκας είναι να φροντίζει το σπίτι και την οικογένειά της», η πλειοψηφία από τους συμμετέχοντες από την Κύπρο δήλωσε ότι συμφωνεί (51% έναντι 46%), ενώ στην ΕΕ κατά μέσο όρο οι περισσότεροι δήλωσαν ότι διαφωνούν με την πιο πάνω τοποθέτηση (38% έναντι 60%).
Σημειώνεται, μάλιστα, ότι σε σύγκριση με αντίστοιχη έρευνα η οποία πραγματοποιήθηκε το 2017 –και πάλι από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και στην οποία τέθηκαν ακριβώς τα ίδια ερωτήματα– το ποσοστό όσων θεωρούν ότι ο πιο σημαντικός ρόλος ενός άντρα είναι να κερδίζει χρήματα έχει αυξηθεί στην Κύπρο κατά 14%, ενώ το ποσοστό όσων συμφωνούν με την τοποθέτηση ότι ο πιο σημαντικός ρόλος μιας γυναίκας είναι να φροντίζει το σπίτι και την οικογένειά της έχει μειωθεί κατά 9%.
Δηλαδή παρατηρείται μία σχετική βελτίωση όσον αφορά την αντίληψη των Κυπρίων για το ρόλο της γυναίκας, αλλά παράλληλα παρατηρείται επιδείνωση όσον αφορά την αντίληψη για το ρόλο του άνδρα.
Το πιο ανησυχητικό όμως είναι ότι στις τάξεις των νέων (σ.σ.: ηλικιακή ομάδα 15-24 ετών) το ποσοστό όσων θεωρούν ότι ο πιο σημαντικός ρόλος ενός άντρα είναι να κερδίζει χρήματα φτάνει στο 56% στους άνδρες και 65% στις γυναίκες, ενώ το ποσοστό όσων θεωρούν ότι ο πιο σημαντικός ρόλος μιας γυναίκας είναι να φροντίζει το σπίτι και την οικογένειά της φτάνει στο 44% στους άνδρες και 66% στις γυναίκες.
Τα πιο πάνω στοιχεία επιβεβαιώνουν ότι τα έμφυλα στερεότυπα στην Κύπρο είναι πολύ βαθιά ριζωμένα σε ολόκληρη την κοινωνία.
Σημειώνεται επίσης ότι σε άλλη τοποθέτηση ότι «αν ο πατέρας αμείβεται λιγότερο από τη μητέρα, τότε θα πρέπει να αφήσει αυτός τη δουλειά του για να φροντίζει τα παιδιά, αν η οικογένεια αποφασίσει ότι ένας από τους δύο γονείς πρέπει να το κάνει», οι συμμετέχοντες από την Κύπρο παρουσιάστηκαν διχασμένοι (46% δήλωσαν ότι συμφωνούν και 48% ότι διαφωνούν), ενώ στην ΕΕ κατά μέσο όρο οι περισσότεροι δήλωσαν ξεκάθαρα ότι διαφωνούν με την πιο πάνω τοποθέτηση (51% έναντι 41%).
Σημειώνεται πάντως ότι στην τοποθέτηση ότι «θα επωφελούνταν και οι άνδρες από την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών», ποσοστό 82% των ερωτηθέντων από την Κύπρο απάντησε ότι συμφωνεί, ξεπερνώντας τον μέσο όρο της ΕΕ (75%).
Επίσης, στην τοποθέτηση ότι «είναι το ίδιο σημαντικό τόσο για τις γυναίκες όσο και για τους άνδρες να έχουν οικονομική ανεξαρτησία», ποσοστό 93% των ερωτηθέντων από την Κύπρο απάντησε ότι συμφωνεί, ξεπερνώντας τον μέσο όρο της ΕΕ (90%).
Στόχος 33% γυναίκες σε διευθυντικές θέσεις μέχρι τον Ιούνιο του 2026
Εν τω μεταξύ, νέα οδηγία της ΕΕ θέτει ως στόχο μια πιο ισορροπημένη εκπροσώπηση των φύλων στα Διοικητικά Συμβούλια των εισηγμένων εταιρειών σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ. Πιο συγκεκριμένα, η οδηγία θέτει ως στόχο για τις μεγάλες εισηγμένες εταιρείες της ΕΕ το 40% του υποεκπροσωπούμενου φύλου μεταξύ των μη εκτελεστικών διευθυντών τους και το 33% μεταξύ όλων των διευθυντών.
Όπως αναφέρεται σε σχετική ανακοίνωση της ΕΕ, η προθεσμία για τη μεταφορά της οδηγίας στο εθνικό δίκαιο από τα κράτη-μέλη ήταν η 28η Δεκεμβρίου 2024 και οι εταιρείες πρέπει να επιτύχουν τους στόχους έως τις 30 Ιουνίου 2026.
Σημειώνεται ότι η εκπροσώπηση των γυναικών στα εταιρικά συμβούλια έχει βελτιωθεί στα περισσότερα κράτη-μέλη της ΕΕ, αλλά η έκταση της προόδου ποικίλει σημαντικά και σε ορισμένα κράτη-μέλη παραμένει στάσιμη.
Για παράδειγμα, το 2024 οι γυναίκες αντιπροσώπευαν το 39,6% των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου των μεγαλύτερων εισηγμένων εταιρειών σε χώρες με δεσμευτικές ποσοστώσεις φύλου, σε σύγκριση με 33,8% σε χώρες με ήπια μέτρα και μόλις 17% σε χώρες που δεν έχουν προβεί σε καμία απολύτως ενέργεια.
Η οδηγία απαιτεί από τα κράτη-μέλη τα ακόλουθα:
- Ειδικά δεσμευτικά μέτρα για τη διαδικασία επιλογής Διοικητικών Συμβουλίων, με διαφανή και ουδέτερα ως προς το φύλο κριτήρια.
- Κανόνας προτίμησης για τον υποψήφιο του υποεκπροσωπούμενου φύλου -σε περίπτωση υποψηφίων με τα ίδια προσόντα και των δύο φύλων.
- Η γνωστοποίηση των κριτηρίων προσόντων εάν ζητηθεί από αποτυχόντα υποψήφιο.
- Ατομικές δεσμεύσεις από εισηγμένες εταιρείες για την επίτευξη ισορροπίας μεταξύ των δύο φύλων μεταξύ των εκτελεστικών διευθυντών.
- Υποβολή εκθέσεων σχετικά με τη σύνθεση των Συμβουλίων και τα εμπόδια για την επίτευξη του στόχου της Οδηγίας, κατά περίπτωση, και τις ενέργειες που έγιναν για την αντιμετώπισή τους.
- Αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις για εταιρείες που δεν συμμορφώνονται με τις υποχρεώσεις διαφανούς επιλογής και υποβολής εκθέσεων. Οι κυρώσεις ορίζονται από τα κράτη-μέλη και μπορεί να περιλαμβάνουν πρόστιμα και ακυρότητα ή ακύρωση του διορισμού των αμφισβητούμενων διευθυντών, εάν χρειαστεί.
- Τα κράτη-μέλη να δημοσιεύουν κατάλογο εταιρειών που έχουν επιτύχει τους στόχους της ισορροπίας των φύλων, καθώς και να ορίζουν έναν ή περισσότερους φορείς για την προώθηση, ανάλυση, παρακολούθηση και υποστήριξη της ισορροπίας των φύλων στα Διοικητικά Συμβούλια.
