Οι γραφειοκρατικές και αντιπαραγωγικές διαδικασίες που εξακολουθούν να υπάρχουν και µάλιστα σε κάποιες περιπτώσεις σε µεγαλύτερο βαθµό από προηγουµένως, καταµαρτυρούν ότι χρειάζεται να γίνουν ακόµα πολλά ώστε να ολοκληρωθεί µε επιτυχία το σηµαντικό εγχείρηµα της Μεταρρύθµισης. Το κράτος αποδεικνύεται ότι δεν έχει αναλάβει ακόµα τις ευθύνες που του αναλογούν, µε αποτέλεσµα οι κυβερνητικές αστοχίες να έχουν µεταφερθεί στις νέες Τοπικές Αρχές και το τίµηµα να το πληρώνουν τελικά οι πολίτες.
Οι κολοβές εξουσίες και οι περιορισµένοι οικονοµικοί πόροι µε τους οποίους έχουν βρεθεί οι νέες Τοπικές Αρχές, σε αντίθεση µε τις διευρυµένες υποχρεώσεις που τους επιβλήθηκαν, αποτελούν κατά γενική οµολογία το «κακό αγκάθι» στην οµαλή λειτουργία της Μεταρρύθµισης.
Ενδεικτικά της κατάστασης που επικρατεί είναι τα συµπεράσµατα που παραθέτει ο Κυριάκος Ξυδιάς, δήµαρχος Αµαθούντας. Ένα δήµος στον οποίο περιλαµβάνονται δύο πρώην αυτόνοµοι δήµοι (Γερµασόγειας και Αγίου Αθανασίου) και έξι πρώην Κοινοτικά Συµβούλια (Άγιος Τύχωνας, Μαθηκολώνη, Ακρούντα, Μουτταγιάκα, Φοινικάρια, Αρµενοχώρι).
Η Μεταρρύθµιση ήταν µόνο το πρώτο βήµα
Όπως υποδεικνύει ο κ. Ξυδιάς, η Μεταρρύθµιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ήταν σηµαντική γιατί «ήταν απαραίτητο να εκσυγχρονιστούν οι πεπαλαιωµένες δοµές, ώστε να υποστηριχθεί η ουσιαστική διοικητική και οικονοµική αυτοτέλεια των δήµων σε ένα πιο απαιτητικό περιβάλλον» και επειδή µπορούν «µέσα από την ενοποίηση συγγενών περιοχών και κοινοτήτων να προκύψουν ευρύτερες οικονοµικές και πολιτικές συνέργειες προς όφελος των δηµοτών».
Επισηµαίνει, ακόµα, ότι ήταν αναγκαία για «να επιβληθούν κανόνες ευταξίας και ελέγχου σε όλο το φάσµα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τερµατίζοντας φαινόµενα κακοδιαχείρισης και σπατάλης που είχαν καταγραφεί µε το προηγούµενο καθεστώς». Η καλύτερη απόδειξη για την ανάγκη αναδιάρθρωσης των Τοπικών Αρχών, όπως σηµειώνει, είναι το «υποχρεωτικό νοικοκύρεµα σε δήµους και κοινότητες, ιδιαίτερα εκεί όπου προηγουµένως επικρατούσε αναρχία και αταξία».
Από την άλλη όµως, εµφανίζεται κατηγορηµατικός, επισηµαίνοντας ότι αν και η Μεταρρύθµιση ήταν αναµφίβολα το πρώτο βήµα προς µια σωστή κατεύθυνση και, σίγουρα, είναι νωρίς για να εξαχθούν ασφαλή συµπεράσµατα, εντούτοις οι στόχοι δεν έχουν επιτευχθεί ακόµα.
Συνεχίζουν γραφειοκρατικές και αντιπαραγωγικές διαδικασίες
Μια ξεκάθαρη θέση που διατυπώνει ο δήµαρχος Αµαθούντας (την οποία ενστερνίζονται και εκφράζουν µε κάθε ευκαιρία και τοπικοί άρχοντες άλλων περιοχών σε παγκύπρια κλίµακα) είναι ότι το κεντρικό κράτος οφείλει να αναλάβει τις ευθύνες που του αναλογούν και να µη µεταφέρει τις δικές του αστοχίες στις νέες Τοπικές Αρχές.
«Οι νέοι δήµοι ορθώς ανέλαβαν τις εκκρεµούσες υποχρεώσεις που υπήρχαν στα προηγούµενα διαµερίσµατα, αλλά σε ορισµένες περιπτώσεις έχουν συσσωρευτεί αδικαιολόγητα βάρη, ακόµα και σοβαρές εν εξελίξει δικαστικές υποθέσεις, εξαιτίας της ανικανότητας του κεντρικού κράτους να ελέγξει το προηγούµενο καθεστώς, επιτρέποντας τη δηµιουργία µικρών βασιλείων και µεγάλων καταχρήσεων», όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Κυριάκος Ξυδιάς.
Εκφράζοντας την εκτίµηση ότι «εκεί και όπου προκύπτουν νοµικές ευθύνες ασφαλώς και πρέπει να προχωρήσουν οι ανάλογες διαδικασίες», υποδεικνύει ότι µέχρι να ολοκληρωθεί ο έλεγχος (που έπρεπε να είχε γίνει πριν από χρόνια), δεν πρέπει να ναρκοθετείται η προσπάθεια των νέων Αρχών, τονίζοντας ότι «είναι απαραίτητη η συνδροµή του κράτος ώστε αφενός να εξευρεθεί ένας οµαλός τρόπος αποπληρωµής των παλαιότερων βαρών και αφετέρου να στηριχθούν οικονοµικά και πρακτικά οι νέοι δήµοι στο δύσκολο εγχείρηµα της µεταρρύθµισης».
Παράλληλα, όπως σηµειώνει ο κ. Ξυδιάς, για να υπάρξει οµαλή µετάβαση από το παλιό στο νέο καθεστώς είναι σηµαντικό να εγκαταλειφθούν γραφειοκρατικές και αντιπαραγωγικές διαδικασίες. «Η εµπειρία των πρώτων µηνών µάς έχει δείξει ότι ακόµα και για απλά θέµατα, όπως η µεταφορά αρµοδιοτήτων εντός της δηµοτικής Αρχής, απαιτείται µια µακρά και αχρείαστη γραφειοκρατία από κρατικές Υπηρεσίες. Ενώ το κεντρικό κράτος όφειλε να παρέµβει για να διευκολύνει την οµαλή µετάβαση, εντούτοις εξαντλείται σε τυπικούς ελέγχους και γραφειοκρατικές διαδικασίες που δυσκολεύουν τη λειτουργία των νέων οντοτήτων».
Χάνεται η µεγάλη εικόνα στις ασήµαντες λεπτοµέρειες
Χαρακτηρίζοντας «οξύµωρο» την εφαρµογή από τη µια, µιας τόσο σηµαντικής µεταρρύθµισης για να εµβαθύνεις την αυτοτέλεια της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά την ίδια ώρα να τίθενται επιπλέον εµπόδια, είτε λόγω γραφειοκρατίας, είτε λόγω έλλειψης επαρκούς χρηµατοδότησης, υποδεικνύει ότι κάτι τέτοιο καταλήγει στο «να χάνουµε τη µεγάλη εικόνα, για χάρη µικρών και ενδεχοµένως ασήµαντων λεπτοµερειών».
Αλλαγές επίσης είναι χρήσιµο να επέλθουν, όπως επισηµαίνει και στο νοµοθετικό πλαίσιο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης ώστε να δοθούν αυξηµένα εργαλεία και εξουσίες στις νέες Αρχές. Και αναφέρει ως παράδειγµα το επίκαιρο θέµα των επικίνδυνων οικοδοµών. Ο περί Οδών και Οικοδοµών Νόµος, όπως σηµειώνει, περιορίζει δραστικά τον έλεγχο που µπορούν να ασκήσουν οι δηµοτικές Αρχές όσον αφορά τις επικίνδυνες οικοδοµές και ως εκ τούτου «οι ΕΟΑ που έχουν την ευθύνη εφαρµογής του νόµου πρέπει να βοηθηθούν ώστε να είναι αποτελεσµατικοί για προστασία της δηµόσιας ασφάλειας».
Αναφερόµενος στη συζήτηση που γίνεται για τον αριθµό των αντιδηµάρχων, την οποία χαρακτηρίζει «άκαιρη και εν µέρει παραπλανητική», ο δήµαρχος Αµαθούντας εκφράζει την πεποίθηση ότι «στη µεγάλη πλειοψηφία των νέων δήµων, οι αντιδήµαρχοι -πολλοί ή λίγοι- καλύπτουν την ανάγκη εκπροσώπησης κοινοτήτων, αλλά και δήµων που έχουν καταργηθεί στο πλαίσιο της µεταρρύθµισης».
Υπέδειξε, ακόµα, ότι «το θέµα που θα έπρεπε να απασχολεί δεν είναι τόσο ο αριθµός των αντιδηµάρχων, όσο η νοµοθετική ασάφεια για το ρόλο τους». Είναι σηµαντικό, όπως αναφέρει, «να καθοριστούν οι αρµοδιότητες των αντιδηµάρχων, οι οποίοι θα µπορούσαν να αναλάβουν και τις εργασίες που εκτελούνται σήµερα από τους διοριζόµενους κοινοτάρχες, καθιστώντας αχρείαστη την παλαιότερη δοµή κοινοτικής εξουσίας. Με αυτόν τον τρόπο θα εξοικονοµηθούν δηµόσιοι πόροι και θα αξιοποιηθούν στο έπακρον οι δηµοκρατικά εκλεγµένοι εκπρόσωποι τοπικών κοινοτήτων, η θητεία των οποίων λήγει το 2029».
Υποδεικνύοντας ότι είναι πολύ σηµαντικό για τον τόπο µας να πετύχει η µεταρρύθµιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ο Κυριάκος Ξυδιάς τονίζει την ανάγκη να εργαστούν καλόπιστα όλοι οι εµπλεκόµενοι ώστε να υπάρξουν διορθωτικές παρεµβάσεις και να στηριχθούν οικονοµικά οι νέες δηµοτικές Αρχές.
Μόνο έτσι, υπογραµµίζει, θα ενισχυθεί η κορυφαία µορφή άµεσης δηµοκρατίας, ο θεσµός της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, που αποτελεί τον πυρήνα της κοινωνίας και τον οποίο εµπιστεύονται οι πολίτες σε πολύ µεγαλύτερο βαθµό από άλλες µορφές εξουσίας.
