Του Κωνσταντίνου Ζαχαρίου
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε τις προτάσεις για την υπογραφή και επικύρωση της Συμφωνίας Συνεργασίας Ανταγωνισμού ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου. Πρόκειται για μια στρατηγικής σημασίας εξέλιξη, η οποία θέτει το πλαίσιο για θεσμοθετημένη συνεργασία στον τομέα της επιβολής των κανόνων ανταγωνισμού ανάμεσα στις δύο πλευρές.
Η συμφωνία, παρότι ευρωπαϊκή στο χαρακτήρα της, αφορά άμεσα και την Κύπρο η οποία διαθέτει μάλιστα στενούς οικονομικούς δεσμούς με τη Βρετανία.
Τι προβλέπει η συμφωνία
Η νέα Συμφωνία Συνεργασίας Ανταγωνισμού (Competition Cooperation Agreement) έρχεται να συμπληρώσει τη Συμφωνία Εμπορίου και Συνεργασίας (TCA) που είχε συναφθεί μεταξύ της ΕΕ και της Βρετανίας μετά το Brexit. Ορίζει ξεκάθαρους μηχανισμούς συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, των εθνικών αρχών ανταγωνισμού των κρατών-μελών και της Αρχής Ανταγωνισμού και Αγορών του ΗΒ (CMA).
Τα βασικά σημεία της συμφωνίας είναι τα ακόλουθα:
• Ενημέρωση μεταξύ των Αρχών για σημαντικές υποθέσεις αντι-ανταγωνιστικής συμπεριφοράς και συγχωνεύσεων.
• Δυνατότητα συντονισμού ερευνών όταν εμπλέκονται και οι δύο δικαιοδοσίες.
• Ανταλλαγή μη δημοσίων πληροφοριών, υπό την προϋπόθεση συναίνεσης της εμπλεκόμενης επιχείρησης.
• Αποφυγή αντικρουόμενων αποφάσεων και συγκρούσεων δικαιοδοσίας.
Σημειώνεται επίσης ότι η συμφωνία, αν και δεν επιτρέπει πλήρη ανταλλαγή εμπιστευτικών στοιχείων χωρίς συγκατάθεση, ενισχύει τη διαφάνεια και την αποτελεσματικότητα στην επιβολή των κανόνων ανταγωνισμού.
Γιατί είναι σημαντική για την Κύπρο
Η κυπριακή οικονομία έχει στενούς δεσμούς με την οικονομία της Βρετανίας. Σημειώνεται μεταξύ άλλων ότι είναι ένας από τους βασικότερους εμπορικούς εταίρους της Κύπρου, ενώ παράλληλα είναι σημαντική αγορά για τις υπηρεσίες (ιδιαίτερα στον τομέα των νομικών, ελεγκτικών και χρηματοοικονομικών υπηρεσιών), αλλά και κορυφαίος προορισμός εξαγωγών κυπριακών αγροτικών προϊόντων και τροφίμων. Επίσης, η Βρετανία είναι για την Κύπρο σημαντική πηγή άμεσων επενδύσεων και τουριστικών ροών.
Οι κυπριακές εξαγωγές προς τη Βρετανία ανέρχονται σε 188 εκατ. ευρώ το χρόνο και περιλαμβάνουν κυρίως φαρμακευτικά προϊόντα, χαλλούμια, ελαιόλαδο και κρασί, ενώ οι εισαγωγές σε προϊόντα ανέρχονται σε 350 εκατ. ευρώ το χρόνο περίπου. Σημειώνεται, επίσης, ότι στον τομέα των υπηρεσιών, η Βρετανία είναι η δεύτερη μεγαλύτερη αγορά κυπριακών υπηρεσιών, μετά την ΕΕ, με έσοδα περίπου 900 εκατ. ευρώ.
Με δεδομένες τις οικονομικές διασυνδέσεις, οποιοδήποτε εργαλείο θεσμικής συνεργασίας ενισχύει τη νομική ασφάλεια και προβλεψιμότητα για τις κυπριακές επιχειρήσεις.
Πώς επηρεάζονται οι κυπριακές επιχειρήσεις
Οι κυπριακές επιχειρήσεις επηρεάζονται άμεσα από τη Συμφωνία Συνεργασίας Ανταγωνισμού ΕΕ – Ηνωμένου Βασιλείου, μεταξύ άλλων, με τους ακόλουθους τρόπους:
• Προστασία από καταχρηστικές πρακτικές: Η ενισχυμένη συνεργασία βοηθά στην ταχύτερη αντιμετώπιση περιπτώσεων κατάχρησης δεσπόζουσας θέσης ή σύμπραξης καρτέλ που έχουν επιπτώσεις σε αγορές τόσο στην Κύπρο, όσο και στη Βρετανία.
• Αντιμετώπιση σύνθετων συγχωνεύσεων: Πολυεθνικές συγχωνεύσεις με επιπτώσεις σε περισσότερα κράτη μπορούν πλέον να τύχουν συντονισμένης ανάλυσης. Για παράδειγμα, συγχωνεύσεις τραπεζών, ασφαλιστικών ή φαρμακευτικών ομίλων που δραστηριοποιούνται και στις δύο αγορές.
• Πρόληψη αντικρουόμενων αποφάσεων: Η συνεννόηση μεταξύ της ΕΕ και της Βρετανίας αποτρέπει το ενδεχόμενο λήψης αντιφατικών ρυθμιστικών αποφάσεων, προστατεύοντας τις κυπριακές επιχειρήσεις από διπλές κυρώσεις ή νομικές αβεβαιότητες.
• Διαφάνεια και ίσοι όροι ανταγωνισμού: Ενισχύεται η διαφάνεια στις αγορές και διασφαλίζεται ισότιμος ανταγωνισμός για τις μικρομεσαίες κυπριακές επιχειρήσεις.
Έμμεσες επιδράσεις σε τουρισμό, υπηρεσίες και επενδύσεις
Εκτός από τις άμεσες επιπτώσεις στην πολιτική ανταγωνισμού, η θεσμική σταθερότητα που εισάγει η συμφωνία έχει ευρύτερη σημασία για τις κυπρο-βρετανικές οικονομικές σχέσεις:
• Τουρισμός: Η Βρετανία αποτελεί διαχρονικά τη μεγαλύτερη πηγή τουριστών για την Κύπρο (με ποσοστό άνω του 30% των αφίξεων). Ένα σταθερό επενδυτικό και νομικό πλαίσιο ενισχύει την ελκυστικότητα της Κύπρου για τουριστικές επενδύσεις από βρετανικά κεφάλαια.
• Υπηρεσίες: Το νομικό και χρηματοοικονομικό οικοσύστημα της Κύπρου εξαρτάται από την ευκολία στη συνεργασία με βρετανικούς ομίλους. Η ρύθμιση των θεμάτων ανταγωνισμού μειώνει τον κίνδυνο απρόβλεπτων παρεμβάσεων.
• Ακίνητα: Η βρετανική αγορά αποτελεί σημαντικό πεδίο απορρόφησης κυπριακών ακινήτων, τόσο μέσω συνταξιούχων όσο και επενδυτών. Η διαφάνεια και η προστασία του ανταγωνισμού αποτελούν βασικά κριτήρια για επενδυτικές αποφάσεις.
Το Brexit και η ανάγκη για νέες συμφωνίες
Η αποχώρηση της Βρετανίας από την ΕΕ δημιούργησε κενά συνεργασίας σε πολλούς τομείς, μεταξύ αυτών και στην επιβολή των κανόνων ανταγωνισμού. Μέχρι σήμερα, η ΕΕ και η Βρετανία δεν μπορούσαν να συνεργάζονται πλήρως σε υποθέσεις συγχωνεύσεων ή καρτέλ.
Η νέα συμφωνία έρχεται να καλύψει αυτό το θεσμικό κενό. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει πως η συμφωνία θα τεθεί σε ισχύ εντός του 2025, μόλις ολοκληρωθεί η διαδικασία επικύρωσης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα θεσμικά όργανα της Βρετανίας.
Η Συμφωνία Συνεργασίας Ανταγωνισμού μεταξύ της ΕΕ και της Βρετανίας είναι μία θεσμική τομή που έχει άμεσες και έμμεσες προεκτάσεις για την κυπριακή οικονομία:
• Θωρακίζει τον ανταγωνισμό σε αγορές με διασυνοριακή παρουσία.
• Ενισχύει την ασφάλεια δικαίου για κυπριακές επιχειρήσεις και καταναλωτές.
• Παρέχει στην Επιτροπή Προστασίας Ανταγωνισμού πρόσβαση σε ευρωπαϊκά και διεθνή εργαλεία συνεργασίας.
• Ενδυναμώνει την εμπιστοσύνη στις κυπρο-βρετανικές οικονομικές σχέσεις, σε ένα περιβάλλον μετα-Brexit.
Για την Κύπρο, η ενεργή συμμετοχή στην εφαρμογή της συμφωνίας και η αξιοποίηση των δυνατοτήτων της αποτελεί ευκαιρία να ενισχύσει τη θέση της στο ευρωπαϊκό ρυθμιστικό γίγνεσθαι, προβάλλοντας ταυτόχρονα ένα σταθερό και φιλικό επιχειρηματικό περιβάλλον στους Βρετανούς επενδυτές και συνεργάτες.
