Η ΕΕ μιλά για φροντίδα και παιδεία, αλλά η κυβέρνηση μετρά μόνο φόρους

Η ρητή υπόδειξη της Κομισιόν για ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας των ευάλωτων ομάδων εκθέτει την κυβέρνηση και αποκαλύπτει ότι η λιτότητα είναι δική της πολιτική επιλογή

Του Κωνσταντίνου Ζαχαρίου

Ένα σύνθετο μείγμα συστάσεων με κοι­νωνικό, αναπτυξιακό και –όχι χωρίς αιχ­μές– δημοσιονομικό πρόσημο, απευθύνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προς την Κυπρι­ακή Δημοκρατία στο πλαίσιο της Εαρινής Δέσμης του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2025, καλώντας σε επιτάχυνση μεταρρυθμίσεων, καλύτερη αξιοποίηση των ευρωπαϊκών κονδυλίων και ενίσχυση της κοινωνικής συνοχής.

Ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας

Παρότι στο επίκεντρο βρίσκονται ζη­τήματα ανταγωνιστικότητας και βιωσιμό­τητας, οι Βρυξέλλες στις βασικές τους συ­στάσεις δίνουν ιδιαίτερη βαρύτητα και στις κοινωνικές ανάγκες, με ειδική αναφορά στην ανάγκη για ενίσχυση της κοινωνικής προστασίας.

Πιο συγκεκριμένα, η Κομισιόν υποδει­κνύει την ανάγκη για ενίσχυση της κοινω­νικής προστασίας για τις ευάλωτες ομάδες και ιδιαίτερα προς τους χαμηλοσυνταξιού­χους και τα άτομα με αναπηρία, τη στοχευ­μένη στήριξη νοικοκυριών, την ενίσχυση της πρόσβασης των πολιτών σε ποιοτικές υπηρεσίες μακροχρόνιας φροντίδας, την προώθηση μέτρων για μείωση της ενερ­γειακής φτώχειας και την ενεργειακή ανα­βάθμιση κατοικιών.

Εκπαίδευση και δεξιότητες: Επένδυση για το μέλλον

Μεγάλη βαρύτητα αποδίδεται από την Κομισιόν και στην ανάγκη για βελτίωση των εκπαιδευτικών αποτελεσμάτων και την κάλυψη κενών σε βασικές και ψηφι­ακές δεξιότητες. Συγκεκριμένα, η ΕΕ προ­τείνει στην Κύπρο τα ακόλουθα: Αύξηση της συμμετοχής σε τομείς STEM (Φυσικές Επιστήμες, Τεχνολογία, Επιστήμη των Μη­χανικών και τα Μαθηματικά), σύνδεση της διά βίου μάθησης με τις ανάγκες της αγοράς και ενίσχυση της πρόσβασης στην επαγγελματική κατάρτιση. Μάλιστα, στην έκθεση γίνεται εκτενής αναφορά στα ανη­συχητικά αποτελέσματα των μαθητών και σπουδαστών από την Κύπρο σε διεθνείς αξιολογήσεις, αλλά και στα κενά τα οποία υπάρχουν στην αγορά εργασίας αναφορι­κά με συγκεκριμένες δεξιότητες.

Ακόμη, η ΕΕ ζητά την ενίσχυση της εμπορευματοποίησης των αποτελεσμάτων έρευνας και καινοτομίας μέσω αύξησης των δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων, καθώς και την ενίσχυση των δεσμών μετα­ξύ της έρευνας και των επιχειρήσεων.

Δημόσιες υποδομές και δημόσιες υπηρεσίες: Ώρα για εκσυγχρονισμό

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ζητά επίσης την προώθηση επενδύσεων σε δημόσιες υποδομές, ιδιαίτερα στον τομέα της ενέρ­γειας και εκσυγχρονισμό υπηρεσιών του δημοσίου και ευρύτερο δημοσίου τομέα μέσω επενδύσεων σε ψηφιακά δίκτυα.

Επιπρόσθετα, ζητά επιτάχυνση της υλοποίησης του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, συμπεριλαμβανομένου του κεφαλαίου REPowerEU, καθώς επίσης βέλτιστη αξιοποίηση των ενωσιακών ερ­γαλείων, όπως το InvestEU STEP, για βελ­τίωση της ανταγωνιστικότητας και ταχεία εφαρμογή της πολιτικής συνοχής.

Χρηματοδοτική στήριξη στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις

Οι Βρυξέλλες ζητούν, επίσης, την προ­ώθηση μέτρων με σκοπό τη βελτίωση της πρόσβασης των μικρομεσαίων επιχειρή­σεων σε κεφάλαια και πηγές χρηματο­δότησης, με ανάπτυξη εργαλείων όπως Venture capital, ιδιωτικά επενδυτικά κε­φάλαια και κίνητρα για μεμονωμένους επενδυτές. Σημειώνεται, μάλιστα, ότι στην έκθεση γίνεται αναφορά στα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις και αφορούν την αδυναμία πρόσβασης σε χρηματοδότηση από χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, αλλά και το υψηλό κόστος δα­νεισμού και επισημαίνεται η σημασία της εναλλακτικής χρηματοδότησης για στήρι­ξη της επιχειρηματικότητας.

Επιπρόσθετα, η Κομισιόν ζητά από την Κύπρο την προώθηση μέτρων για την ενίσχυση της συμμετοχής μεμονωμένων επενδυτών στις κεφαλαιαγορές με παροχή κινήτρων για επενδύσεις σε αμοιβαία κε­φάλαια και εναλλακτικά χρηματοοικονομι­κά προϊόντα.

Μέτρα για τη γάγγραινα της γραφειοκρατίας

Από τις βασικές συστάσεις της Κομισιόν δεν θα μπορούσε να απουσιάζει η ανάγκη για λήψη μέτρων για τη γάγγραινα της γραφειοκρατίας. Ζητείται, συγκεκριμένα, η λήψη μέτρων για βελτίωση του επιχειρη­ματικού περιβάλλοντος μέσω της μείωσης των ρυθμιστικών και διοικητικών φραγ­μών (γραφειοκρατία), καθώς και ενίσχυση της διαφάνειας και της αποδοτικότητας των κρατικών επιχειρήσεων και περαιτέ­ρω απλοποίηση του ρυθμιστικού πλαισίου.

Ενέργεια και κλιματική αλλαγή

Μεταξύ των βασικών συστάσεων της Κομισιόν περιλαμβάνονται επίσης οι τομείς της ενέργειας και της κλιματικής αλλαγής. Συγκεκριμένα, η ΕΕ ζητά από την Κύπρο την επιτάχυνση της πορείας προς την απανθρακοποίηση και την ενίσχυση της ενεργειακής προσιτότητας με ανάπτυξη διασυνδέσεων, προώθηση βιώσιμης κινη­τικότητας, αύξηση των ΑΠΕ και εκσυγχρο­νισμό του δικτύου μεταφοράς ενέργειας.

Επιπρόσθετα, ζητείται η προώθηση μέτρων για ενίσχυση της ανθεκτικότητας στην κλιματική αλλαγή και επιτάχυνση της μετάβασης σε κυκλική οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό τονίζεται η ανάγκη για λήψη μέτρων για βελτίωση της διαχείρισης υδά­των, ιδιαίτερα στη γεωργία, καθώς και επενδύσεις και μέτρα για την επεξεργασία λυμάτων και την αύξηση της ανακύκλω­σης.

Πράσινες φορολογίες: Άλλα λέει η κυβέρνηση, άλλα γράφει η Κομισιόν

Ο Πρόεδρος Νίκος Χριστοδουλίδης, υπό την πίεση του ΑΚΕΛ και της κοι­νωνίας, δήλωσε πως η κυβέρνηση βρί­σκεται σε διαβουλεύσεις με την Κομι­σιόν για αναβολή των νέων πράσινων φορολογιών.

Ωστόσο, στην έκθεση της Κομισιόν δεν υπάρχει καμία σχετική αναφορά. Αντίθετα, παρουσιάζεται ως δεδομένη η εφαρμογή τους και μάλιστα με θετικό πρόσημο, καθώς εκτιμάται ότι θα επιτα­χύνουν την απανθρακοποίηση, χωρίς καμία αναφορά στις κοινωνικές και οι­κονομικές επιπτώσεις.

Ο φόρος άνθρακα, που αναμένετα ινα τεθεί σύντομα σε ισχύ, θα επιβαρύ­νει άμεσα τις τιμές στα καύσιμα κίνησης και θέρμανσης κατά 6 σεντ το λίτρο, με προοπτική αύξησης στα 30 σεντ. Οι φορολογίες θα επεκταθούν επίσης στα απόβλητα και στο νερό.

Ανησυχία προκαλεί και η αναφορά στην έκθεση του ΔΝΤ, που εκπονήθηκε με εντολή της κυβέρνησης, και εισηγεί­ται μειώσεις μισθών και ωφελημάτων στον δημόσιο τομέα. Παρότι κυβερνητι­κά στελέχη διέψευσαν επίσημα οποιο­δήποτε τέτοιο ενδεχόμενο, η συμπερί­ληψη του ζητήματος στην έκθεση της Κομισιόν προκαλεί ερωτήματα για τις πραγματικές προθέσεις.

Καμπανάκι για την υπέρβαση στις δαπάνες

Σημειώνεται ότι η έκθεση της ΕΕ επισημαίνει επίσης υπέρβαση στις δη­μόσιες δαπάνες. Σημειώνει, ωστόσο, ότι αυτή αντισταθμίζεται, από τα υψηλά πλεονάσματα και τη μείωση του χρέ­ους. Ζητείται, επίσης, διαφοροποίηση του φορολογικού μείγματος για σταθερά έσοδα, παραπέμποντας ουσιαστικά στον φορολογικό μετασχηματισμό (χωρίς σχόλιο για τις προτάσεις οι οποίες πα­ρουσιάστηκαν από την κυβέρνηση).