Αρκετά είναι τα ερωτήματα που θα πρέπει να απαντήσουν οι αρμόδιοι ως προς το γιατί δεν προχωρούν επιτέλους να ετοιμάσουν τον υγειονομικό χάρτη, ώστε να γνωρίζουμε τις συγκεκριμένες ανάγκες που έχει η χώρα μας.
Ο Δρ Χρύσανθος (Άθως) Γεωργίου, καθηγητής Χειρουργικής και επικεφαλής Τομέα Υγείας της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ, επισημαίνει τους κινδύνους που κρύβουν τα μονοπώλια στον τομέα της Υγείας αλλά και το πόσο επικίνδυνη είναι η ίδια η σιωπή της κυβέρνησης μπροστά στα ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν.
- Τα ιδιωτικά ταμεία όταν ελέγξουν πλέον ένα μεγάλο μέρος της αγοράς, σαφώς και θα μπορούν να καθορίζουν και τιμές και πολιτικές
- Με την αγορά υπηρεσιών, πέραν της τυπικής κάλυψης των αναγκών, δεν πετυχαίνεται ο σκοπός της ομαλής λειτουργίας των νοσηλευτηρίων
- Το Υπουργείο Υγείας είναι απόν, γιατί το πρώτο που θα έπρεπε να είχε κάνει είναι να καθορίσει τον υγειονομικό χάρτη της χώρας
Συνέντευξη στην Ελένη Κωνσταντίνου
Θεωρείτε ότι η λογική της αγοράς υπηρεσιών για κάλυψη μόνιμων αναγκών στα νοσηλευτήρια είναι προβληματική;
Η Υγεία δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με ευκαιριακές προσλήψεις. Η Υγεία οφείλει να έχει συνέπεια και συνέχεια. Οπόταν η αγορά υπηρεσιών που καλύπτει μόνιμες ανάγκες ή καλύπτει ανάγκες μακροχρόνιες είναι λανθασμένη και επικίνδυνη. Τα νοσηλευτήρια οφείλουν και πρέπει να στελεχώνονται από προσωπικό καταρτισμένο, στο οποίο να μπορεί ο όποιος εργοδότης να επενδύσει κυρίως μέσα από την εκπαίδευση και αυτή η επένδυση να επιστραφεί πίσω στον ίδιο τον ασθενή. Με την αγορά υπηρεσιών, πέραν της τυπικής κάλυψης των αναγκών, δεν πετυχαίνεται ο σκοπός της ομαλής λειτουργίας των νοσηλευτηρίων. Αυτό είναι ένα πραγματικό πρόβλημα, ενώ την ίδια στιγμή καταστρέφεται η δομή και λειτουργία των κλινικών.
Τα βήματα αυτά ίσως κρύβουν και κάτι άλλο από πίσω;
Η αγορά υπηρεσιών από μόνη της οδηγεί στην αποδυνάμωση των ίδιων των υπηρεσιών. Κατ’ επέκταση η ανασφάλεια στο χώρο εργασίας που καλύπτεται από την αγορά υπηρεσιών οδηγεί πολλές φορές έμμεσα προς τον ιδιωτικό τομέα. Εδώ δημιουργούνται και αρκετά ερωτήματα. Αν για παράδειγμα θέλουμε να αναβαθμίσουμε και να ενισχύσουμε το Νεφρολογικό Τμήμα του Νοσοκομείου Αμμοχώστου και δεν βρίσκουμε νεφρολόγο, η αγορά υπηρεσιών είναι η απάντηση; Γιατί με τους υπάρχοντες όρους εργασίας δεν καταφέρνουμε να εργοδοτήσουμε ιατρούς; Μήπως δεν είναι ικανοποιητικοί ή μήπως δεν είναι ικανοποιητικές οι συνθήκες εργασίας; Αυτό σαφώς και είναι ένα πρόβλημα και θα πρέπει να απαντηθεί το γιατί ένας νεφρολόγος δεν πάει να εργαστεί στο συγκεκριμένο τμήμα. Ερωτήματα προκύπτουν και με τη συνέχεια παρακολούθησης του ασθενούς. Τι θα γίνει με το πέρας της εφημερίας; Μεταφέρεται σε άλλον γιατρό η ευθύνη του ασθενούς; Αποτελεί σημαντικό συστατικό στη λειτουργία των νοσοκομείων και των κλινικών η σωστή στελέχωση και δομή, η οποία να αναφέρουμε ότι εδώ και αρκετά χρόνια δεν έχει υλοποιηθεί, ασχέτως ότι προβλέπεται ακόμα και στις συλλογικές συμβάσεις που υπογράφηκαν μόλις πρόσφατα. Η αγορά υπηρεσιών λειτουργεί σε μια άλλη μορφή, εάν πρέπει να καλυφθούν κενά για αναρρωτικές άδειες και για σύντομα χρονικά διαστήματα 1-3 μηνών. Όταν έρχεσαι λοιπόν να καλύψεις τις μόνιμες ανάγκες με αγορά υπηρεσιών, έχεις ένα προβληματικό μοντέλο που αποδεικνύει την ανικανότητα της διοίκησης.
Ποιους κινδύνους δημιουργεί η αγορά νοσοκομείων από συγκεκριμένα επενδυτικά ταμεία του εξωτερικού;
Θα πρέπει όλοι να έχουμε υπόψη ότι τα επενδυτικά ταμεία επενδύουν με βασικό σκοπό το κέρδος. Δεν μπορούμε όμως να παραγνωρίσουμε ότι ενώ αυτά τα ταμεία λειτουργούν επιθετικά, προχωρούν με ευελιξία και με πιο γρήγορες ταχύτητες να δημιουργούν, να αξιοποιούν τυχόν ευνοϊκές συνθήκες ιδιαίτερα αν τα συγκρίνουμε με τον ΟΚΥπΥ/δημόσιο τομέα. Η ευθύνη όμως για την έλλειψη ευελιξίας από πλευράς του ΟΚΥπΥ δεν οφείλεται στους εργαζόμενους όπως συνήθως λέγεται, αλλά στην αδυναμία αυτών που διοικούν να αντιληφθούν το πλαίσιο λειτουργίας των δημοσίων νοσηλευτηρίων, τις ευθύνες, το ρόλο και τις ιδιαιτερότητες του δημοσίου τομέα υγείας. Αντιλαμβάνεστε τους κινδύνους όταν σε μια μικρή αγορά όπως της Κύπρου έρχεται ένα επενδυτικό ταμείο το οποίο τα χρήματα που διαχειρίζεται είναι πολύ περισσότερα από τον προϋπολογισμό της χώρας στην Υγεία. Σκεφτείτε τώρα τους πιθανούς κινδύνους όταν ένα επενδυτικό ταμείο με σκοπό το κέρδος δημιουργεί μονοπωλιακές καταστάσεις. Πρέπει επιτέλους να μας προβληματίσει γιατί ένα επενδυτικό ταμείο επιλεγεί να επενδύσει στο σύστημα υγείας της Κύπρου!
Η δημιουργία μονοπωλίων τι θα άλλο θα φέρει μαζί της;
Τα ιδιωτικά ταμεία όταν ελέγξουν πλέον ένα μεγάλο μέρος της αγοράς σαφώς και θα μπορούν να καθορίζουν και τιμές και πολιτικές, ιδιαίτερα τη δεδομένη περίοδο με την εκκωφαντική σιωπή και απουσία του Υπουργείου Υγείας. Επομένως, η κάθοδος και η αγορά νοσηλευτηρίων από το ίδιο επενδυτικό ταμείο είναι κάτι που μας ανησυχεί. Όπως επίσης μας ανησυχεί και η υπαλληλοποίηση των Κύπριων γιατρών αλλά και εμπορευματοποίηση της Υγείας στο σύνολό της. Θα έπρεπε όλοι να φωνάζουμε για ανταγωνισμό στην ποιότητα των νοσηλευτηρίων και όχι για την ανταγωνιστικότητα των κερδών. Επιτρέψτε μου εδώ να τονίσω ότι το ΑΚΕΛ είναι υπέρ μια φρόνιμης οικονομικής διαχείρισης των δημοσίων νοσηλευτηρίων και ενάντια στην οικονομίστικη προσέγγιση της Υγείας. Σημειώστε παρακαλώ ότι από ένα ιδιωτικό νοσοκομείο που αγοράστηκε «έφυγαν» 19 γιατροί και έγινε «εισαγωγή» γιατρών από άλλη χώρα. Αυτό αλλάζει τον υγειονομικό χάρτη της χώρας. Υπάρχουν πολιτικές ευθύνες για τον Υπουργό Υγείας και την κυβέρνηση Ν. Χριστοδουλίδη γιατί εδώ και δύο χρόνια δεν κατάφεραν να ετοιμάσουν τον υγειονομικό χάρτη της χώρας και ένα capacity plan. Για παράδειγμα, στον τομέα της Νεφρολογίας. Τον τελευταίο 1,5 χρόνο άνοιξαν πέντε ιδιωτικές μονάδες αιμοκάθαρσης και αυτό δεν είναι τυχαίο και δεν έχει να κάνει μόνο με την εξυπηρέτηση των ασθενών. Ο ΟΚΥπΥ αντιδρά σπασμωδικά και οι υπηρεσίες οδηγούνται στον ιδιωτικό τομέα. Για να επιβιώσει το σύστημα υγείας στην παρούσα μορφή χρειάζονται στιβαρά δημόσια νοσηλευτήρια γύρω από τα οποία θα κινείται υποστηρικτικά – συμπληρωματικά ο ιδιωτικός τομέας και όχι το αντίθετο.
Το Υπουργείο Υγείας πού είναι σε όλο αυτό;
Το Υπουργείο είναι απόν, γιατί το πρώτο που θα έπρεπε να είχε κάνει είναι να καθορίσει τον υγειονομικό χάρτη της χώρας. Να ασκήσει ελέγχους, ποιοτικούς και άλλους. Ωστόσο δεν έχει πράξει τίποτα από όλα αυτά. Οι προτεραιότητες που θέτει το Υπουργείο Υγείας κατά τη δική μας εκτίμηση είναι άλλες από αυτές που θα έπρεπε να ήταν και εδώ δημιουργούνται μια σειρά από προβλήματα που εδραιώνονται. Ο υγειονομικός χάρτης θα έπρεπε να προηγηθεί των όποιων νέων δραστηριοτήτων. Αν για παράδειγμα δούμε ότι οι ανάγκες για νεφρολογικές μονάδες δεν είναι τόσες όσες λειτουργούν σήμερα, τι θα κάνουμε; Θα πάει πίσω το Υπουργείο και θα κλείσει τις ιδιωτικές μονάδες ή μήπως θα συρρικνώσει τις δημόσιες; Η απουσία του Υπουργείου Υγείας οδηγεί ακριβώς στη διαμόρφωση υγειονομικού χάρτη στη χώρα που θα έρθει να υιοθετήσει στην πορεία με τη δικαιολογία ότι δημιουργήθηκαν δομές και δεν μπορεί να κάνει κάτι. Η μαγκιά είναι να καθοδηγήσεις την εξέλιξη και όχι να την αφήσεις να διαμορφωθεί και να την υιοθετήσεις.
Πιο εύκολο για το Υπουργείο είναι να κλείσει μονάδες και υπηρεσίες που ελέγχει και αυτές δεν είναι οι ιδιωτικές…
Ήδη αυτό γίνεται. Δείτε το παράδειγμα του Γ.Ν. Αμμοχώστου. Δεν προσλαμβάνουν νεφρολόγους (υπάρχουν 2 και ο ένας καλύπτει το ΓΝ Λάρνακας), οι εξοπλισμοί πρέπει να ενισχυθούν και οι υποδομές να βελτιωθούν Το Γ.Ν. Αμμοχώστου με 63 αιμοκαθαιρόμενους ασθενείς δεν έχει τμήμα να τους νοσηλεύσει. Δεν μπορεί ένα γιατρός να εφημερεύει 30 μέρες τον μήνα. Εάν γίνει αυτό, θα εξουθενωθεί, θα κάνει λάθος, και μετά θα τους κατηγορούν ότι λαμβάνουν υψηλές απολαβές.
Στο τρένο της Υγείας όλοι πρέπει να ταξιδεύουν πρώτη θέση
Ένας τομέας ο οποίος φαίνεται να έχει αφεθεί είναι τα ακτινοθεραπευτικά. Όπως τονίζει ο Δρ Γεωργίου, η ευρωπαϊκή στρατηγική είναι ξεκάθαρη ότι χρειάζεται να υπάρχουν πλήρη ογκολογικά κέντρα στον δημόσιο τομέα. Η Κύπρος είναι η μόνη χώρα της Ευρώπης που δεν έχει ογκολογικά κέντρα στον δημόσιο τομέα. «Χρειαζόμαστε ακόμη 2 ακτινοθεραπευτικά και δεν το προχωρούν. Εδώ είναι που λέμε για το υγειονομικό πλάνο. Θα έρθει ένας ιδιώτης να ανοίξει ιδιωτικά ογκολογικά κέντρα και αυτή η κυβέρνηση θα μας πει “αφού έχουμε όσα χρειαζόμαστε, δεν υπάρχει λόγος να επενδύσουμε στον δημόσιο τομέα”. Με αυτόν τον τρόπο μειώνονται τα έσοδα των νοσοκομείων, μειώνεται και ο όγκος εργασίας και η γκάμα εργασίας. Διώχνουμε στην ουσία ασθενείς που είναι δυνητικά έσοδα για τον Οργανισμό και κάποιοι έχουν ευθύνη για όλα αυτά. Στερούμε το δικαίωμα επιλογής από τους ασθενείς και αδυνατίζουμε τα δημόσια νοσηλευτήρια. Το μήνυμα μου ως επικεφαλής του τομέα Υγείας του ΑΚΕΛ είναι απλό και σαφές. Θα υπερασπιζόμαστε το δικαίωμα της υγείας και όσοι σχεδιάζουν άλλα θα μας βρουν απέναντί τους, γιατί για μας στο τρένο της υγείας όλοι πρέπει να ταξιδεύουν πρώτη θέση».
