Λύση ή μέρος της λύσης οι μονάδες αφαλάτωσης από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα;

«Η δυναμικότητα των μονάδων αυτών είναι ότι θα παραγάγουν 15.000 κυβικά τα οποία είχαν χαθεί από την πυρκαγιά στην αφαλάτωση της Πάφου (σ.σ. αρχές Δεκεμβρίου 2024). Πώς θα λυθεί το υδατικό από τη στιγμή που με τις νέες μονάδες θα καλυφθεί μόνο η απώλεια;»

Για το πόσιμο νερό, η Υπουργός Γεωργίας ανέφερε πως θα μπουν κινητές μονάδες αφαλάτωσης εντός του 2025, συμπληρώνοντας ότι το υπουργείο θα ξεκινήσει να εργάζεται πάνω στις μόνιμες λύσεις, έτσι ώστε να υπάρξει 100% κάλυψη των αναγκών σε πόσιμο νερό από τις αφαλατώσεις

Του Κυριάκου Λοΐζου

«Το λύσαμε», ήταν η πρώτη δήλωση του Προέδρου της Δημοκρατίας μετά τη συμφωνία με τα Ηνωμένα Αραβικά Εμι­ράτα για την παροχή κινητών μονάδων αφαλάτωσης, στο πλαίσιο της προσπά­θειας κάλυψης των υδατικών αναγκών της Δημοκρατίας. Η λύση που παρέχουν τα ΗΑΕ αφορά 15 κινητές μονάδες αφα­λάτωσης, με δυνατότητα παραγωγής έως 1.100 κυβικών μέτρων νερού η κα­θεμία, οι οποίες, όπως λέει η κυβέρνηση, θα καλύψουν πλήρως τις ανάγκες της Κύπρου.

Ωστόσο, πολλά είναι τα ερωτήματα που τίθενται για ένα από τα σημαντικό­τερα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε ως νησί, αν αναλογιστεί κανείς το γεγο­νός πως η Κύπρος βρίσκεται ανάμεσα στις χώρες-hot spot της κλιματικής κρί­σης εξαιτίας, μεταξύ άλλων, της γεωγρα­φικής της θέσης. Από τις αναγκαίες με­λέτες για τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις για τις αφαλατώσεις, μέχρι την κρίσιμη κατάσταση όσον αφορά τα υδατικά απο­θέματα, η παρούσα λύση στο υδατικό ζή­τημα περνάει από φουρτούνες μέχρι να αποδειχτεί, πράγματι, σωτήρια.

Η πρώτη αντίδραση, και ίσως η μο­ναδική, ήρθε από την Εζεκία Παπαϊω­άννου, διαμηνύοντας πως πρέπει να επενδύσουμε σε υβριδικά συστήματα αφαλατώσεων που θα λειτουργούν με ΑΠΕ και δεν θα έχουν αντίκτυπο στο πε­ριβάλλον, διαφυλάσσοντας τις παραλίες και τα θαλάσσια οικοσυστήματα.

Περαιτέρω, η πρόταση του ΑΚΕΛ αφορά επενδύσεις σε τεχνολογίες ανα­κύκλωσης νερού, δευτεροβάθμιας και τριτοβάθμιας επεξεργασίας, με στόχο την πλήρη αξιοποίησή του για αρδευτικούς σκοπούς, ενώ σημείωσε πως πρέπει να ολοκληρωθούν οι υποδομές στο φράγμα Τερσεφάνου και να εξεταστεί η δυνατό­τητα σύνδεσης με το σταθμό επεξεργασί­ας της Μιας Μηλιάς, έτσι ώστε να επω­φεληθούν από το νερό άρδευσης και οι Ε/κ.

«Οι αφαλατώσεις είναι μέρος της λύσης, δεν είναι η λύση»

Το ΑΚΕΛ είχε προειδοποιήσει εδώ και καιρό πως εξαιτίας της ανομβρίας και της παρατεταμένης ξηρασίας στην Κύπρο τα τελευταία χρόνια, το Υδατικό θα μας απασχολούσε φέτος -θα μας απα­σχολεί μόνιμα- άρα θα έπρεπε να υπάρ­ξει ένας μακροπρόθεσμος σχεδιασμός για την αντιμετώπισή του, αναφέρει στη «Χαραυγή» η επικεφαλής του Τομέα Ενέργειας και Περιβάλλοντος του ΑΚΕΛ, Χριστίνα Νικολάου, σημειώνοντας πως σε ό,τι αφορά τα πακέτα μέτρων της κυβέρνη­σης, τα δεδομένα ήδη υπήρχαν από τη μέρα της ανάληψης της εξουσίας από τον Νίκο Χριστοδουλίδη.

«Από το 2023, μό­λις στα μέσα του 2024 μίλησαν πρώτη φορά για την ανάγκη νέων μονάδων αφαλάτωσης με προτεραιότητα τη Λεμεσό, ενώ την ίδια στιγμή είχε καταστρα­φεί η αφαλάτωση στην Πάφο. Τώρα, η Πάφος, όπως και μεγάλο μέρος της Λεμεσού μένουν με σοβαρά προβλήματα», τονίζει η κα Νικολάου και προσθέτει ότι πανι­κόβλητη η κυβέρνηση ανακοίνωσε μέτρα για το Υδατικό, με το πιο προβληματικό να αφο­ρά τις μονάδες αφαλά­τωσης στα ξενοδοχεία.

«Θέσαμε πολλά ερωτήματα στο Προε­δρικό, καθώς ένα μήνα πριν ξεκινήσει η κάθοδος εκατομμυρίων τουριστών στην Κύπρο, είπαν στους ξενοδόχους ότι θα κάνουν ιδιωτικές μονάδες χωρίς καμία συσσωρευτική μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων. Χρειάζεται πολλή ενέργεια για να λειτουργήσουν, σε μία χώρα που ακόμα χρησιμοποιούμε μαζούτ· και εκτός του ότι θα πληρώνουμε μεγάλα ποσά σε ρύπους (αυξημένοι λογαριασμοί ΑΗΚ), θα αυξηθεί και η τιμή του νερού», τονίζει και θέτει το ερώτημα «ποιες θα είναι οι επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον».

Όπως εξηγεί η επικεφαλής του Τομέα Ενέργειας και Περιβάλλοντος του ΑΚΕΛ, για κάθε ένα λίτρο καθαρού νερού από την αφαλάτωση, πετάμε κι ένα λίτρο άλμης στη θάλασσα, κάτι που, όπως ση­μειώνει, έχει αντίκτυπο. Άρα, προσθέτει, δεν μπορούμε να λέμε ότι επειδή θα φέ­ρουμε 15 μονάδες αφαλάτωσης λύσαμε το Υδατικό, «ενώ η υπουργός ξεκαθάρι­σε για τη δυναμικότητα των μονάδων αυτών ότι θα παραγάγουν 15.000 κυβικά τα οποία είχαν χαθεί από την πυρκα­γιά στην αφαλάτωση της Πάφου (σ.σ. αρχές Δεκεμβρίου 2024). Πώς θα λυθεί το υδατικό, από τη στιγμή που με τις νέες μονάδες θα καλυφθεί μόνο η απώ­λεια;» διερωτάται η κα Νικολάου, υπογραμμί­ζοντας καταληκτικά ότι οι αφαλατώσεις είναι μέρος της λύσης, αλλά όχι η λύση στο υδατικό πρόβλημα.

Υπουργός Γεωργίας: Υπάρχουν οι περιβαλλοντικοί όροι και ακολουθούνται

Από πλευράς της, η Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου, ερωτηθείσα αρχικά για τις περιβαλλοντι­κές επιπτώσεις των εν λόγω μονάδων αφαλάτωσης, λέει στη «Χαραυγή» πως υπάρχουν οι περιβαλλοντικοί όροι, οι οποίοι ακολουθούνται και σε αυτήν τη βάση χρησιμοποιούνται οι μονάδες. «Οι περιοχές που θα τοποθετηθούν μπορούν να δεχθούν αυτού του τύπου την από­θεση. Υπήρξαν δικές μου, προσωπικές ανησυχίες για όλα αυτά, ωστόσο οι όροι που βάζουμε δεν αφήνουν περιθώρια ανησυχίας», ανέφερε.

Σε ό,τι αφορά τα προβλήματα που παρουσιάζονται στη γεωργία, τα ξενοδο­χεία, το πόσιμο νερό και την πυρόσβεση, η κα Παναγιώτου εξήγησε πρώτα πως σχετικά με τη γεωργία «ήδη οι γεωργοί μας από τον Σεπτέμβρη του 2024 ενη­μερώθηκαν για το σενάριο κατανομής το οποίο λέει ξεκάθαρα ότι βάσει των εκάστοτε εκτάσεων θα πάρουν ανάλογη ποσότητα νερού και γνωρίζουν εξ αρχής τη διαθεσιμότητα νερού που θα έχουν. Επιπλέον, υπάρχουν τα 15,5 εκατ. ευρώ για αποζημιώσεις τα οποία θα δοθούν από το φθινόπωρο».

Σχετικά με τα ξενοδοχεία, η υπουργός υπενθυμίζει πως από τον Νοέμβρη του 2024 οι ξενοδόχοι δικαιούνται να βά­λουν αφαλατώσεις και για πόσιμο νερό, ενώ τον περασμένο Μάρτιο, προσθέτει, βγήκαν επιδοτήσεις 3 εκατ. ευρώ για τις αφαλατώσεις και πολλά από αυτά έχουν ήδη αποταθεί σε εταιρείες και ετοιμάζο­νται.

Για το πόσιμο νερό, ανέφερε πως θα μπουν κινητές μονάδες αφαλάτωσης εντός του 2025, συμπληρώνοντας ότι το Υπουργείο θα ξεκινήσει να εργάζεται πάνω στις μόνιμες λύσεις, έτσι ώστε να υπάρξει 100% κάλυψη των αναγκών σε πόσιμο νερό από τις αφαλατώσεις.

Στο ζήτημα της πυρόσβεσης υποδει­κνύει πως το Τμήμα Δασών έχει πάνω από 200 σημεία ανά το παγκύπριο στη ζώνη που είναι υπό την ευθύνη του για να μπορούν να εφοδιάζονται τα πυρο­σβεστικά οχήματα, ενώ «έχουμε προμη­θευτεί γεννήτριες σε περίπτωση διακο­πής του ρεύματος». Το κάθε σημείο έχει 90 τόνους νερού και υπάρχει προγραμ­ματισμός για 11 πτητικά μέσα.

Για καθαυτές τις μονάδες και το πού θα τοποθετηθούν, η κα Παναγιώτου ανα­φέρει πως θα τοποθετηθούν κατά προ­τεραιότητα σε Λεμεσό και Πάφο. Ερωτη­θείσα για τα ακριβή σημεία τοποθέτησης των μονάδων αφαλάτωσης, η υπουργός σημειώνει ότι δεν μπορεί αυτή τη στιγ­μή να δημοσιοποιήσει τα σημεία καθώς, όπως εξηγεί, «οι τεχνικοί βρίσκονται στη διαδικασία εξέτασης βασικών και σημα­ντικών λεπτομερειών και θέλω να είμαι βέβαιη για τους τελευταίους ελέγχους. Αυτές τις μέρες βρίσκονται εδώ οι ειδικοί από τα ΗΑΕ για όλα αυτά που πρέπει να γίνουν».