Ενημερωμένοι και ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένοι σε θέματα περιβάλλοντος και κλιματικής αλλαγής δηλώνουν οι Κύπριοι σε μεγάλη έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Ευρωβαρόμετρο). Η συντριπτική πλειοψηφία ζητά μάλιστα από την κυβέρνηση να αναγκάσει τις ιδιωτικές επιχειρήσεις να αναλάβουν τις ευθύνες τους.
Σημειώνεται ότι η έρευνα της ΕΕ κάλυψε τα ακόλουθα θέματα: Τις γνώσεις των πολιτών για την επιστήμη και την τεχνολογία, τις απόψεις τους για τις επιπτώσεις της επιστήμης και της τεχνολογίας, τις απόψεις τους για τη διακυβέρνηση της επιστήμης και της τεχνολογίας, τη στάση τους απέναντι στους επιστήμονες, την εμπλοκή τους στην επιστήμη και την τεχνολογία, και τις απόψεις τους για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης για επιστημονική έρευνα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα της έρευνας, το θέμα στο οποίο έχουν δηλώσει πιο καλά ενημερωμένοι οι περισσότεροι Κύπριοι είναι τα περιβαλλοντικά προβλήματα, συμπεριλαμβανομένης της κλιματικής αλλαγής (76%).
Επίσης, ποσοστό 81% εξέφρασαν την άποψη ότι «η κυβέρνηση πρέπει να αναγκάσει τις ιδιωτικές εταιρείες να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή», ενώ μόνο 19% εξέφρασαν την άποψη ότι «πρέπει να αφήσουμε στις ιδιωτικές εταιρείες να αποφασίσουν εάν θα αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή».
Σημειώνεται ότι έρευνα της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, η οποία δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα, δείχνει ότι η Κύπρος βρίσκεται στην τελευταία θέση όσον αφορά τις επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα για μετριασμό της κλιματικής αλλαγής. Συγκεκριμένα, το ποσοστό στην Κύπρο ανέρχεται μόλις στο 0,06% του ΑΕΠ, ενώ ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 0,55%.
Όσον αφορά τα υπόλοιπα ζητήματα τα οποία έχει καλύψει η έρευνα, σημειώνεται ότι η μεγάλη πλειοψηφία των Κυπρίων εξέφρασαν την άποψη ότι: Τα αποτελέσματα της έρευνας, η οποία συνδέεται με τη δημόσια χρηματοδότηση, όπως επιστημονικά άρθρα και δεδομένα, πρέπει να διατίθενται στο διαδίκτυο δωρεάν (90%), το ενδιαφέρον των νέων για την επιστήμη είναι απαραίτητο για τη μελλοντική μας ευημερία (88%), πάντα θα ανακαλύπτονται νέες εφευρέσεις για την εξουδετέρωση τυχόν επιβλαβών συνεπειών της επιστημονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης (80%), η επιστήμη είναι τόσο περίπλοκη που δεν καταλαβαίνεις πολλά γι’ αυτήν (65%) και δεν πρέπει να υπάρχει όριο στο τι επιτρέπεται να διερευνήσει η επιστήμη (53%).
Σημειώνεται επίσης ότι ποσοστό 7% των Κυπρίων δήλωσαν στην έρευνα ότι η επιστήμη και η τεχνολογία κάνουν τη ζωή μας πιο εύκολη, πιο υγιεινή και πιο άνετη, αλλά την ίδια ώρα σε άλλη ερώτηση ποσοστό 65% εξέφρασαν την ανησυχία ότι οι εφαρμογές της επιστήμης και της τεχνολογίας μπορούν να απειλήσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Θέλουν από επιστήμονες τιμιότητα και ηθική
Στην έρευνα οι ερωτηθέντες κλήθηκαν να σκιαγραφήσουν τα χαρακτηριστικά τα οποία συσχετίζονται σε μεγαλύτερο βαθμό με τους επιστήμονες. Οι επιλογές οι οποίες πήραν τις περισσότερες ψήφους από τους Κυπρίους είναι οι ακόλουθες: Ευφυείς (94%), με γνώσεις για το τι είναι καλύτερο για τους ανθρώπους (67%), αξιόπιστοι (55%), αλαζονικοί (53%), ειλικρινείς (49%) και με αλτρουισμό (45%). Επίσης, μεγάλο μέρος εξέφρασαν την άποψη ότι οι περισσότεροι επιστήμονες δεν έχουν δεξιότητες όσον αφορά την επικοινωνία.
Επίσης, σε άλλη ερώτηση οι συμμετέχοντες στην έρευνα κλήθηκαν να αναφέρουν την άποψή τους σε σχέση με τα χαρακτηριστικά τα οποία πρέπει να έχουν οι επιστήμονες. Οι επιλογές οι οποίες πήραν τις περισσότερες ψήφους από τους Κυπρίους είναι οι ακόλουθες: Τιμιότητα (55%), ηθική (51%), υψηλή νοημοσύνη (44%), αξιοπιστία (42%), δυνατότητα για επίγνωση τι είναι καλό για τους ανθρώπους (30%), ανοικτό μυαλό (19%) και ικανότητα συνεργασίας με πολίτες (16%).
Οι πιο ικανοί για να εξηγήσουν τις εξελίξεις
Στην ερώτηση ποιοι είναι οι πιο ικανοί για να εξηγήσουν τον αντίκτυπο των επιστημονικών και τεχνολογικών εξελίξεων στην κοινωνία, οι επιλογές οι οποίες πήραν τις περισσότερες ψήφους από τους Κυπρίους είναι οι ακόλουθες: Οι επιστήμονες οι οποίοι εργάζονται σε πανεπιστήμιο ή ερευνητικό οργανισμό που χρηματοδοτείται από την κυβέρνηση (58%), οι επιστήμονες οι οποίοι εργάζονται σε βιομηχανικό ή ιδιωτικά χρηματοδοτούμενο ερευνητικό οργανισμό (33%), οι γενικοί και ειδικοί ιατροί (27%), οι δημοσιογράφοι (24%), κρατικές υπηρεσίες (22%), πρόσωπα από το οικογενειακό και φιλικό περιβάλλον (17%), ευρωπαϊκοί θεσμοί (10%), οι οργανώσεις προστασίας του περιβάλλοντος (10%), άτομα τα οποία δραστηριοποιούνται σε διαδικτυακά κοινωνικά δίκτυα και bloggers (10%) και οι πολιτικοί (9%).
Σημειώνεται επίσης ότι ποσοστό 87% των ερωτηθέντων από την Κύπρο εξέφρασαν την άποψη ότι είναι θετική η επιρροή της επιστήμης και της τεχνολογίας στην κοινωνία, ενώ αντίθετα ποσοστό 12% εξέφρασε την άποψη ότι είναι αρνητική.
Ζητούν ενημέρωση για τις αποφάσεις επιστημόνων
Στο ερώτημα για τον τρόπο με τον οποίο πρέπει να λαμβάνονται οι αποφάσεις σχετικά με θέματα τα οποία αφορούν την επιστήμη και την τεχνολογία, η μεγάλη πλειοψηφία των Κυπρίων απάντησε ότι «πρέπει να λαμβάνονται από επιστήμονες, μηχανικούς και πολιτικούς, αλλά το κοινό πρέπει πάντα να ενημερώνεται» (57%). Σημειώνεται ότι ο μέσος όρος όσων έδωσαν την ίδια απάντηση από το σύνολο των κρατών-μελών της ΕΕ είναι 52%.
Επίσης, ποσοστό 17% εξέφρασε την άποψη ότι «πρέπει να ζητείται η γνώμη του κοινού και να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη κατά τη λήψη αποφάσεων» (ΕΕ 32%).
Ακόμη, ποσοστό 13% εξέφρασε την άποψη ότι «το κοινό δεν χρειάζεται να συμμετέχει στη διαδικασία λήψης των αποφάσεων» (ΕΕ 6%).
Αντίθετα, ποσοστό 12% εξέφρασε την άποψη ότι «η γνώμη του κοινού πρέπει να είναι το κύριο μέλημα κατά τη λήψη αποφάσεων για θέματα επιστήμης και τεχνολογίας» (ΕΕ 8%).
Οι τεχνολογίες της επόμενης εικοσαετίας
Στην ερώτηση ποιες τεχνολογίες πιστεύουν ότι θα επηρεάσουν θετικά τη ζωή τους στα επόμενα είκοσι χρόνια, οι ερωτηθέντες από την Κύπρο ιεράρχησαν στις πρώτες θέσεις τις ακόλουθες επιλογές: Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (91%), τεχνολογία πληροφορικής και επικοινωνιών (89%), τεχνολογίες οι οποίες αφορούν την εγκεφαλική και γνωστική ενίσχυση (74%), νανοτεχνολογία (72%), βιοτεχνολογία και γενετική μηχανική (70%), εμβόλια και καταπολέμηση μολυσματικών ασθενειών (64%), εξερεύνηση του διαστήματος (62%).
Σημειώνεται ότι υψηλό ποσοστό πήρε και η τεχνητή νοημοσύνη, αφού 60% εξέφρασαν την άποψη ότι θα επηρεάσει θετικά τη ζωή τους στα επόμενα είκοσι χρόνια. Επισημαίνεται, ωστόσο, ότι την ίδια ώρα ποσοστό 34% εξέφρασαν την ανησυχία ότι η τεχνητή νοημοσύνη θα επηρεάσει αρνητικά τη ζωή τους στα επόμενα χρόνια.
Παρόμοια ιδιαιτερότητα παρατηρείται και για το θέμα της αξιοποίησης της τεχνολογίας για σκοπούς παραγωγής ενέργειας από την πυρηνική ενέργεια (53% θετικές απαντήσεις και 39% αρνητικές).
