Σε βαθιά και θολά νερά αισθάνονται ότι έχουν αφεθεί από την κυβέρνηση οι Αρχές Τοπικής Αυτοδιοίκησης, καθώς καλούνται να προχωρήσουν στην εφαρμογή του μέτρου διαχείρισης των οικιακών αποβλήτων «Πληρώνω Όσο Πετώ» χωρίς προηγουμένως να έχουν υλοποιηθεί σημαντικές υποδομές που θα διασφαλίζουν την επιτυχία του.
Μια σειρά από σοβαρά ζητήματα που προκύπτουν και δημιουργούν εύλογες ανησυχίες και αμφιβολίες για την αποτελεσματικότητα που θα έχει η εφαρμογή του μέτρου με τα σημερινά δεδομένα επισημαίνει ο δήμαρχος Αμαθούντας και μέλος της Ένωσης Δήμων, Κυριάκος Ξυδιάς, ο οποίος υποδεικνύοντας σημαντικές παραλείψεις εκ μέρους του κεντρικού κράτους, τις οποίες στο τέλος θα κληθούν να τις πληρώσουν πολύ ακριβά οι δήμοι και κατ’ επέκταση οι πολίτες, αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «είναι σαν να μας λένε “αυτό είναι και κόψετε το λαιμό σας”».
Επισημαίνοντας ότι η εφαρμογή του «Πληρώνω Όσο πετώ» δεν έχει καμιά σχέση με τη μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αλλά ο κόσμος το συνδέει με αυτή την αλλαγή γιατί συνέπεσαν χρονικά, ο Κυριάκος Ξυδιάς αναφέρει ότι η κυβέρνηση θέλει να εφαρμόσει αυτό το μέτρο που αφορά τη διαλογή των αποβλήτων στην πηγή με βάση και τη σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία και «όλοι συμφωνούμε ότι αυτό πρέπει να γίνει, γιατί είμαστε πρωταθλητές στην παραγωγή αποβλήτων και πρέπει να τα μειώσουμε».
Υποδεικνύει, ωστόσο, ότι για να γίνει μια αλλαγή και κυρίως για να έχει πιθανότητες επιτυχίας, απαιτείται κάποια προετοιμασία. Όπως εξηγεί, σήμερα γίνεται διαχωρισμός των ανακυκλώσιμων απόβλητών (χαρτί, πλαστικό και γυαλί κ.λπ.) και γίνεται ξεχωριστή συλλογή τους. «Όμως ο στόχος είναι να ξεχωρίζουμε και τα οργανικά απόβλητα από το σπίτι, κάτι που σημαίνει αυξημένο κόστος για τους δήμους και κατ’ επέκταση και για τους πολίτες, οι οποίοι θα κληθούν να καταβάλουν αυξημένα τέλη».
Η μια πτυχή είναι αυτή η οποία συζητιέται εδώ και χρόνια, με το αρμόδιο Υπουργείο να έχει δεσμευτεί, χωρίς όμως να το πράξει, ότι θα βοηθήσει τους δήμους για αγορά εξοπλισμού, ότι θα γίνει ενημέρωση του κόσμου αλλά και παροχή επιθεωρητών. Όμως «το πολύ σημαντικό συνίσταται στο ότι δεν έγινε η προεργασία που έπρεπε να γίνει ώστε να μπορούμε να εφαρμόσουμε αυτό το σύστημα», αναφέρει ο κ. Ξυδιάς, τονίζοντας ότι «οι ευθύνες του κεντρικού κράτους είναι πολύ μεγάλες, γι’ αυτό ως δήμοι ζητούμε να δοθεί χρόνος ώστε να είμαστε σε θέση να εφαρμόσουμε το σύστημα με τον καλύτερο δυνατό τρόπο». Όπως μας λέει ο δήμαρχος Αμαθούντας, γίνονται τώρα μελέτες ανά δήμο για εφαρμογή του συστήματος, μέσα από τις οποίες προκύπτουν σημαντικά συμπεράσματα, αναφέροντας ενδεικτικά ότι σε κάποιους δήμους το κόστος θα εκτιναχθεί στα ύψη και τελικά θα το πληρώσουν οι πολίτες. «Με αυτό δεν θέλω να δικαιολογήσω τους πολίτες, γιατί όταν εγώ παράγω δύο τόνους σκουπίδια και εσύ ένα, είναι λογικό ότι θα πρέπει να πληρώνω το διπλάσιο.
Όμως πρέπει να κτίσουμε ένα σύστημα που να είναι δίκαιο και η δική μου ανησυχία είναι ότι δεν μπορούμε να το επιτύχουμε αυτό με τα σημερινά δεδομένα, αλλά απλώς θα αυξήσουμε το κόστος για τους πολίτες». Το ζήτημα αυτό ανησυχεί όλους τους δήμους, γι’ αυτό και η Ένωση Δήμων βρίσκεται στη διαδικασία της διαμόρφωσης ενός νομοθετικού πλαισίου, το οποίο θα υποβάλει στην αρμόδια Υπουργό Περιβάλλοντος. Δεν υπάρχουν μονάδες διαχείρισης οργανικών αποβλήτων Το θέμα του «Πληρώνω Όσο Πετώ» έχει όμως και άλλες παραμέτρους που καταμαρτυρούν την προχειρότητα του κράτους. «Ας υποθέσουμε ότι οι δήμαρχοι είμαστε μάγοι και οι πολίτες αρνάκια και κάνουμε την τέλεια διαλογή των οργανικών αποβλήτων», αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Ξυδιάς, αντιπαραβάλλοντας όμως το γεγονός ότι «δεν έχουμε μονάδες για τη διαχείριση αυτών των αποβλήτων, κι αυτό είναι κάτι που βαρύνει με επιπλέον ευθύνες το κεντρικό κράτος γιατί, όπως και να το κάνουμε, δεν γίνεται να συλλέγω αυτά τα απόβλητα και να τα μεταφέρω στο Πεντάκωμο και να τα θάβω…»
Αυτό σημαίνει ότι το κράτος δεν μερίμνησε για τη δημιουργία των αναγκαίων υποδομών διαχείρισης των οργανικών αποβλήτων, γι’ αυτό και η μετάβαση στην εφαρμογή του «Πληρώνω όσο Πετώ», όπως υποδεικνύεται, «θα πρέπει να γίνει σταδιακά και οι δήμοι να στηριχτούν ουσιαστικά από την κυβέρνηση».
Όπως διευκρινίζει ο Κυριάκος Ξυδιάς, αν θα μαζεύονται ξεχωριστά τα οργανικά απόβλητα, είναι απαραίτητο να αγοραστεί καινούργιος στόλος σκυβαλοφόρων με άλλες προδιαγραφές, ενώ θα πρέπει να ξεκαθαριστούν και κάποια άλλα ζητήματα, γιατί «άλλο είναι να μαζεύεις τα απόβλητα από μια κατοικία και άλλο από μια πολυκατοικία με πενήντα διαμερίσματα». Επί τούτου, επισημαίνει και το ήδη πολύ σοβαρό πρόβλημα που υπάρχει με τη διαχείριση των πολυκατοικιών, όπου στις περισσότερες των περιπτώσεων δεν υπάρχει διαχειριστική επιτροπή, οπότε τίθεται θέμα για το ποιος θα έχει την ευθύνη. Ένα επιχείρημα που χρησιμοποιεί το Τμήμα Περιβάλλοντος είναι ότι άμα εφαρμοστεί το «Πληρώνω Όσο Πετώ», θα εντοπίζονται και θα τιμωρούνται οι παραβάτες.
Όμως «εγώ επισημαίνω κάτι που σήμερα δεν γίνεται και κατ’ επέκταση δεν πείθομαι ότι αύριο θα γίνεται», αναφέρει ο Κυριάκος Ξυδιάς, προσθέτοντας το γεγονός ότι σήμερα κατακλύζονται χαντάκια και άλλοι ανοικτοί χώροι από ογκώδη απόβλητα και ενώ ενημερώνεται το Τμήμα Περιβάλλοντος, «δεν βλέπουμε να γίνεται κάτι για την αποτελεσματική καταπολέμηση αυτού του φαινομένου». Οπότε, αναρωτιέται, «αν αύριο γίνεται το ίδιο με τα οργανικά απόβλητα, πώς θα το χειριστούμε;» τονίζοντας ότι θα πρέπει να αναλογιστούν όλοι το πρόβλημα που θα δημιουργηθεί, γιατί «αν τα παλιά έπιπλα και οι ηλεκτρικές συσκευές αποτελούν μια οπτική ρύπανση, η ανεξέλεγκτη απόρριψη των οργανικών αποβλήτων και άλλων οικιακών σκουπιδιών θα οδηγήσει σε μια υγειονομική κρίση με ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τη δημόσια υγεία και την περιβαλλοντική μόλυνση».
Αναγκαίο το μέτρο, αλλά «δεν είμαστε έτοιμοι» Ένα άλλο θέμα που επισημαίνεται είναι το γεγονός ότι το Τμήμα Περιβάλλοντος μέσα από τη νομοθεσία επιβάλλει τη χρήση της προπληρωμένης σακούλας. «Όμως τι γίνεται εδώ; Θα απαγορεύσει την πώληση των άλλων σακούλων; Θα πηγαίνουν δηλαδή οι πολίτες με την προπληρωμένη σακούλα καταβάλλοντας 2 ευρώ, ή θα αγοράζουν τις σακούλες από το σουπερμάρκετ, θα τις γεμίζουν και θα τις βγάζουν στο πεζοδρόμιο, οπότε οι τοπικές Αρχές, αν και η νομοθεσία λέει να μην τις μαζεύουν, να μην μπορούν να αφήσουν τη σακούλα με τα σκουπίδια στο πεζοδρόμιο;» Με δεδομένα όλα αυτά, οι δήμοι βρίσκονται αντιμέτωποι με ένα σύστημα που αφενός υπάρχει η αναγκαιότητά του και θα πρέπει να περάσει στον κόσμο το μήνυμα ότι όποιος παράγει απόβλητα με αυτόν τον τρόπο είναι υποχρεωμένος να πληρώνει και εκείνος που κάνει σωστή διαχείριση να πληρώνει λιγότερα, από την άλλη όμως είναι έντονη η πεποίθηση ότι «δεν είμαστε έτοιμοι γι’ αυτή τη μετάβαση».
Κι αυτό, όπως τονίζει ο δήμαρχος, επειδή «το κράτος δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες του, δεν έλυσε το πρόβλημα με τις μονάδες διαχείρισης των οργανικών αποβλήτων και δεν υλοποίησε την υπόσχεσή του ότι θα στηρίξει τους δήμους σε αυτή την προσπάθεια. Αντίθετα, έρχεται να κουμπώσει το θέμα με τη μεταρρύθμιση που έχει ένα σωρό προβλήματα, με αποτέλεσμα να δημιουργηθούν επιπλέον προβλήματα στους δήμους που θα υποχρεωθούν να εκτινάξουν το κόστος για τους πολίτες».
Χρήστος Χαραλάμπους
