Ηλεκτροσόκ για τους Κύπριους καταναλωτές αποτελεί η φορολογική επιβάρυνση στο ηλεκτρικό ρεύμα, καθώς οι φόροι φτάνουν το 35% της τελικής τιμής της κιλοβατώρας, ενώ ο μέσος όρος στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 24%. Σύμφωνα με τα στοιχεία της Eurostat για το πρώτο εξάμηνο του 2024, η τιμή της κιλοβατώρας στην Κύπρο διαμορφώνεται στα 32 σεντ, εκ των οποίων τα 11 σεντ προέρχονται από φόρους και άλλες επιβαρύνσεις.
Η Κύπρος στις ακριβότερες χώρες
Η ανάλυση των στοιχείων δείχνει ότι η Κύπρος συγκαταλέγεται στις χώρες με το ακριβότερο ηλεκτρικό ρεύμα στην ΕΕ. Η βασική τιμή χωρίς φόρους είναι 21 σεντ, αλλά η τελική επιβάρυνση αυξάνει σημαντικά το κόστος για τα νοικοκυριά. Συγκριτικά, ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι χαμηλότερος, με χώρες όπως η Γαλλία και η Φινλανδία να διατηρούν πολύ χαμηλότερους φόρους.
Τι προκαλεί την αύξηση
Η υψηλή φορολογία στο ηλεκτρικό ρεύμα στην Κύπρο οφείλεται κυρίως στην έλλειψη φθηνών ενεργειακών πηγών, στην εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα και στις χρεώσεις που επιβάλλονται για τις εκπομπές CO2. Επιπλέον, οι έμμεσες επιβαρύνσεις μέσω ΦΠΑ και άλλων τελών συμβάλλουν στην τελική αύξηση των τιμών.
Το ερώτημα που παραμένει
Η ΕΕ επιτρέπει τη μείωση του ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα, και πολλές χώρες το έχουν ήδη εφαρμόσει. Γιατί στην Κύπρο η κυβέρνηση επιμένει να μην μειώνει το ΦΠΑ στο ρεύμα;
Γιατί η κυβέρνηση επιμένει να μην μειώνει το ΦΠΑ;
Το ΑΚΕΛ έχει καταθέσει πρόσφατες προτάσεις για τη μείωση του κόστους του ηλεκτρικού ρεύματος στην Κύπρο. Στις 22 Ιανουαρίου 2025, ο Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, Στέφανος Στεφάνου, παρουσίασε δέκα μέτρα που στοχεύουν τόσο στη μείωση του κόστους ενέργειας όσο και στη στήριξη της κοινωνίας. Αυτές οι προτάσεις περιλαμβάνουν:
- Άμεση εισαγωγή φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή: Ολοκλήρωση του χερσαίου τερματικού στο Βασιλικό και εξέταση εναλλακτικών λύσεων για τη μεταβατική περίοδο.
- Ταχεία ένταξη Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο μείγμα παραγωγής της ΑΗΚ: Αξιοποίηση εξαιρέσεων και υπόδειξη κατάλληλων χώρων για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών και συστημάτων αποθήκευσης.
- Μείωση του ΦΠΑ στο ηλεκτρικό ρεύμα από 19% σε 9%: Εφαρμογή οριζόντιας μείωσης, καθώς το κόστος του ρεύματος επηρεάζει όλους τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις.
- Άμεση προκήρυξη μειοδοτικών διαγωνισμών για αγορά ενέργειας και αποθήκευση: Στόχος η εξασφάλιση προσιτών τιμών ανά κιλοβατώρα, όπως είχε επιτευχθεί στο παρελθόν.
- Φορολόγηση των απροσδόκητων κερδών των εταιρειών ενέργειας: Τα έσοδα θα χρησιμοποιηθούν για την καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας.
- Επέκταση προγραμμάτων χρηματοδότησης εγκατάστασης φωτοβολταϊκών: Στήριξη κατοικιών, δημόσιων κτηρίων και σχολείων με αύξηση των κονδυλίων και διόρθωση αδυναμιών στα υφιστάμενα προγράμματα.
- Προώθηση Ενεργειακών Κοινοτήτων: Διασφάλιση παραγωγής ηλεκτρισμού με χαμηλότερο κόστος για τις κοινότητες και ενίσχυση της συμμετοχής των πολιτών στις ΑΠΕ.
- Ενίσχυση χρηματοδότησης μέτρων για αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας: Αξιοποίηση πόρων από το Ταμείο των Ρύπων με διαφάνεια και αποτελεσματικότητα.
- Αναστολή επιβολής πράσινων φορολογιών: Αποφυγή περαιτέρω επιβάρυνσης των καταναλωτών σε μια περίοδο αυξημένου ενεργειακού κόστους.
- Αυτόματη ένταξη όλων των δικαιούχων στην Ειδική Διατίμηση Ηλεκτρικού Ρεύματος της ΑΗΚ: Διασφάλιση ότι όλοι οι δικαιούχοι επωφελούνται από μειωμένες τιμές, ανεξάρτητα από την ικανότητά τους να υποβάλουν αίτηση.
Οι προτάσεις αυτές, σύμφωνα με το ΑΚΕΛ, στοχεύουν στην άμεση ελάφρυνση των καταναλωτών και τη διαρθρωτική βελτίωση του ενεργειακού τομέα. Παρόλα αυτά, μέχρι στιγμής, η κυβέρνηση δεν έχει δείξει διάθεση να προχωρήσει σε τέτοιες αλλαγές, αφήνοντας τους πολίτες να επωμίζονται το αυξημένο κόστος του ηλεκτρικού ρεύματος.
