Η Κυπριακή Δημοκρατία κινείται παράλληλα σε δύο δρόμους για να ενισχύσει το αμυντικό της οπλοστάσιο και να αναβαθμίσει την ασφάλεια στο νησί: μέσω του ευρωπαϊκού προγράμματος SAFE και μέσω συνεργασίας με τις ΗΠΑ στο πλαίσιο του EDA (Excess Defense Articles). Η «λίστα αγορών» περιλαμβάνει από συστήματα ηλεκτρονικού πολέμου μέχρι μεταγωγικά C-130 και ελικόπτερα, ενώ στόχος είναι να καλυφθούν και ανάγκες ευρύτερων ασφαλιστικών λειτουργιών όπως έρευνα/διάσωση και πυρόσβεση.
Στο πλαίσιο του προγράμματος SAFE, η Λευκωσία προωθεί τόσο την απόκτηση συγκεκριμένων οπλικών και τεχνολογικών μέσων όσο και εργασίες αναβάθμισης των δύο αεροπορικών βάσεων, με πρώτη προτεραιότητα την αεροπορική βάση της Πάφου. Οι μελέτες προβλέπεται να ολοκληρωθούν μέσα στο 2026 και τα κατασκευαστικά έργα να ξεκινήσουν το 2027.
Στα μέσα και τις ικανότητες που επιδιώκεται να αποκτήσει η Κύπρος μέσω του SAFE περιλαμβάνονται: σημαντική βελτίωση των επικοινωνιών της Εθνικής Φρουράς, ψηφιοποίηση των επικοινωνιακών λειτουργιών με ενσωμάτωση δυνατοτήτων τεχνητής νοημοσύνης και ηλεκτρονικού πολέμου, αναβάθμιση μηχανοκίνητων μέσων (όπως τα Λεωνίδας και VAP) και των πυραύλων Mistral, ενίσχυση μέσων για νυχτερινές επιχειρήσεις, προμήθεια ραντάρ αντιπυροβολικού/αντιολμικού τύπου, μέσα ταχείας στρώσης ναρκοπεδίων, συστήματα drones και αντια-drones, καθώς και ελικόπτερα ικανά για αποστολές έρευνας και διάσωσης.
Το πενταετές πλάνο που ετοίμασε το κυπριακό Υπουργείο Άμυνας για το SAFE θα υποβληθεί προς τις Βρυξέλλες έως το τέλος Νοεμβρίου, σε συνεργασία με ευρωπαϊκούς εταίρους, με έμφαση και στη συνεργασία με κυπριακές αμυντικές βιομηχανίες. Αναμένεται ότι τα αιτήματα θα αξιολογηθούν και πιθανώς να εγκριθούν μεταξύ τέλους Δεκεμβρίου και αρχών Ιανουαρίου. Σύμφωνα με τον υπάρχοντα σχεδιασμό, το πρώτο έτος η Κύπρος σκοπεύει να δεσμεύσει περίπου 150 εκατ. ευρώ, χρηματοδοτούμενα από το SAFE. Την τελευταία εβδομάδα του Οκτωβρίου αναμένεται επίσης επίσκεψη στην Κύπρο του επικεφαλής της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Άμυνας (EDA).
Στο μέτωπο της συνεργασίας με τις ΗΠΑ, η κυπριακή πλευρά υπέβαλε τις ανάγκες της και έλαβε από τις ΗΠΑ κατάλογο με διαθέσιμα υλικά του προγράμματος EDA. Από τη λίστα αυτή προέκυψε συγκεκριμένος κατάλογος επιδιωκόμενων αποκτήσεων που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, οχήματα γενικής χρήσης, την διερεύνηση της δυνατότητας απόκτησης μεταγωγικών αεροσκαφών C-130 με ικανότητα αεροπυρόσβεσης, καθώς και εξειδικευμένα οχήματα για την υποστήριξη των αεροπορικών βάσεων (π.χ. οχήματα ανεφοδιασμού και φόρτωσης αεροσκαφών).
Συνολικά, ο συνδυασμός των πρωτοβουλιών από Ευρώπη και ΗΠΑ στοχεύει στο να ενισχύσει τόσο τις στρατιωτικές ικανότητες όσο και τις πολιτικο-ασφαλιστικές λειτουργίες του νησιού, με σχέδια που προβλέπουν συνέργειες με εγχώριες βιομηχανίες και σταδιακή υλοποίηση τα επόμενα έτη.
