Η αμφισβήτηση του ρόλου του από επώνυμους αγωνιστές
Του Μιχάλη Μιχαήλ
Μέρος 2ο
Με την έναρξη των Διακοινοτικών Συγκρούσεων τα Χριστούγεννα του 1963, ο Σαμψών κινητοποίησε τη δική του ένοπλη ομάδα.
Μέχρι σήμερα αποδίδεται στο Νίκο Σαμψών ο τίτλος του ελευθερωτή της Ομορφίτας, όταν το προάστειο αυτό της Λευκωσίας, το οποίο κατοικείτο κυρίως από Τουρκοκύπριους, δέχτηκαν σφοδρή επίθεση από τουρκοκυπριακές ένοπλες δυνάμεις για να καταλάβουν το προάστειο.
Σύμφωνα με το αφήγημα που επικράτησε αμέσως μετά, ακόμα και μέχρι σήμερα επικρατεί, είναι το ότι ο Σαμψών ηγήθηκε των ένοπλων ομάδων οι οποίες έπειτα από σκληρή μάχη κατάφεραν να καταλάβουν τις αντίπαλες θέσεις και να εκκαθαρίσουν το προάστιο από τους Τουρκοκύπριους ενόπλους.
Αντίδραση Σαμψών στην αμφισβήτηση της δράσης του
Ενώ ο Νίκος Σαμψών είχε καθιερωθεί από τις αφηγήσεις ως ο ήρωας της Ομορφίτας, προς τα τέλη του 1964 άρχισε η αμφισβήτηση της προσφοράς του.
Ο Σαμψών σαφώς ενοχλημένος άρχισε να δημοσιεύει στην εφημερίδα του «Η Μάχη» σειρά άρθρων σε μια προσπάθεια να αποκρούσει τα όσα λέγονταν.
Έτσι την Κυριακή 20 Δεκεμβρίου, ο ίδιος ο εκδότης της εφημερίδας δημοσίευσε προαγγελία στην πρώτη σελίδα ότι στις 22 Δεκεμβρίου θα ξεκινήσει την αποκατάσταση της αλήθειας.
Η προαγγελία είχε τίτλο «Οι πλαστογράφοι της ιστορίας, η αλήθεια για την Ομορφίταν» και ανάμεσα στους υπότιτλους έγραφε «Ομιλούν εκείνοι που συνέτριψαν εις Ομορφίταν τους Τούρκους, ΘΑ ΤΑ ΠΟΥΝ ΟΛΑ».
Στο εισαγωγικό κείμενο της εξαγγελίας αναγράφεται ο Σαμψών ως «ο ηγηθείς της εκκαθαριστικής επιχειρήσεως εις Ομορφίταν» γράφοντας ότι θα παρουσιάσει την πραγματική ιστορία «και αποκαλύπτων τας προσπαθείας προς οικειοποίησιν του αίματος και των θυσιών όλων εκείνων, οι οποίοι π ρ α γ μ α τ ι κ ώ ς ηγωνίσθησαν».
Στο σύντομο κείμενο που υπογράφει ο Ν. Σαμψών αναφέρεται σε «πολλά που εγράφησαν ή ελέχθησαν και πολλαί πεοσπάθειαι έγιναν από μερικούς καλαθελητάς, ή κακοθελητάς δια να πλαστογραφήσουν την ιστορίαν».
Αναφέρει επίσης ότι δεν είναι δυνατόν να επιτρέψει σε διάφορους επιτείδιους να πλαστογραφήσουν την ιστορία και «Δεν είναι δυνατόν να επιτρέψωμεν εις πρόσωπα τα οποία κατά την διάρκειαν των συγκρούσεων των Χριστουγέννων του 1963, επαρουσίασαν συμπτώματα της “ασθένσειας Πάρκινσον” και τα οποία εχρειάσθησαν ενέσεις να συνέλθουν από την κατάπτωσιν του ηθικού των, να έρχωνται σήμερον και να παρουσιάζωνται διαφορετικοί από την πραγματικότητα, και να δια να αποπλύνουν την εντροπήν των να αρχίσουν να διαδίδουν ότι έκαναν το και το και ότι αυτοί που πραγματικώς επολέμησαν και έδωσαν το είναι των δια να σωθή ο τόπος από την τουρκικήν θηριωδίαν, τίποτε δεν έπραξαν ή δεν έλαβαν καν μέρος εις το έπος των Χριστουγέννων του 1963».
Και όντως, στις 22 Δεκεμβρίου 1964, ο Νίκος Σαμψών έκανε την πρώτη ολοσέλιδη δημοσίευση, πλαισιούμενες με σχετικές φωτογραφίες.
Πρώτη και καλύτερη φωτογραφία αυτή με την τουρκική σημαία, λάφυρο από τις μάχες στην Ομορφίτα με τη λεζάντα «Ο διευθυντής της «Μάχης» ανεμίζων την ερυθράν ημισέλημον, λάφυρον εκ του τουρκικού φυλακίου της Ομορφίτας…»
Στο κείμενο που καλύπτει και ολόκληρη τη 3η σελίδα, κι εκεί ο Σαμψών δεν παραλείπει τις επιθέσεις και τις απαξιώσεις κατά των επικριτών του.
«Κακοποιεί την αλήθεια ο Σαμψών»
Η απάντηση από μαχητές της εποχής στα δύο πρώτα δημοσιεύματα του Σαμψών δεν άργησε να έρθει.
Στις 24 Δεκεμβρίου 1964 υπήρξε μια πρώτη αντίδραση που δημοσιεύθηκε ως κύριο θέμα στην εφημερίδα «Ο Αγών» και ως θέμα στην πρώτη σελίδα της εφημερίδας «Φιλελεύθερος» της 24ης Δεκεμβρίου.
Το κείμενο είναι ανυπόγραφο και ξεκινά με την επισήμανση ότι δεν θα ήθελαν να ασχοληθούν με όσα γράφει ο Νίκος Σαμψών στην εφημερίδα του σε σχέση με τις μάχες της Ομορφίτας. «Εκείνο το οποίον δι’ ημάς σήμερον προέχει είναι να παραθέσωμεν τα πραγματικά γεγονότα ως ταύτα συνέβησαν, προ και μετά την εκδήλωσιν της Τουρκικής ανταρσίας. Υποσχόμεθα όμως ότι θα επανέλθωμεν εις το μέλλον, διότι τούτο αποτελεί υποχρέωσιν και καθήκον μας, τόσον προς τον Κυπριακόν λαόν, όσο και προς την Ιστορικήν αλήθειαν την οποίαν, φοβούμεθα, ούτος εις το “Ντοκουμέντο” του, τόσον καταφώρως κακοποιεί», σημειώνουν οι συγγραφείς της απάντησης.
Αναφέρουν ακόμη ότι ο Σαμψών αντί να αρκεστεί στην εξιστόρηση της δράσης του στην Ομορφίτα, «εξετράπη επικινδύνως και εις την προσπαθειαν του να αυτοπροβληθεί. Άλλοτε προβαίνει εις δηλώσεις και συκοφαντεί ανωνύμως, άλλοτε αμφισβητεί την εγκυρότητα των όσων ημείς δημοσιεύομεν γύρω από τα γεγονότα».
Κατηγορούν επίσης τον Σαμψών ότι στην προσπάθεια του να αυτοπροβληθεί, συκοφαντεί αγωνιστές που οργάνωσαν και εκπαίδευσαν εκείνους που συμμετείχαν στις μάχες. Αφήνουν δε ξεκάθαρη αιχμή για τον Σαμψών, γράφοντας ότι «Εάν έλειπαν οι άνθρωποι αυτοί, πολύ αμφιβάλλομεν εάν η θρηλική δίωρος δράσις του σωτήρος Σαμψών εις ένα μέρος της Ομορφίτας θα ηδύνατο να σώση ολόκληρον την Κύπρον».
Ο Σαμψών εγκατέλειψε τη μάχη και βρέθηκε στην Αθήνα
Οι συγγραφείς του κειμένου τονίζουν ότι δεν αμφισβητούν τη δράση του Ν. Σαμψών και της ομάδας του αλλά αμφισβητούν τις υπερβολές του.
Και συνεχίζουν: «Ούτε όμως λησμονούμεν ότι ο κ. Σαμψών ευθύς μετά τας πρώτας ημέρας των μαχών και ενώ ο τόπος διέτρεχε κίνδυνον θανάσιμον, εγκατέλειψε την Κύπρον και μετέβη εις Αθήνας, όπου έσπευσε να εξαγγείλει από των στηλών του Αθηναϊκού τύπου την ηρωικήν δράσιν του. Και ενθυμούμεθα καλώς ότι πλείστοι των μαχητών, οι οποίοι ηγωνίσθησαν εις Ομορφίταν, εις άλλας ομάδας, παρεπονέθησαν ότι ο Σαμψών είχεν οικειοποιηθεί την δράσιν των. Οι ίδιοι ύθελον να προβούν και δημοσία εις δηλώσεις επί του θέματος, αλλ’ ημποδίσθησαν, καθ’ ότι τοιούτο τι εκρίνετο τότε εθνικώς επιζήμιον».
Σαμψών: Πού ήσασταν κύριοι του Φιλελεύθερου και κ. Κόσιη;
Η απάντηση του Νίκου Σαμψών ήρθε στις 25 Δεκεμβρίου στην πρώτη σελίδα της Μάχης. Ο Σαμψών επαναλαμβάνει ότι θα γράψει την αλήθεια και ρωτά τον εκδότη του Αγώνα, Νίκο Κόσιη, πού πολέμησε και πόσες σφαίρες έριξε και στους συντάκτες του Φιλελεύθερου, ποιος από αυτούς διακινδύνευσε έστω και μια τρίχα της κεφαλής τους.
Όσον αφορά το θέμα της μετάβασης του στην Ελλάδα, απάντησε ότι «Αφού κύριοι, εδέχθητε την πράσινην γραμμήν, και εδιχοτομίσατε εις την ουσίαν την Λευκωσίαν και τα πάντα, τότε ησύχασαν, μετέβην εις τον Ασπρόπυργον, εις την Σχολήν αλεξιπτωτιστών, όπου εξεπαιδεύθην εις τα σαμποτάζ και τον καταδρομικόν πόλεμον εκ νέου, φια να προσφέρω και πάλιν τας υπηρεσίας μου ως στρατιώτης εις την Κύπρον μας».
Την απάντηση τριάντα αγωνιστών προς τα στα όσα έγραψε ο Νίκος Σαμψών θα την παραθέσουμε στο επόμενο σημείωμα μας.
ΛΕΖΑΝΤΕΣ
1. Το πρώτο δημοσίευμα του Νίκου Σαμψών, ημ. 22 Δεκεμβρίου 1964, για τη δράση του στην Ομορφίτα, ως αντίδραση στις αφηγήσεις συναγωνιστών του στην εφημερίδα «Ο Αγών». Δεσπόζει η γνωστή φωτογραφία του με την τουρκική σημαία.
2. Η πρώτη απάντηση συναγωνιστών του Ν. Σαμψών στην εφημερίδα «Ο Αγών» στις 24 Δεκεμβρίου 1964.
