Του Μιχάλη Μιχαήλ
∆ιαφορετικές αλλά µε κοινά σηµεία είναι οι απόψεις αναφορικά µε το περιεχόµενο των πρόσφατων εκθέσεων του Γ.Γ. του ΟΗΕ. Ανδρέας Μαυγοριάννης και Μάριος Ηλιάδης σηµειώνουν µεν την απουσία αναφοράς στη µορφή της λύσης (∆∆Ο), αλλά εκτιµούν ότι αυτή δεν αλλάζει εφόσον βρίσκονται σε ισχύ οι αποφάσεις του Συµβουλίου Ασφαλείας. Αντίθετα, η Ερατώ Κοζάκου Μαρκουλλή εκφράζει ανησυχία για τη µη αναφορά. Σε ό,τι αφορά την επικείµενη σύγκληση της πολυµερούς διάσκεψης για το Κυπριακό, εκτιµούν ότι αυτή θα γίνει, αλλά παρουσιάζονται απαισιόδοξοι όσον αφορά τα αποτελέσµατά της.
Αν κάτι είναι εµφανές από τα πιο πάνω είναι ότι οι δύο εκθέσεις επιβεβαιώνουν δυστυχώς τις ανησυχίες αναφορικά µε τις συνέπειες της στασιµότητας στο Κυπριακό. Η τήρηση ίσων αποστάσεων από τον Γ.Γ. του ΟΗΕ υποδηλοί ότι ακόµη δεν έχει πεισθεί για την ετοιµότητα ούτε και της δικής μας πλευράς να αναλάβει ουσιαστικές πρωτοβουλίες στην κατεύθυνση της επανέναρξης των διαπραγµατεύσεων από το σηµείο που είχαν µείνει.
Ερατώ Κ. Μαρκουλλή: ∆εν είναι υποβοηθητική η µη αναφορά Γκουτέρες σε λύση ∆∆Ο
«Η έκθεση Καλών Υπηρεσιών του Γ.Γ. του ΟΗΕ συνεχίζει την πρακτική που ακολούθησε από το 2021, που θεωρώ µη υποβοηθητική για την επανέναρξη διαπραγµατεύσεων από εκεί που τερµατίστηκαν στο Κραν Μοντανά», τόνισε στη «Χαραυγή» η πρώην Υπουργός Εξωτερικών Ερατώ Κοζάκου Μαρκουλλή.
Σηµείωσε πως ενώ µέχρι τον Ιούλιο του 2020 ο Γενικός Γραµµατέας αναφερόταν στη συµφωνηµένη βάση λύσης ∆∆Ο µε πολιτική ισότητα, στις συγκλίσεις και στο πλαίσιο της 30ής Ιουνίου 2017, µετά την εκλογή του Ερσίν Τατάρ ως Τουρκοκύπριου ηγέτη µε προµετωπίδα τη λύση δύο κρατών, η λέξη οµοσπονδία εξαφανίστηκε από τις εκθέσεις του Γ.Γ., αν και δηλώνει ότι παραµένει «καθοδηγούµενος από τα σχετικά ψηφίσµατα του Συµβουλίου Ασφαλείας που έχουν καθορίσει τις παραµέτρους των Ηνωµένων Εθνών». Επεσήµανε παράλληλα ότι «αυτή η αλλαγή είναι πρωτοφανής στο Κυπριακό. Στο παρελθόν, όταν ένας Γ.Γ. έκρινε ότι η στάση ενός ηγέτη ξέφευγε από το συµφωνηµένο πλαίσιο, ήταν επικριτικός και προσπαθούσε να τον επαναφέρει στη συµφωνηµένη βάση, όπως π.χ. συνέβηκε επί Μπούτρος Γκάλι».
Παρά τη µη αναφορά του Γ.Γ. στην οµοσπονδιακή λύση, το Συµβούλιο Ασφαλείας συνεχίζει να επαναβεβαιώνει τα προηγούµενα ψηφίσµατα και τη βάση λύσης διζωνικής δικοινοτικής οµοσπονδίας µε πολιτική ισότητα, είπε, εκφράζοντας την ελπίδα η θέση αυτή να επαναληφθεί στο προσεχές ψήφισµα.
Αλγεινή εντύπωση, είπε, προκαλεί και η υποβαθµισµένη αναφορά του Γενικού Γραµµατέα στο έργο της Προσωπικής του Απεσταλµένης. Αρκείται να αναφέρει ότι παρά τις προσπάθειες, «δεν διαπιστώθηκε κοινό έδαφος µεταξύ των ηγετών σχετικά µε την πορεία προς τα εµπρός στο Κυπριακό», κάτι που ανέµενε να ακούσει ο Ερσίν Τατάρ.
Εάν ο Γ.Γ. δεν πάρει µια πιο σθεναρή στάση, αναµένω ότι στη διευρυµένη άτυπη συνάντηση θα γίνουµε θεατές του ίδιου αρνητικού σεναρίου που κυριάρχησε στην άτυπη διάσκεψη της Γενεύης τον Απρίλιο του 2021, όπου ο Τ/κ ηγέτης παρουσίασε το «όραµά» του για λύση δύο κρατών.
∆ιερωτώµαι αν έχουµε προβεί σε ενέργειες ούτως ώστε ο Γ.Γ., το Συµβούλιο Ασφαλείας και η ΕΕ να ασκήσουν την επιρροή τους στην τουρκική πλευρά για επιστροφή στη συµφωνηµένη βάση λύσης. Φοβάµαι πως ελάχιστα έγιναν και αυτό εγείρει ερωτηµατικά, ενώ κύκλοι ένθεν και ένθεν καλλιεργούν νέες ιδέες που παραπέµπουν στη διχοτόµηση και ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών δηλώνει ότι «υπάρχει ευρεία συναίνεση σε διεθνές επίπεδο για την ανάγκη µιας λύσης δύο κρατών»! Η κατάσταση διαγράφεται εξαιρετικά επικίνδυνη.
Ανδρέας Μαυρογιάννης: ∆ιαδικαστικού και όχι ουσιαστικού χαρακτήρα η πολυµερής
«Το περιεχόµενο των δύο εκθέσεων του ΓΓ του ΟΗΕ ήταν ολίγον τι αναµενόµενο και ολίγον ρουτίνα», επεσήµανε στη «Χαραυγή» ο πρώην πρέσβης Ανδρέας Μαυρογιάννης.
Στην επισήµανση ότι από τις εκθέσεις του ΓΓ, αλλά και από τα ψηφίσµατα απουσιάζει η µορφή της λύσης, δηλαδή η ∆ιζωνική ∆ικοινοτική Οµοσπονδία και στο ερώτηµα ποια µηνύµατα στέλνει αυτή η παράλειψη, ο κ. Μαυρογιάννης απάντησε ότι αυτό είναι γεγονός και εντάσσεται στη λογική των ίσων αποστάσεων, από τη στιγµή που η άλλη πλευρά αποστασιοποιείται και προβάλλει τη λύση δύο κρατών. Όµως, ανέφερε, «πρέπει να θεωρείται δεδοµένο ότι το πλαίσιο λύσης και οι παράµετροι των Η.Ε. είναι αυτά που καθορίστηκαν από το Συµβούλιο Ασφαλείας και είναι υποχρεωτικά και για τη Γραµµατεία και τον ΓΓ. Θα µπορούσαν όµως να κάνουν αναφορά και πρέπει να κάνουν αναφορά», σηµείωσε.
Στην παρατήρηση ότι ο κ. Τατάρ ερµηνεύει το γεγονός και λέει ότι αφήνει περιθώρια για να µπουν στο τραπέζι και εισηγήσεις για άλλη µορφή λύσης, όπως τα δύο κράτη, ο κ. Μαυρογιάννης τόνισε ότι «δεν είναι η Γραµµατεία του ΟΗΕ που καθορίζει τις άλλες λύσεις, αλλά το Συµβούλιο Ασφαλείας και η διεθνής νοµιµότητα. Αυτά που λέει ο κ. Τατάρ είναι προφάσεις εν αµαρτίαις».
Σε ό,τι αφορά την πολυµερή διάσκεψη για το Κυπριακό που αναµένεται να γίνει τον προσεχή Μάρτιο και κατά πόσο µε τις θέσεις της άλλης πλευράς υπάρχουν περιθώρια για να γίνει, ο Ανδρέας Μαυρογιάννης απάντησε ότι «υπάρχει η προοπτική να συγκληθεί, αφού βρισκόµαστε σε µια περίοδο όπου η Τουρκία δεν θέλει να χρεώνεται πλήρως και µόνη της την απουσία κινητικότητας». Εκτίµησε ότι αφού ο ΓΓ του ΟΗΕ κάνει κάποιες διεργασίες και βολιδοσκοπήσεις και στέλνει και τη Ρόζµαρι Ντι Κάρλο, «θα υπάρξει αυτή η άτυπη πενταµερής, η οποία όµως θα είναι καθαρά διαδικαστικού χαρακτήρα, δεν θα είναι διαπραγµάτευση για το Κυπριακό. Στη συνάντηση θα συζητηθεί το κατά πόσον µπορούµε να κάτσουµε γύρω από ένα τραπέζι για διαπραγµατεύσεις, όπως έγινε τον Απρίλιο του 2021 στη Γενεύη, αλλά τελικά δεν είχε επιτυχία διότι υπήρξαν οι απαιτήσεις της τουρκικής πλευράς για εκ των προτέρων αποδοχή των όρων της για λύση δύο κρατών».
Μάριος Ηλιάδης: Περιορισµένες οι προοπτικές σύγκλησης πολυµερούς διάσκεψης
«Στη νέα έκθεση του Γενικού Γραµµατέα του ΟΗΕ για την Κύπρο διαπιστώνει κανείς την ανυποχώρητη προσήλωση του ΓΓ στην επίλυση του προβλήµατος µέσα από την προοδευτική βελτίωση του περιβάλλοντος και τη βαθµιαία αποκατάσταση εµπιστοσύνης ανάµεσα στα µέρη, µε ιδιαίτερη αναφορά στη συµφωνία για το άνοιγµα οδοφραγµάτων», διαπιστώνει ο πρώην υπουργός, Μάριος Ηλιάδης.
Στην έκθεση, σηµειώνει, «ενθαρρύνονται οι άµεσα εµπλεκόµενοι στο πρόβληµα να λάβουν όλα εκείνα τα µέτρα που προάγουν την ηρεµία στο νησί και ταυτόχρονα οικοδοµούν µια σχέση εµπιστοσύνης ανάµεσά τους».
Σηµείωσε, επίσης, ως σηµαντικό το γεγονός ότι παρά τις διαδοχικές δηµόσιες δηλώσεις Τ/κ και Τούρκων αξιωµατούχων περί λύσης δύο κρατών ο ΓΓ επαναλαµβάνει µε σαφήνεια πως για τα Ηνωµένα Έθνη τα ψηφίσµατα του Οργανισµού παραµένουν η µοναδική βάση λύσης του κυπριακού προβλήµατος.
Η εξέλιξη αυτή, πρόσθεσε, δηµιουργεί για την πλευρά µας την υποχρέωση να εργαστούµε συνειδητά για τη δηµιουργία εκείνου του κλίµατος στην Κύπρο -και πέρα από αυτήν- που θα προωθεί την επίτευξη λύσης στη βάση των σχετικών ψηφισµάτων του OHE (Σηµεία ∆ιέλευσης κ.α.).
«Οι προοπτικές σύγκλησης πολυµερούς διάσκεψης φαίνονται ακόµη περιορισµένες. Αλλά και αν επιτευχθεί ο στόχος αυτός -της πενταµερούς διάσκεψης µε συµµετοχή και των εγγυητριών δυνάµεων- οι προοπτικές να αποδώσει αποτελέσµατα η διάσκεψη αυτή φαίνεται πολύ αποµακρυσµένη. Και τούτο γιατί η επίσηµη τ/κ πλευρά, καθώς και η Τουρκία συνεχίζουν να διατυπώνουν τη θέση περί δύο κρατών. Η θέση αυτή παραβιάζει τις κόκκινες γραµµές της δικής µας πλευράς», υποδεικνύει.
«Υπό το φως των πιο πάνω και για να µη παρέρχεται αναξιοποίητος ο χρόνος µέχρι τη δηµιουργία ευνοϊκών συνθηκών διαπραγµάτευσης στη βάση των ψηφισµάτων των Ηνωµένων Εθνών, θα ήταν εξαιρετικά χρήσιµο αν η πλευρά µας αξιοποιήσει τις δυνατότητες, πλάι στις µεγάλες προκλήσεις, που δηµιουργούν οι τεκτονικές γεωπολιτικές αλλαγές που συντελούνται στη γειτονιά µας».
