Έντονες διαφωνίες και προβληματισμούς προκαλεί το τροποποιητικό νομοσχέδιο για τις σχέσεις γονέων και τέκνων, το οποίο συζητείται σήμερα στην κοινοβουλευτική επιτροπή Νομικών. Στο επίκεντρο της κριτικής βρίσκεται η πρόνοια που δίνει τη δυνατότητα στις αρμόδιες αρχές να απομακρύνουν ένα παιδί από τη φροντίδα των γονέων του χωρίς δικαστική απόφαση, χωρίς ενημέρωση και χωρίς δυνατότητα ένστασης.
Οπως αναφέφει ο Φιλελευθερος, πραγματογνώμονες και αρμόδιοι φορείς τονίζουν πως το νομοσχέδιο ανοίγει επικίνδυνες νομικές “κερκόπορτες”, με το ενδεχόμενο να αφαιρείται η επιμέλεια παιδιού από τον γονέα στη βάση μιας υπόνοιας για κακοποίηση, χωρίς να υπάρχει δικαστική απόφαση ή σαφές αποδεικτικό υλικό. Η διαδικασία αυτή μπορεί να διαρκεί ακόμη και μήνες, με το κράτος να μην υποχρεούται να δώσει λογαριασμό στους γονείς.
Έλλειψη δημόσιας διαβούλευσης και θεσμική παράκαμψη
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι το νομοσχέδιο δεν τέθηκε σε δημόσια διαβούλευση. Σύμφωνα με την Κυπριακή Εταιρεία Οικογενειακού και Αστικού Δικαίου, το κείμενο που κατατέθηκε αποτελεί ουσιαστικά νέο νομοσχέδιο και όχι απλή αναθεώρηση του προηγούμενου. Επομένως, θα έπρεπε να είχε προηγηθεί έγκριση από το Υπουργικό Συμβούλιο και διαβούλευση με την κοινωνία των πολιτών.
Οι ειδικοί ζητούν την επιστροφή του νομοσχεδίου στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, ώστε να γίνουν οι απαραίτητες τροποποιήσεις με βάση τις παρατηρήσεις των επιστημονικών και κοινωνικών φορέων.
Παραβίαση του Συντάγματος και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Νομικοί επισημαίνουν ότι οι προβλέψεις του νομοσχεδίου παραβιάζουν τα άρθρα 15 και 30 του Συντάγματος, που προστατεύουν την οικογενειακή ζωή και την πρόσβαση στη δικαιοσύνη. Η απομάκρυνση ενός παιδιού χωρίς τη συναίνεση ή ενημέρωση των γονέων του δημιουργεί προηγούμενο αυθαίρετης παρέμβασης του κράτους σε ιδιωτικές υποθέσεις.
Επιστημονική απόρριψη της γονικής αποξένωσης
Έντονη είναι και η κριτική για την ενσωμάτωση της θεωρίας της «γονικής αποξένωσης», η οποία –σύμφωνα με την επιστημονική κοινότητα– δεν έχει τεκμηριωμένη επιστημονική βάση. Όπως υποδεικνύουν οργανώσεις που ασχολούνται με την ενδοοικογενειακή βία, η αναγνώριση αυτής της θεωρίας μπορεί να πλήξει σοβαρά την αμεροληψία της οικογενειακής δικαιοσύνης, ειδικά σε περιπτώσεις κακοποιητικών σχέσεων.
Ψυχιατρικοποίηση ενός ψυχοκοινωνικού προβλήματος
Ο Παγκύπριος Σύνδεσμος Ψυχολόγων, μέσω του υπεύθυνου τομέα συμβουλευτικής ψυχολογίας Γιώργου Μεταξά, εκφράζει σοβαρές ενστάσεις για την «ψυχιατρικοποίηση» ενός κοινωνικού φαινομένου. Όπως σημειώνει, η απόρριψη ενός γονέα από το παιδί δεν σημαίνει απαραίτητα ψυχοπαθολογία, ενώ η νομοθεσία θα έπρεπε να επικεντρώνεται στην υγεία και το συμφέρον του παιδιού, όχι σε εικασίες ή προκαταλήψεις.
Ασάφεια στους ρόλους επαγγελματιών και έλλειψη εποπτείας
Το Συμβούλιο Εγγραφής Ψυχολόγων εκφράζει την έντονη δυσαρέσκειά του για το γεγονός ότι αγνοήθηκε από τις διαβουλεύσεις, παρόλο που το νομοσχέδιο εμπλέκει άμεσα επαγγελματίες ψυχικής υγείας. Παράλληλα, επισημαίνει προβληματικές ασάφειες στο ποιοι επαγγελματίες ασκούν καθήκοντα ψυχολόγου στον κρατικό μηχανισμό, με κίνδυνο να εκτελούνται καθήκοντα από μη αδειούχους.
Κριτική και από την Επιτροπή για την Καταπολέμηση της Βίας στην Οικογένεια
Η πρόεδρος της ΣΕΠΚΒΟ, Σουσάνα Παύλου, προειδοποιεί ότι το νομοσχέδιο όχι μόνο δεν προστατεύει τα παιδιά από τη βία, αλλά συγκρούεται με το βέλτιστο συμφέρον τους. Ιδιαίτερα επικριτική είναι η αναφορά στη δυνατότητα επαφής του βίαιου γονέα με το παιδί ακόμη και όταν αυτό διαμένει με τη μητέρα του σε χώρο φιλοξενίας θυμάτων βίας, κάτι που –όπως σημειώνει– ακυρώνει τον σκοπό αυτών των δομών.
