Καμία συμφωνία από μόνη της δεν μπορεί να οδηγήσει σε εμπορική εκμετάλλευση φυσικού αερίου

Συνέντευξη στον Μιχάλη Μιχαήλ

Η κυβέρνηση πρέπει να ενημερώσει διεξοδικά για τις πρόνοιες της ενεργειακής συμφωνίας μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου, αλλά και τι γίνεται με το κοίτασμα Αφροδίτη, τόνισε στη συνέντευξή του στη «Χαραυγή» ο επικεφαλής του Γραφείου Ενέργειας του ΑΚΕΛ, Βάκης Χαραλάμπους.

Μεταξύ άλλων, ο Β. Χαραλάμπους επισημαίνει ότι για τη μείωση της τιμής του ηλεκτρισμού πρέπει να επισπευσθούν οι διαδικασίες για έλευση φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή με την ταχεία ολοκλήρωση των υποδομών στο Βασιλικό και την ολοκλήρωση της πιστοποίησης του «Προμηθέα». Παράλληλα, πρόσθεσε, πρέπει να μειωθεί ο ΦΠΑ στον ηλεκτρισμό και να ενισχυθεί η Πράσινη Ενέργεια.

Την περασμένη Δευτέρα υπογράφη­καν μια σειρά συμφωνιών μεταξύ Κύπρου και Αιγύπτου για το φυσικό αέριο. Πώς τις κρίνει το ΑΚΕΛ;

Οι συμφωνίες είναι αναγκαίες και κα­ταγράφουμε το γεγονός. Παρ’ όλα αυτά, καμία συμφωνία από μόνη της δεν μπο­ρεί να οδηγήσει σε εμπορική εκμετάλ­λευση φυσικού αερίου. Για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο θα πρέπει να υπάρξει κατάληξη επί του Σχεδίου Ανάπτυξης και Παραγωγής και να προηγηθούν μια σει­ρά τεχνοοικονομικών μελετών, οι επεν­δυτικές αποφάσεις και η υλοποίηση των απαραίτητων υποδομών.

Δεν γνωρίζουμε το ακριβές περιεχόμε­νο των συμφωνιών πέρα από τα όσα εί­δαν το φως της δημοσιότητας. Εκ πρώτης εγείρονται πολλά ερωτηματικά σε σχέση με το σχεδιασμό και το πλάνο που ακο­λουθεί η κυβέρνηση. Αναμένουμε και ζητούμε πλήρη ενημέρωση τόσο για τις διακρατικές συμφωνίες, όσο και για τις διαπραγματεύσεις σε σχέση με το κοίτα­σμα Αφροδίτη για να μπορούμε να τοπο­θετηθούμε ολοκληρωμένα.

Είμαστε κοντά στην εκμετάλλευση του κυπριακού φυσικού αερίου;

Οι διαδικασίες που πρέπει να ακολου­θηθούν είναι σύνθετες και χρονοβόρες με πολλές προϋποθέσεις. Ακόμα κι αν όλα κυλήσουν ομαλά σε σχέση με τα επόμενα βήματα -χωρίς να ορθώνονται εμπόδια από την Τουρκία- φυσικό αέριο από τα κοιτάσματα της Κύπρου δεν πρόκειται να δούμε πριν από το 2029-30, ενώ τα πρώ­τα έσοδα θα προκύψουν μετά το 2031. Άρα απέχουμε πολύ από την εμπορική εκμετάλλευση και τη δυνητική επιπρό­σθετη αξία που αυτή θα δημιουργήσει για την κυπριακή οικονομία.

Τι εγγυώνται αυτές οι συμφωνίες;

Οι συμφωνίες καθορίζουν ένα πλαίσιο προϋποθέσεων, υποχρεώσεων και όρων. Δεν αποτελούν συμφωνίες υλοποίησης ή έναρξης εργασιών εκμετάλλευσης.

Η μία αφορά το Μνημόνιο Συναντί­ληψης ανάμεσα στους συμβαλλόμενους, που είναι η Κύπρος, η Αίγυπτος και οι εταιρείες της κοινοπραξίας (Chevron – NewMed – Shell), για το τεμάχιο 12 στο οποίο βρίσκεται το κοίτασμα Αφροδίτη. Ανάλογα μνημόνια συνεργασίας είδαμε και στο παρελθόν χωρίς αποτέλεσμα. Υπενθυμίζουμε ότι το κοίτασμα Αφροδίτη ανακαλύφθηκε το 2011 και επιβεβαιώ­θηκε το 2013, αλλά έκτοτε δεν υπάρχει συμφωνία εκμετάλλευσης.

Η δεύτερη συμφωνία που αποτελεί σημαντική εξέλιξη αφορά τη συμφωνία φιλοξενούσας χώρας ανάμεσα στην Αί­γυπτο και την κοινοπραξία ENI – TOTAL για το τεμάχιο 6 στο οποίο βρίσκονται τα κοιτάσματα Κρόνος, Ζευς και Καλυψώ και προβλέπει μεταφορά φυσικού αερίου στην Αίγυπτο. Πρόκειται για δεσμευτική εμπορική συμφωνία.

Λαμβανομένου υπόψιν ότι δόθηκαν αρκετές φορές διαβεβαιώσεις για έλευση φυσικού αερίου στην Κύπρο, αυτές οι συμφωνίες είναι όντως ένα βήμα προς τα εμπρός;

Καταρχάς, δεν προβλέπεται έλευση φυσικού αερίου από τα κυπριακά κοιτά­σματα. Το ενδεχόμενο αυτό φαίνεται να είναι εκτός σχεδιασμών, ιδιαίτερα μετά την εγκατάλειψη επί προηγούμενης κυ­βέρνησης της κατασκευής τερματικού υγροποίησης που θα καθιστούσε την Κύ­προ ενεργειακό κόμβο στην περιοχή.

Τα πισωγυρίσματα είναι δυστυχώς πι­θανά. Πέρα από τη ρευστή γεωπολιτική κατάσταση, υπάρχουν σειρά ανασταλ­τικών παραγόντων που πρέπει να λη­φθούν υπόψιν. Η δύσκολη οικονομική κατάσταση στην Αίγυπτο, η αλλαγή προ­τεραιοτήτων των εταιρειών, οι δεσμευτι­κοί στόχοι της ΕΕ για μείωση των εκπομ­πών και οι δυσκολίες στη χρηματοδότηση τέτοιων έργων είναι μόνο μερικοί παρά­γοντες που περιορίζουν τις δυναμικές για μια γρήγορη και σταθερή εμπορική εκμε­τάλλευση.

Αυτό που περνά από το χέρι της κυ­βέρνησης είναι η επίτευξη του βέλτιστου τρόπου αξιοποίησης των κοιτασμάτων που βρίσκονται στην ΑΟΖ της Κύπρου μέσα από τον αυστηρό έλεγχο, την επο­πτεία και την τήρηση των συμβατικών υποχρεώσεων των εταιρειών, έτσι ώστε να μην παρατηρούνται καθυστερήσεις. Εδώ εξετάζεται η κυβέρνηση και τα απο­τελέσματα θα φανούν στην πράξη.

Ακούστηκαν και πάλι διακηρύξεις κυρίως από κυπριακής πλευράς.

Έχουμε συνηθίσει δυστυχώς στις βα­ρύγδουπες δηλώσεις χωρίς όμως απτά αποτελέσματα. Η προηγούμενη κυβέρνη­ση καλλιεργούσε για χρόνια ψευδαισθή­σεις στον κυπριακό λαό, την ίδια στιγμή που διέλυσε την ΚΡΕΤΥΚ και ξήλωσε τον ενεργειακό σχεδιασμό που παρέλαβε από την κυβέρνηση του Δημήτρη Χριστόφια. Το αποτέλεσμα ήταν να σημειώνονται καθυστερήσεις και συνεχείς αναβολές.

Η σημερινή κυβέρνηση μπορεί να μη χρεώνεται άμεσα την αδράνεια των προ­κατόχων της, αλλά ας μην ξεχνούμε ότι ελέγχεται όντας στον 3ο χρόνο διακυβέρ­νησής της. Ο Πρόεδρος μίλησε για ιστορι­κή ημέρα. Εμείς λέμε ότι ιστορική ημέρα θα είναι όταν αρχίσει η εκμετάλλευση του κυπριακού φυσικού αερίου με όρους και προϋποθέσεις που θα ενισχύουν την κοι­νωνία και την οικονομία του τόπου.

Θα ήταν πιο σωστό η κυβέρνηση να περιοριστεί στις απολύτως απαραίτητες ανακοινώσεις και να στρέψει το βλέμμα στις άμεσες και καθημερινές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η κοινωνία.

Πρόσφατα, ανακοινώθηκε ότι θα έχουμε φθηνότερο ρεύμα σε δύο χρό­νια. Γνωρίζει κανείς τι πραγματικά γίνεται;

Χωρίς φυσικό αέριο για ηλεκτροπα­ραγωγή, η τιμή του ηλεκτρισμού θα συ­νεχίζει να καθορίζεται από την ακριβή συμβατική παραγωγή. Από την άλλη, όσο κι αν αυξάνεται η παραγωγή πράσινης ενέργειας, αλλά δεν διασφαλίζεται η ενί­σχυση της διείσδυσής της στο ενεργειακό μείγμα, τότε και πάλι δεν θα υπάρχει ου­σιαστική μείωση του κόστους. Απαιτείται, λοιπόν, σχεδιασμός ο οποίος θα καλύπτει όλες τις πτυχές, θα θέτει προτεραιότητες, σωστή διαχείριση και όρια.

Για παράδειγμα, ως προς τις ΑΠΕ προ­τεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στην εγκα­τάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε οικίες και κτίρια και όχι στην ανεξέ­λεγκτη αδειοδότηση μεγάλων εμπορικών και βιομηχανικών πάρκων. Ως προς την αποθήκευση, προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στην εγκατάσταση κεντρικής αποθήκευσης από την ΑΗΚ και όχι σε υβριδικά σχήματα προς όφελος των ιδι­ωτών.

Για τη μείωση της τιμής του ηλεκτρι­σμού τι πρέπει να γίνει άμεσα;

Σε πρώτη φάση πρέπει να επισπευ­σθούν οι διαδικασίες για έλευση φυσι­κού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή με την ταχεία ολοκλήρωση των υποδομών στο Βασιλικό και την ολοκλήρωση της πιστο­ποίησης του «Προμηθέα».

Παράλληλα όμως, θα πρέπει να λη­φθούν μια σειρά από άμεσα μέτρα όπως είναι η μείωση του ΦΠΑ στον ηλεκτρι­σμό από το 19% σε 9%, η στήριξη της ΑΗΚ, έτσι ώστε να ενισχύσει την πράσι­νη ενέργεια, η στοχευμένη χρηματοδό­τηση μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας και προώθησης ΑΠΕ και η φορολόγηση των υπερκερδών των εταιρειών ΑΠΕ για αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας.

Εάν υπήρχε σχεδιασμός δεν θα αντιμετωπίζαμε προβλήματα επάρκειας ηλεκτρισμού

Σύμφωνα, όμως, με τον ΠτΔ προχω­ρά κανονικά η υλοποίηση του ενερ­γειακού σχεδιασμού της χώρας…

Εάν υπήρχε σχεδιασμός, δεν θα αντιμε­τωπίζαμε σήμερα προβλήματα επάρκει­ας ηλεκτρισμού, δεν θα είχαμε συνεχώς περικοπές στην παραγωγή ηλεκτρισμού από ΑΠΕ, δεν θα πληρώναμε εκατοντά­δες εκατομμύρια σε ρύπους κάθε χρόνο.

Η μεγάλη εικόνα καταδεικνύει την απουσία στρατηγικού σχεδιασμού. Το φυ­σικό αέριο για ηλεκτροπαραγωγή μετατί­θεται για το 2026-27, το κυπριακό φυσι­κό αέριο παραμένει στα έγκατα της γης 14 χρόνια μετά την πρώτη ανακάλυψη, η υλοποίηση στρατηγικών υποδομών, όπως το τερματικό στο Βασιλικό έμεινε στη μέση, η αποθήκευση παρέμεινε εκτός εξίσωσης, οι στόχοι της «πράσινης» με­τάβασης παραμένουν ανεκπλήρωτοι και το κόστος του ηλεκτρισμού ανάμεσα στα υψηλότερα της ΕΕ.

Αυτό που εμείς εισπράττουμε είναι πως η κυβέρνηση περιορίζεται στις εξαγ­γελίες για τα μεγάλα και μακρινά, αλλά απουσιάζει από τα άμεσα και καθημερι­νά. Αντί να αντιμετωπίσει την ενεργεια­κή φτώχεια που θερίζει, αποσύρει μέτρα στήριξης και φορτώνει την κοινωνία με νέους «πράσινους» φόρους.