Η ενίσχυση των κονδυλίων που στοχεύουν στη διασύνδεση της πανεπιστημιακής και ακαδημαϊκής έρευνας με τη στρατιωτική και αμυντική βιομηχανία είναι μέρος της συνολικότερης προσπάθειας για επένδυση στην ευρωπαϊκή άμυνα, ανέφερε στη «Χ» ο ευρωβουλευτής και αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων, Urmas Paet.
Ο δε Δρ Τάσος Κουνούδης, πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Εταιρειών Έρευνας και Καινοτομίας, σημειώνει ότι «επένδυση στην άμυνα δεν σημαίνει ότι θα πας να σκοτώσεις κάποιον, αλλά ανοίγεις μία τεράστια αγορά στην παραδοσιακή σου βιομηχανία».
Του Καλλή Αντούνα
«Για την ανάπτυξη επαρκούς στρατιωτικής βιοµηχανίας στην Ευρώπη χρειαζόµαστε επίσης επιστήµη, χρειαζόµαστε µια επιστηµονική προσέγγιση», απάντησε σε ερώτηση της «Χ» ο ευρωβουλευτής της οµάδας Renew Europe και αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων και µέλος της Υποεπιτροπής Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων, Urmas Paet.
Η «Χ» συµµετείχε σε αποστολή στο Ευρωκοινοβούλιο στο πλαίσιο προγράµµατος εκπαίδευσης νέων δηµοσιογράφων. Κατά τη διάρκεια της εκπαίδευσης νέοι και νέες δηµοσιογράφοι από 22 κράτη-µέλη της ΕΕ είχαν και την ευκαιρία να συζητήσουν µε ευρωβουλευτές σχετικά µε επίµαχα θέµατα της πολιτικής ατζέντας της ΕΕ. Ένα από αυτά ήταν και το θέµα της εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ και της άµυνας-ασφάλειας.
Η «Χ» έθεσε στον κ. Paet το ερώτηµα κατά πόσον η τριτοβάθµια εκπαίδευση και η ακαδηµαϊκή και επιστηµονική έρευνα, στο πλαίσιο του εξοπλισµού της ΕΕ, θα στραφεί προς µια πιο µιλιταριστική προσέγγιση, αντί των πραγµατικών αναγκών των λαών της Ευρώπης.
Ο αντιπρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων εξήγησε πως «για την ανάπτυξη επαρκούς στρατιωτικής βιοµηχανίας στην Ευρώπη χρειαζόµαστε µια επιστηµονική προσέγγιση». Υπάρχουν ήδη, σηµείωσε, προγράµµατα για την υποστήριξη των επιστηµονικών εξελίξεων και της έρευνας στον τοµέα της άµυνας, όµως στο επόµενο ∆ηµοσιονοµικό Πλαίσιο αυτά θα πρέπει να συνεχιστούν και να αναβαθµιστούν, καθώς επεσήµανε πως «αν ο στόχος είναι να µην εξαρτιόµαστε από τρίτες χώρες, σηµαίνει ότι το µεγαλύτερο µέρος του στρατιωτικού εξοπλισµού θα πρέπει να παράγεται στην Ευρώπη».
Τώρα υπάρχει µια αρκετά φιλόδοξη πολιτική ατζέντα, τόνισε και πρόσθεσε πως «η πλειονότητα των κονδυλίων της ΕΕ θα πρέπει να διατεθεί για την ευρωπαϊκή στρατιωτική παραγωγή».
«Αλλά εξακολουθεί να υπάρχει έλλειψη συνεργασίας µεταξύ διαφορετικών χωρών και βιοµηχανιών στην Ευρώπη σε ό,τι αφορά την άµυνα. Υπάρχει, επίσης, ανασφάλεια σε πολλούς κλάδους, επειδή ο κύριος εταίρος των βιοµηχανιών είναι οι κυβερνήσεις. Τα περισσότερα χρήµατα προέρχονται από τις κυβερνήσεις, έτσι ώστε οι µακροπρόθεσµες συµφωνίες και ούτω καθεξής να παρέχουν αίσθηµα ασφάλειας στη στρατιωτική βιοµηχανία στην Ευρώπη», σηµείωσε.
Καταληκτικά, τόνισε πως όλα αυτά πρέπει να γίνουν πολύ γρήγορα και µέρος τους είναι η έρευνα και η επιστήµη και «εδώ βλέπω ότι είναι απόλυτη ανάγκη να αυξηθούν και οι δαπάνες προς αυτή την κατεύθυνση».
Άµυνα και έρευνα
Η ΕΕ διαθέτει συγκεκριµένα πλαίσια και µηχανισµούς χρηµατοδότησης που υποστηρίζουν την έρευνα στον τοµέα της Άµυνας.
Προγράµµατα όπως το Ευρωπαϊκό Ταµείο Άµυνας (ΕΤΑ) διευκολύνουν συνεργατικά έργα µεταξύ ακαδηµαϊκών, ερευνητικών ιδρυµάτων και της αµυντικής βιοµηχανίας, αφού πολλές τεχνολογίες έχουν τόσο πολιτικές, όσο και στρατιωτικές εφαρµογές. Η πανεπιστηµιακή έρευνα συχνά αφορά τεχνολογίες διπλής χρήσης, όπως η κυβερνοασφάλεια, η τεχνητή νοηµοσύνη και η αεροδιαστηµική, που είναι σχετικές τόσο µε τους εµπορικούς, όσο και µε τους αµυντικούς τοµείς.
Υπάρχουν διάφορα συνεργατικά έργα που συχνά υποστηρίζονται από την ΕΕ, τα οποία ενθαρρύνουν την κοινή έρευνα µεταξύ πανεπιστηµίων, ιδιωτικής βιοµηχανίας και στρατιωτικών οργανισµών. Αυτά τα έργα µπορεί να επικεντρώνονται στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών ή στη βελτίωση υπαρχουσών δυνατοτήτων.
Τα πανεπιστήµια παίζουν καθοριστικό ρόλο στη µεταφορά τεχνογνωσίας από την αιχµή της έρευνας στη στρατιωτική βιοµηχανία, υποστηρίζοντας την καινοτοµία στις στρατιωτικές τεχνολογίες και επιχειρήσεις.
Επίσης, ακαδηµαϊκά συνέδρια και βιοµηχανικές εκδηλώσεις συχνά λειτουργούν ως πλατφόρµες δικτύωσης όπου οι εκπρόσωποι του στρατού και της αµυντικής βιοµηχανίας αλληλεπιδρούν µε ερευνητές και ακαδηµαϊκούς για να συζητήσουν αναδυόµενες τάσεις και τεχνολογίες. Τέτοιες συνεργασίες συχνά υπόκεινται σε ηθικό και νοµικό έλεγχο για να διασφαλιστεί ότι οι ερευνητικές δραστηριότητες συµµορφώνονται µε τους κανονισµούς και τα πρότυπα της ΕΕ που αφορούν τον έλεγχο των όπλων και τα ανθρώπινα δικαιώµατα.
Επιπλέον, τα πανεπιστήµια παρέχουν εκπαίδευση και κατάρτιση που προετοιµάζουν τους φοιτητές για καριέρες στον αµυντικό τοµέα, µε ορισµένα ιδρύµατα να προσφέρουν εξειδικευµένα προγράµµατα ή µαθήµατα σε θέµατα αµυντικής τεχνολογίας και πολιτικής.
Και η Κύπρος σε ερευνητικά έργα που αφορούν την άµυνα
Σηµειώνεται πως η Κύπρος συµµετέχει σε ευρωπαϊκά προγράµµατα που σχετίζονται µε τη διασύνδεση της επιστηµονικής έρευνας και της στρατιωτικής βιοµηχανίας µέσω διαφόρων µηχανισµών και συνεργασιών.
Η Κύπρος π.χ. συµµετέχει στο πρόγραµµα Horizon Europe, υποβάλλοντας προτάσεις και συµµετέχοντας σε ερευνητικά έργα που σχετίζονται µε την άµυνα και την ασφάλεια. Κυπριακοί φορείς µπορούν να συµµετέχουν σε κοινοπραξίες που υποβάλλουν προτάσεις για χρηµατοδότηση µέσω του Ευρωπαϊκού Ταµείου Άµυνας (EDF) και να συµβάλουν σε ευρωπαϊκά έργα που αποσκοπούν στην ανάπτυξη αµυντικών τεχνολογιών. Συµµετέχει, επίσης, σε πρωτοβουλίες της PESCO (Permanent Structured Cooperation) µέσω της συµµετοχής της σε στρατηγικά έργα και συνεργασίες µε άλλες χώρες της ΕΕ. Τέλος, συνεργάζεται µε την Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Άµυνας (EDA) για την ανάπτυξη αµυντικών ικανοτήτων και πολιτικών, ανταλλάσσοντας πληροφορίες και συµµετέχοντας σε προγράµµατα που προωθούν την έρευνα και την καινοτοµία.
Στον διεθνή Τύπο ήδη φιγουράρουν άρθρα και αναλύσεις που επισηµαίνουν πως η συνεχιζόµενη σύγκρουση στην Ουκρανία έχει αλλάξει την προοπτική της Ευρώπης όσον αφορά την άµυνα και τη στρατιωτική ετοιµότητα, τονίζοντας την επείγουσα ανάγκη για αυξηµένη χρηµατοδότηση και συνεργασία µεταξύ των ευρωπαϊκών χωρών για ενίσχυση των στρατιωτικών τους ικανοτήτων.
Επίσης, τονίζεται πως µια καλά εκπαιδευµένη εργατική δύναµη και η πρωτοποριακή ακαδηµαϊκή έρευνα είναι ζωτικής σηµασίας για τη βελτίωση στρατιωτικών ικανοτήτων, όπως επίσης και η ενσωµάτωση θεµάτων που σχετίζονται µε την άµυνα στα εκπαιδευτικά ιδρύµατα, προκειµένου να ενισχυθεί η καινοτοµία και να προσελκυστεί ταλέντο σε κρίσιµους τοµείς όπως η µηχανολογία, η κυβερνοασφάλεια και η τεχνητή νοηµοσύνη.
Η άµυνα ως άνοιγµα στην παραδοσιακή βιοµηχανία
Επένδυση στην άµυνα δεν σηµαίνει ότι θα πας να σκοτώσεις κάποιον, αλλά ανοίγεις µία τεράστια αγορά στην παραδοσιακή σου βιοµηχανία, ανέφερε στη «Χ» ο πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσµου Εταιρειών Έρευνας και Καινοτοµίας (ΚΣΕΕΚ), ∆ρ Τάσος Κουνούδης, δίνοντας το παράδειγµα της ευρωπαϊκής αυτοκινητοβιοµηχανίας, η οποία κάνει ανοίγµατα προς την παραγωγή οχηµάτων για στρατιωτική χρήση.
Στην Κύπρο δεν υπάρχουν εταιρείες που να ασχολούνται µόνο µε την άµυνα, σηµείωσε και πρόσθεσε πως στον κόσµο είναι ελάχιστες αυτές που ασχολούνται αποκλειστικά µε την άµυνα και είναι αυτές που παράγουν πυροµαχικά για παράδειγµα, που δεν έχουν άλλη χρήση.
Στην Κύπρο υπάρχουν εταιρείες που αναπτύσσουν καινοτοµία, η οποία έχει εφαρµογή τόσο στην πολιτική ζωή, όσο και στην ασφάλεια, κυρίως όµως κάποια από τα προϊόντα µπορεί να χρησιµεύουν και στον τοµέα της άµυνας.
«Πολλοί συγχέουν την άµυνα µε τη στρατιωτική φύση της, όµως άµυνα είναι και η ασφάλεια. Για παράδειγµα ένα drone που κάνει επιτήρηση συνόρων είναι άµυνα. Οπότε δεν έχουµε εταιρείες που κάνουν αµιγώς οτιδήποτε σκοτώνει, έχουµε όµως που ασχολούνται µε τηλεπικοινωνία, drones κ.τ.λ.», επεσήµανε.
Η άµυνα για την Κύπρο είναι µια οριζόντια βιοµηχανία, που δίνει στην παραδοσιακή βιοµηχανία µας µία επιπλέον αγορά, ανέφερε και πρόσθεσε πως στην άµυνα ο πελάτης είναι ένας, το Υπουργείο Άµυνας κάθε χώρας, τα οποία έχουν διάφορες εγκαταστάσεις και υπηρεσίες, όπως νοσοκοµεία, µικρές πόλεις, µονάδες παραγωγής ενέργειας, βιολογικούς σταθµούς κ.ο.κ. «Άρα όλα τα προϊόντα που παράγουµε σαν κυπριακή βιοµηχανία δυνητικά µπορούν να βρουν την εφαρµογή τους στην άµυνα», δήλωσε.
