Παρατυπίες, καθυστερήσεις, αδήλωτες εισφορές και εταιρείες που συνδέονται με τα «χρυσά διαβατήρια» στο μικροσκόπιο της Ελεγκτικής Υπηρεσίας – Έκκληση για λογοδοσία και σαφές νομικό πλαίσιο
Σημαντικά ευρήματα για τη διαχείριση και τη χρηματοδότηση των κοινοβουλευτικών κομμάτων φέρνουν στο φως οι ειδικές εκθέσεις της Ελεγκτικής Υπηρεσίας για την περίοδο 2016–2021. Οι εκθέσεις, που δόθηκαν στη δημοσιότητα στις 27 Μαΐου 2025, καταγράφουν σοβαρές ελλείψεις διαφάνειας, θεσμικά κενά και πρακτικές που προβληματίζουν, αν και σε αρκετές περιπτώσεις δεν πρόκειται για κατάφωρες παρανομίες, αλλά για ζητήματα πολιτικής ηθικής και τυπικής συμμόρφωσης.
Εταιρείες και πρόσωπα με φόντο τα «χρυσά διαβατήρια»
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στις εισφορές που συνδέονται με το Κυπριακό Επενδυτικό Πρόγραμμα (ΚΕΠ). Σύμφωνα με τις εκθέσεις, τουλάχιστον τέσσερα κόμματα φέρεται να έχουν δεχθεί:
Εισφορές από πολιτογραφηθέντες μέσω του ΚΕΠ,
Καταβολές από εταιρείες που παρείχαν υπηρεσίες πολιτογράφησης ή συνδέονταν με αιτητές.
Σε κάποιες περιπτώσεις, οι εισφορές έγιναν λίγες μόνο ημέρες πριν ή μετά από την απόφαση πολιτογράφησης, δημιουργώντας ερωτήματα για την αναγκαία απόσταση μεταξύ πολιτικής επιρροής και οικονομικών ενισχύσεων.
Ασυμφωνίες, ελλείψεις και καθυστερήσεις
Οι εκθέσεις καταγράφουν:
Μεγάλες διαφορές μεταξύ των ποσών που δηλώνονται στις οικονομικές καταστάσεις και αυτών που καταγράφονται στα μητρώα εισφορών.
Ελλείψεις στοιχείων (ΑΦΜ, ταυτότητες, διευθύνσεις) σε εισφορές,
Καθυστερήσεις στην υποβολή ή και έλλειψη ανεξάρτητου ελέγχου σε οικονομικές καταστάσεις.
Σε ένα κόμμα, για παράδειγμα, δεν πραγματοποιήθηκε ανεξάρτητος έλεγχος για δύο συναπτά έτη, κατά παράβαση της σχετικής πρόνοιας του νόμου. Σε άλλα κόμματα, οι αναρτημένοι κατάλογοι εισφορέων δεν συμφωνούν με τα επίσημα μητρώα, ενώ υπάρχουν και καταγραφές ποσών που δεν φαίνεται να αποτελούν εισφορές.
Πολιτική φθορά χωρίς σαφή παρανομία
Η Ελεγκτική Υπηρεσία διευκρινίζει ότι σε πολλές περιπτώσεις δεν διαπιστώθηκε ρητή παραβίαση της νομοθεσίας, καθώς το ισχύον πλαίσιο δεν επιβάλλει στα κόμματα υποχρέωση ελέγχου της φερεγγυότητας των εισφορέων ή του ιστορικού τους. Ωστόσο, επισημαίνει ότι οι πρακτικές αυτές ενδέχεται να πλήττουν την εικόνα αξιοπιστίας και διαφάνειας του πολιτικού συστήματος.
Χρειάζονται αλλαγές
Στο σύνολό της, η Ελεγκτική Υπηρεσία καλεί τη Βουλή και τις αρμόδιες Αρχές να εξετάσουν:
Τη σαφή αναθεώρηση του νομικού πλαισίου για τις εισφορές,
Την υποχρεωτική διασταύρωση στοιχείων και δημοσίευση με τυποποιημένο τρόπο,
Την εφαρμογή πραγματικού και ουσιαστικού ελέγχου στα οικονομικά όλων των κομμάτων.
Το ΑΚΕΛ και η ανάγκη ενίσχυσης των διαδικασιών
Στην έκθεση που αφορά το ΑΚΕΛ, η Ελεγκτική Υπηρεσία διαπιστώνει ότι το κόμμα προχώρησε με συστηματική υποβολή των οικονομικών του καταστάσεων για όλα τα έτη της εξεταζόμενης περιόδου (2016–2021), και ότι τηρήθηκαν βασικές αρχές χρηστής διαχείρισης.
Αν και εντοπίζονται τεχνικές αποκλίσεις – όπως διαφορές σε ορισμένα ποσά μεταξύ καταστάσεων και μητρώων, καθώς και μεμονωμένες περιπτώσεις εισφορών που υπερέβησαν τα επιτρεπόμενα όρια – η Υπηρεσία δεν καταγράφει σοβαρές ή συστηματικές παραβιάσεις. Σημειώνεται, επίσης, ότι οι οικονομικές καταστάσεις του κόμματος υποβάλλονταν εγκαίρως και με επαρκή τεκμηρίωση, ενώ τα ελεγκτικά πιστοποιητικά συντάχθηκαν από ανεξάρτητους ελεγκτές.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία προτρέπει, όπως και για όλα τα κόμματα, να υπάρξει βελτίωση της εσωτερικής οργάνωσης, ώστε στο μέλλον να διασφαλίζεται πλήρως η συμφωνία μεταξύ των επίσημων εγγράφων και των δημοσιευμένων καταλόγων εισφορέων. Παράλληλα, υπογραμμίζει την ανάγκη για θεσμικές αλλαγές στον νόμο, που θα επιτρέπουν σε όλα τα κόμματα να λειτουργούν με ακόμη πιο σαφή και ενοποιημένα κριτήρια ελέγχου.
Το ΑΚΕΛ, σύμφωνα με τα δεδομένα της περιόδου, εμφανίζει συγκρατημένη οικονομική διαχείριση και πλεονασματικό αποτέλεσμα, γεγονός που καταδεικνύει σταθερότητα και πρόνοια. Εντούτοις, η Ελεγκτική Υπηρεσία καταθέτει εισηγήσεις για επιμέρους βελτιώσεις, στο πλαίσιο της συνολικής προσπάθειας που επιβάλλεται για όλα τα πολιτικά κόμματα.
ΔΗΣΥ: Χρήματα από εταιρείες διαβατηρίων και «χαμένα» 592.000 ευρώ
Ο ΔΗΣΥ βρέθηκε στο επίκεντρο, με αποδοχή:
- €165.000 από πολιτογραφηθέντες μέσω του ΚΕΠ,
- €259.500 από εταιρείες που ανήκαν ή συνδέονταν με τους ίδιους,
- και €251.600 από εταιρείες που παρείχαν υπηρεσίες πολιτογράφησης.
Επιπρόσθετα, εντοπίστηκε διαφορά €592.000 μεταξύ των εισφορών που δηλώθηκαν στις οικονομικές καταστάσεις και αυτών που καταγράφηκαν στα μητρώα, ενώ λείπουν βασικά στοιχεία εισφορέων, αποδείξεις, και υπήρξαν εισφορές από υπόδικες ή διαλυμένες εταιρείες.
ΕΛΑΜ: Χωρίς ανεξάρτητο έλεγχο, χωρίς αποδείξεις
Το ΕΛΑΜ δεν διενήργησε ανεξάρτητο λογιστικό έλεγχο για δύο χρόνια, κατά παράβαση της νομοθεσίας.
Βρέθηκαν:
- €6.500 χωρίς ταυτοποίηση εισφορέων,
- €5.250 χωρίς έκδοση απόδειξης,
- και εισφορά €5.000 από εταιρεία συνδεδεμένη με πρόσωπο που πολιτογραφήθηκε μέσω του ΚΕΠ.
Το κόμμα επίσης δεν κατέγραφε εισφορές κάτω των €500, γεγονός που παραβιάζει τον σχετικό νόμο.
ΔΗΚΟ: Εισφορά από καταδικασμένο και κενά στα στοιχεία
Το ΔΗΚΟ δέχθηκε εισφορά από φυσικό πρόσωπο που είχε καταδικαστεί για υπόθεση διαφθοράς.
Η Ελεγκτική Υπηρεσία εντοπίζει επίσης:
- Ελλείψεις σε μητρώα,
- Καθυστερήσεις υποβολής,
- και εισφορές από εταιρείες που δεν πληρούσαν το κριτήριο 3ετούς εγκατάστασης στην Κύπρο.
ΕΔΕΚ: Πλεόνασμα με παρατυπίες
Παρά το ότι η ΕΔΕΚ παρουσίασε πλεόνασμα, η Ελεγκτική Υπηρεσία κατέγραψε:
- Καθυστερήσεις στην υποβολή των καταλόγων εισφορέων,
- Ασυμφωνίες μεταξύ καταλόγων και οικονομικών καταστάσεων,
- και εισφορές από εταιρείες χωρίς τεκμηρίωση μόνιμης εγκατάστασης.
ΔΗΠΑ: Έλλειψη διαφάνειας και εισφορές χωρίς επαλήθευση
Η Δημοκρατική Παράταξη εντοπίζεται με:
- Εισφορές από εταιρείες που δραστηριοποιούνταν στο ΚΕΠ,
- και ελλιπή στοιχεία για εισφορές σε αρκετές περιπτώσεις, ιδίως όσον αφορά φυσικά πρόσωπα.
Το κόμμα δεν είχε σαφή διαδικασία λογιστικού ελέγχου, ενώ κάποιες εισφορές δεν συνοδεύονταν από αποδείξεις.
Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών : Μη τήρηση αρχείων και απουσία επαληθεύσεων
Για το Κίνημα Οικολόγων – Συνεργασία Πολιτών η Ελεγκτική αναφέρει:
- Ελλείψεις στα μητρώα εισφορών,
- Καταγραφές χωρίς πλήρη στοιχεία,
- και απουσία οποιασδήποτε τεκμηρίωσης για τη νομιμότητα ή τη μόνιμη εγκατάσταση εισφορέων.
Η Ελεγκτική προειδοποιεί – Το σύστημα νοσεί
Σε όλες τις περιπτώσεις, η Ελεγκτική Υπηρεσία προειδοποιεί ότι το θεσμικό πλαίσιο είναι ανεπαρκές, καθώς:
- Δεν υποχρεώνει τα κόμματα να επαληθεύουν την ταυτότητα ή το υπόβαθρο των εισφορέων,
- Δεν προβλέπει έλεγχο για ποινικά μητρώα ή σύγκρουση συμφέροντος,
- Ενώ οι κατάλογοι εισφορών που δημοσιοποιούνται συχνά δεν ανταποκρίνονται στα επίσημα στοιχεία.
