Επιμέλεια: Κωνσταντίνος Ζαχαρίου
Η απόκτηση παιδιού είναι μια ξεχωριστή στιγμή ευτυχίας για κάθε άνθρωπο που γίνεται γονιός, αλλά και για την ευρύτερη οικογένεια που δέχεται στους κόλπους της ένα νέο μέλος. Την ίδια ώρα όμως, η απόκτηση παιδιού φέρνει τους νέους γονείς αντιμέτωπους με ένα σωρό προκλήσεις και προβλήματα -από τα έξοδα για τα βρεφικά είδη μέχρι το κόστος και την καταλληλότητα των βρεφοκομικών/παιδοκομικών σταθμών. Σε αυτά προστίθενται τα προβλήματα στέγης, η ακρίβεια, η εργασιακή ανασφάλεια… Δεν είναι, λοιπόν, τυχαία που ο δείκτης γονιμότητας στην Κύπρο βρίσκεται στο 1,4, ενώ ο δείκτης που απαιτείται για την αναπλήρωση του πληθυσμού της χώρας ανέρχεται στα 2,1 παιδιά ανά γυναίκα!
Τα στοιχεία που επιβεβαιώνουν τις ελλείψεις της Κύπρου στον τομέα της κοινωνικής πολιτικής για την οικογένεια και το παιδί είναι καταθλιπτικά. Δεν φτάνει που οι μισθοί στην Κύπρο είναι 30% πιο χαμηλοί από τον μέσο όρο της Ευρώπης ή που το κόστος δανεισμού για την αγορά κατοικίας ανέρχεται στο 4,07%, την ώρα που ο μέσος όρος στην ευρωζώνη ανέρχεται στο 3,25%, η κρατική στήριξη στην παιδική φροντίδα είναι ανεπαρκέστατη. Σύμφωνα με τις υποδείξεις της ΕΕ, η Κύπρος θα πρέπει να αυξήσει το ποσοστό συµµετοχής στην επίσηµη παιδική φροντίδα για παιδιά κάτω των 3 ετών κατά 12,6% μέχρι το 2030!
Όλα όσα συνεπάγονται από την απόκτηση και τη φροντίδα του παιδιού δεν μπορεί, όμως, να θεωρούνται ατομική ή οικογενειακή ευθύνη που βαραίνει αποκλειστικά τους νέους γονείς ή, έστω, τους παππούδες και τις γιαγιάδες. Ούτε μπορεί να καταλήγουν οι ευθύνες αυτές να βαραίνουν δυσανάλογα τις γυναίκες, δεδομένου ότι τα στερεότυπα συνεχίζουν να τις επιφορτίζουν με διπλούς ρόλους και ευθύνες στην εργασία και στο σπίτι. Η φροντίδα των παιδιών και η στήριξη των γονιών αποτελεί κοινωνική ευθύνη και το κράτος έχει την υποχρέωση να αποκτήσει όραμα, να εκπονήσει μακρόπνοο σχεδιασμό και να διαθέσει τους κατάλληλους πόρους.
Η κυβέρνηση επιδόθηκε ξανά χθες, με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας, στο αγαπημένο της σπορ και μοίρασε μεγάλες υποσχέσεις. Δόθηκαν και πάλι διαβεβαιώσεις από τους αρμόδιους για στήριξη των νοικοκυριών και του θεσμού της οικογένειας, καθώς και για τη λήψη μέτρων για την υπογεννητικότητα. Η κατάσταση, όμως, δεν αλλάζει με κενές υποσχέσεις. Φτάνει να αναλογιστούμε ότι οι κοινωνικές παροχές για την οικογένεια και το παιδί αντιστοιχούν μόλις στο 0,92% του ΑΕΠ, την ώρα που ο μέσος όρος στην ΕΕ ανέρχεται στο 2,3% του ΑΕΠ. Επισημαίνεται, μάλιστα, ότι η Κύπρος βρίσκεται στη δεύτερη θέση από το τέλος!
Όταν μιλούμε για τα νέα ζευγάρια, μιλούμε για τη νέα γενιά. Δεν φτάνει να λένε οι κυβερνώντες ότι η νέα γενιά αποτελεί το μέλλον του τόπου. Πρέπει με συγκεκριμένες πολιτικές προτάσεις, με δομές και υποδομές, να στηριχθεί η νέα οικογένεια, οι νέοι γονείς, για να μπορούν, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα, να μεγαλώνουν τις οικογένειές τους.
Νέοι γονείς: Παλεύουν με τους χαμηλούς μισθούς, αλλά και την αδιαφορία του κράτους
• Τρύπιο και πολύ μακριά από τις ανάγκες της κοινωνίας είναι το πλαίσιο το οποίο εφαρμόζει η κυβέρνηση σε σχέση με τη στήριξη των εργαζομένων, την αντιμετώπιση της ακρίβειας και της στεγαστικής κρίσης, τον εκσυγχρονισμό του κράτους πρόνοιας, τη στήριξη της οικογένειας και τη δημιουργία δομών παιδικής φροντίδας
Η κυβέρνηση επιδόθηκε ξανά στο αγαπημένο της σπορ και μοίρασε μεγάλες υποσχέσεις, με αφορμή την Ημέρα της Γυναίκας. Δόθηκαν και πάλι διαβεβαιώσεις από τους αρμοδίους για στήριξη των νοικοκυριών και του θεσμού της οικογένειας, καθώς και για τη λήψη μέτρων για την υπογεννητικότητα. Μόνο που τα στοιχεία αφήνουν εκτεθειμένους τους κυβερνώντες.
Πέντε εμπόδια για τις νέες οικογένειες
Οι νέοι στην Κύπρο και ιδιαίτερα οι γυναίκες καλούνται να ξεπεράσουν πέντε μεγάλα εμπόδια, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις μοιάζουν με δυσθεώρητα βουνά, προκειμένου να φτάσουν στο στόχο της επαγγελματικής τους αποκατάστασης και της δημιουργίας της δικής τους οικογένειας.
Το πρώτο εμπόδιο είναι οι χαμηλοί μισθοί και η ακρίβεια στα βασικά αγαθά και υπηρεσίες. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, τα οποία βασίζονται σε δεδομένα του 2023, ο ετήσιος μέσος μισθός πλήρους απασχόλησης στην Κύπρο ανέρχεται σε 26.430 ευρώ, ενώ ο μέσος όρος στα κράτη-μέλη της ΕΕ είναι 37.863 ευρώ. Δηλαδή οι μισθοί στην Κύπρο είναι 30% πιο χαμηλοί από τον μέσο όρο στα άτομα πλήρους απασχόλησης, ενώ στους νέους, τις γυναίκες και στα άτομα με καθεστώς μερικής απασχόλησης το χάσμα είναι ακόμη μεγαλύτερο.
Το δεύτερο μεγάλο εμπόδιο με το οποίο είναι αντιμέτωποι οι νέοι και ιδιαίτερα οι γυναίκες, είναι το στεγαστικό. Τα σχέδια τα οποία εξαγγέλθηκαν από την κυβέρνηση έμειναν στις υποσχέσεις. Παράλληλα, οι χρεώσεις που επιβάλλουν οι τράπεζες είναι απαγορευτικές για χιλιάδες νέους και ιδιαίτερα όσους βρίσκονται στα μεσαία και χαμηλά εισοδηματικά στρώματα. Ενδεικτικά, με βάση στοιχεία της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, το κόστος δανεισμού το οποίο χρεώνεται στα νοικοκυριά για την αγορά κατοικίας ανέρχεται στο 4,07%, την ώρα που ο μέσος όρος στην ευρωζώνη ανέρχεται στο 3,25%. Δηλαδή για ένα δάνειο ύψους 150 χιλ. ευρώ τα νοικοκυριά στην Κύπρο πληρώνουν πουπανοπροίτζιν 1.230 ευρώ το χρόνο σε τόκους, ποσό το οποίο αντιστοιχεί σε σχεδόν δύο δόσεις έξτρα. Σημειώνεται ότι το ΑΚΕΛ έχει καταθέσει εδώ και μήνες συγκεκριμένες προτάσεις για το στεγαστικό, στο πλαίσιο της εκστρατείας με τίτλο: «Στέγη για όλους». Επισημαίνεται, μάλιστα, ότι πολλές από τις προτάσεις του ΑΚΕΛ στοχεύουν στη στήριξη των νεαρών ζευγαριών.
Το τρίτο μεγάλο πρόβλημα, με το οποίο είναι αντιμέτωποι οι νέοι και ιδιαίτερα οι γυναίκες, είναι το τρύπιο σύστημα το οποίο αφορά τις άδειες και τα επιδόματα μητρότητας και πατρότητας. Σύμφωνα με έρευνα της Υπηρεσίας Μελετών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ενώ σε άλλες χώρες η άδεια μητρότητας φτάνει μέχρι και τις 58 εβδομάδες και το επίδομα αντιστοιχεί στο 100% των απολαβών της εργαζόμενης μητέρας, στην Κύπρο η διάρκεια της άδειας περιορίζεται στις 22 εβδομάδες και το επίδομα ανέρχεται μόλις στο 72%. Σημειώνεται, μάλιστα, ότι πολλές γυναίκες δεν λαμβάνουν την άδεια την οποία δικαιούνται, επειδή το επίδομα δεν είναι αρκετό για να καλύψουν τα αυξημένα έξοδα, τα οποία προκύπτουν για το νοικοκυριό λόγω της γέννησης του παιδιού.
Το τέταρτο μεγάλο πρόβλημα είναι το τρύπιο κράτος πρόνοιας. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, στην Κύπρο οι κοινωνικές παροχές για την Οικογένεια και το Παιδί αντιστοιχούν μόλις στο 0,92% του ΑΕΠ, την ώρα που ο μέσος όρος στην ΕΕ ανέρχεται στο 2,3% του ΑΕΠ. Επισημαίνεται, μάλιστα, ότι η χώρα μας βρίσκεται στη δεύτερη θέση από το τέλος, πίσω από τη Μάλτα. Ενδεικτικά, στη Γερμανία ποσοστό 3,42% του ΑΕΠ διοχετεύεται για τη στήριξη του θεσμού της οικογένειας και των παιδιών.
Το πέμπτο μεγάλο πρόβλημα για τους νέους και ιδιαίτερα τις γυναίκες είναι η απουσία δομών φροντίδας και φύλαξης παιδιών. Σημειώνεται, μάλιστα, ότι για το συγκεκριμένο ζήτημα η Κομισιόν σε πρόσφατη έκθεσή της για την Κύπρο επεσήμανε ότι η απουσία δομών μέριμνας για τα παιδιά, τους ηλικιωμένους και ευάλωτα άτομα είναι το μεγαλύτερο εμπόδιο για την επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών, όπως προκύπτει από την έκθεση µε τις συστάσεις της Κομισιόν προς την Κύπρο. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά στην έκθεση, «ενώ το χάσµα στην απασχόληση µεταξύ των φύλων στην Κύπρο είναι πιο χαµηλό από τον µέσο όρο της ΕΕ (9% έναντι 10,2%), το ποσοστό των γυναικών σε ανώτατες διοικητικές θέσεις είναι πολύ πιο χαµηλό (8,2% έναντι 33,8% στην ΕΕ)». Σηµειώνεται, ακόμη, ότι «αυτό εµποδίζει την ανάπτυξη των µισθών» και εξηγεί το µεγάλο χάσµα στις συντάξεις µεταξύ των φύλων (36,7% στην Κύπρο έναντι 26,1% που είναι ο µέσος όρος στην ΕΕ).
Επιπρόσθετα, στην έκθεση σημειώνεται ότι «η περιορισµένη διαθεσιµότητα υπηρεσιών παιδικής µέριµνας µειώνει σηµαντικά το ποσοστό απασχόλησης των γυναικών, συµπεριλαµβανοµένων των γυναικών µεγαλύτερης ηλικίας και την ικανότητά τους να αποκτήσουν συνταξιοδοτικά δικαιώµατα».
Σηµειώνεται, τέλος, ότι µε βάση τον αναθεωρηµένο στόχο της Βαρκελώνης, η Κύπρος πρέπει να αυξήσει το ποσοστό συµµετοχής στην επίσηµη παιδική φροντίδα για παιδιά κάτω των 3 ετών κατά 12,6% στα επόµενα χρόνια. Συγκεκριµένα, από 28% που ήταν ο µέσος όρος την περίοδο 2017 – 2021, το ποσοστό πρέπει να αυξηθεί στο 40,6% µέχρι το 2030. Παρά ταύτα, προστίθεται, οι ενδείξεις δεν είναι αισιόδοξες. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι το 2022 το ποσοστό μειώθηκε (αντί να αυξηθεί) στο 24,4%. Υπενθυμίζεται ότι για το σύστημα παιδικής φροντίδας έχουν κατατεθεί συγκεκριμένες εισηγήσεις από το Γραφείο Γυναικών Εργατοϋπάλληλων της ΠΕΟ μετά από μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας Κύπρου.
Η Μαρίνα Σταυρινού Κούκου, Γραμματέας του Γραφείου Γυναικών Εργατοϋπαλλήλων ΠΕΟ, δήλωσε χαρακτηριστικά όταν της ζητήσαμε να σχολιάσει την υφιστάμενη κατάσταση όσον αφορά τις δομές φροντίδας και φύλαξης παιδιών και εξαρτώμενων ατόμων: «Η ανεπάρκεια του κοινωνικού κράτους είναι ένα από τα βασικά, διαχρονικά εμπόδια στην πρόσβαση, ανέλιξη, ακόμη και στην παραμονή στην εργασία των γυναικών. Είναι τραγικό να υπάρχει λίστα αναμονής 3.770 παιδιών για μια θέση σε βρεφοκομικό/παιδοκομικό σταθμό και να υπάρχουν μόνο 4 δημόσιες δομές. Είναι απαράδεκτο να καταντά άγχος για μια εργαζόμενη πού να αφήσει το παιδί της για να επιστρέψει στην εργασία της μετά τη λήξη των αδειών μητρότητας και γονικής. Και αυτά εν έτει 2025 όπου τουλάχιστον αυτά τα ζητήματα θα έπρεπε να είναι λυμένα σε μια σύγχρονη κοινωνία της ανάπτυξης και της πλήρους απασχόλησης».
Η Κύπρος γερνά
Σημειώνεται ότι για την αναπλήρωση του πληθυσμού της χώρας απαιτείται αύξηση του δείκτη γονιμότητας στα 2,1 παιδιά ανά γυναίκα. Παρά ταύτα, από το 1995 ο δείκτης βρίσκεται σε πιο χαμηλά επίπεδα. Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας, σήμερα ο δείκτης στην Κύπρο κυμαίνεται στο 1,4 και είναι πιο χαμηλός από τον μέσο όρο της Ευρώπης που ανέρχεται στο 1,46.
Η Ευανθία Σάββα, επικεφαλής του Τομέα Κοινωνικής Πολιτικής του ΑΚΕΛ, επεσήμανε ενδεικτικά: «H Κύπρος βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις στην Ευρωπαϊκή Ένωση στις γεννήσεις με ποσοστό μόλις 1,4%, ενώ για να υπάρξει αναπλήρωση του πληθυσμού κάθε 25 χρόνια θα πρέπει το ποσοστό αυτό να ξεπερνά το 2%.
Η μείωση των γεννήσεων στη χώρα μας, η οποία οδηγεί στην όξυνση του δημογραφικού προβλήματος τα τελευταία χρόνια, είναι αποτέλεσμα μιας κοινωνικο-οικονομικής πραγματικότητας και της έλλειψης οράματος και σχεδιασμού από το κράτος για την οικογένεια, τη γονεϊκότητα, τα παιδιά. Αυτό αποδεικνύεται και από τις δαπάνες κοινωνικής προστασίας του κράτους για την οικογένεια και τα παιδιά, οι οποίες για την Κύπρο είναι κάτω από το μισό του μέσου όρου της ΕΕ, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία.
Αυτή την πραγματικότητα αναγνωρίζει και ο ίδιος ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης, αλλά αυτό δεν έχει οδηγήσει μέχρι σήμερα σε αλλαγή στη φιλοσοφία και τις πολιτικές της κυβέρνησης. Αυτόν το στόχο είχε και η εκστρατεία που τρέξαμε ως ΑΚΕΛ, ‘‘Νέοι Γονείς σε πρώτο πλάνο’’. Επικεντρωθήκαμε ακριβώς στις μεγάλες ελλείψεις σε υποδομές, πολιτικές και πόρους που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες και τις υποχρεώσεις των νέων γονιών και ιδιαίτερα των εργαζόμενων γονέων και καταθέσαμε μια δέσμη προτάσεων για μια σύγχρονη και προοδευτική κοινωνική πολιτική για το παιδί και την οικογένεια».
Πακέτο 49 προτάσεων από το ΑΚΕΛ
Σημειώνεται ότι το ΑΚΕΛ έχει καταθέσει πακέτο 49 προτάσεων στο πλαίσιο της εκστρατείας με τίτλο: «Νέοι Γονείς σε Πρώτο Πλάνο». Επίσης, έχει καταθέσει εδώ και μήνες συγκεκριμένες προτάσεις για το στεγαστικό, στο πλαίσιο της εκστρατείας με τίτλο: «Στέγη για Όλους».
Το πακέτο προτάσεων της εκστρατείας «Νέοι Γονείς σε Πρώτο Πλάνο» είναι χωρισμένο σε οκτώ ενότητες που αφορούν τις τεράστιες ελλείψεις που παρουσιάζει η χώρα σε θέματα δημοσίων και ποιοτικών υποδομών φροντίδας και φύλαξης παιδιών, τα εργασιακά προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν οι νέοι γονείς, τις αναβαθμίσεις που πρέπει να γίνουν στο σύστημα υγείας, το κόστος για τα βρεφικά είδη και τα προϊόντα υγιεινής και τις ευθύνες του κράτους, καθώς και τα εξειδικευμένα προβλήματα τα οποία αντιμετωπίζουν οι μονογονεϊκές οικογένειες, οι πολύτεκνες και πενταμελείς οικογένειες, οι γονείς με παιδιά με αναπηρία και όσοι γίνονται γονείς μέσα από την υιοθεσία και την αναδοχή.
Μεταξύ των προτάσεων του ΑΚΕΛ περιλαμβάνεται η επέκταση της άδειας μητρότητας από το πρώτο παιδί στις 26 εβδομάδες, η επέκταση του επιδόματος μητρότητας/πατρότητας/γονικής άδειας στο 100% του μισθού του κάθε εργαζομένου αντί 72% που είναι σήμερα, κάλυψη και των αυτοεργοδοτούμενων με την πληρωμένη γονική άδεια, παραχώρηση εφάπαξ επιδόματος μητρότητας σε όσες εργαζόμενες δεν πληρούν τις προϋποθέσεις των Κοινωνικών Ασφαλίσεων, εισαγωγή της πληρωμένης άδειας φροντίδας και άδειας ανωτέρας βίας για επείγοντες οικογενειακούς λόγους, όπως ασθένεια ή ατύχημα.
Επίσης, στο πακέτο του ΑΚΕΛ περιλαμβάνονται προτάσεις για τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου δικτύου δημοσίων και ποιοτικών υποδομών φροντίδας και φύλαξης παιδιών (βρεφοκομικών / παιδοκομικών σταθμών).
Η Ελένη Ευαγόρου, Κεντρική Οργανωτική Γραμματέας της ΠΟΓΟ, συνόψισε το όλο πρόβλημα τονίζοντας ότι «η στήριξη της γονεϊκότητας δεν είναι πολυτέλεια ούτε ατομική ευθύνη, αλλά ζήτημα κοινωνικής δικαιοσύνης». Όπως σημειώνει, «η προστασία της μητρότητας έχει σημειώσει πρόοδο, όμως παραμένει ελλιπής, αποσπασματική και βαθιά άνιση. Η φροντίδα των παιδιών συνεχίζει να βαραίνει υπέρμετρα τις γυναίκες με αποτέλεσμα να διαιωνίζονται τα στερεότυπα φύλου που θέλουν τις γυναίκες υπεύθυνες για την ανατροφή των παιδιών και τη φροντίδα του νοικοκυριού, τίθενται μεγάλα εμπόδια στην επαγγελματική ανέλιξη των γυναικών και στη συμμετοχή τους στην κοινωνική και πολιτική ζωή. Σύμφωνα με έρευνα του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου για την Έμφυλη Ισότητα, το 2024 οι γυναίκες στην Κύπρο είχαν 70% περισσότερες πιθανότητες να αναλάβουν αποκλειστικά τις ευθύνες των παιδιών και του νοικοκυριού. Σημειώνουμε ότι χρησιμοποιούμε τον όρο γονεϊκότητα καθώς θεωρούμε ότι τα παιδιά είναι ευθύνη και των δύο γονέων και απαιτείται η στήριξη του κράτους για να ανατραπούν τα στερεότυπα που φορτώνουν αυτή την ευθύνη αποκλειστικά στις γυναίκες.
Η κυβέρνηση, αντί να επαίρεται για ημίμετρα, οφείλει να προχωρήσει σε ουσιαστικές μεταρρυθμίσεις: επανεξέταση των εισοδηματικών κριτηρίων για τα οικογενειακά επιδόματα, αναπροσαρμογή των ποσών και άρση αδικιών, όπως η διακοπή του επιδόματος μονογονεϊκής οικογένειας λόγω συμβίωσης. Οι κρατικές δομές φροντίδας είναι ντροπιαστικά ανεπαρκείς, ενώ το γεγονός ότι μόλις το 50% των ιδιωτικών δομών συμμετέχει στο σχέδιο επιδότησης τροφείων αποκλείει χιλιάδες οικογένειες που έχουν ανάγκη αυτή τη στήριξη.
Η γονεϊκότητα δεν μπορεί να είναι ζήτημα τύχης ή προνομίου. Απαιτείται μακροχρόνιος στρατηγικός σχεδιασμός, άμεσα και ουσιαστικά μέτρα που θα διασφαλίσουν ότι η ανατροφή ενός παιδιού δεν είναι ατομικό φορτίο, αλλά συλλογική ευθύνη. Το κράτος δεν μπορεί να συνεχίσει να κλείνει τα μάτια και να αποποιείται τις υποχρεώσεις του».
Άδειες και επιδόματα μητρότητας – πατρότητας στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης
Κύπρος: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται μέχρι τις 22 εβδομάδες, ενώ η άδεια πατρότητας ανέρχεται στις 2 εβδομάδες. Και στις δύο περιπτώσεις το επίδομα αντιστοιχεί στο 72% των απολαβών του κάθε εργαζομένου.
Σουηδία: Κάθε γονέας δικαιούται γονική άδεια έως και 240 ημερών (περισσότερες από 34 εβδομάδες) και επίδομα το οποίο αντιστοιχεί στο 100% των απολαβών του. Κάθε γονέας μπορεί να μεταφέρει στον άλλο γονέα άδεια έως και 90 ημερών μετ’ αποδοχών 100%, ενώ από την 1η Ιουλίου 2024 επιτρέπεται η μεταφορά ημερών γονικής άδειας μετ’ αποδοχών 100% σε συγγενείς ή φίλους οι οποίοι αναλαμβάνουν την επιμέλεια του παιδιού. Δίνεται, επίσης, η δυνατότητα στους εργαζομένους να πάρουν άδεια άνευ αποδοχών, έως ότου το παιδί γίνει 18 μηνών.
Εσθονία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 14 εβδομάδες και η άδεια πατρότητας στις 4 εβδομάδες. Και στις δύο περιπτώσεις το επίδομα ανέρχεται στο 100% των απολαβών του κάθε εργαζόμενου γονέα.
Πορτογαλία: Δεν υπάρχει άδεια μητρότητας ή πατρότητας, αλλά γονική άδεια. Οι γονείς μπορούν να επιλέξουν μεταξύ δύο σεναρίων: Είτε να πάρουν άδεια 120 ημερών (περισσότερες από 17 εβδομάδες) και επίδομα ύψους 100% των απολαβών τους, είτε να πάρουν άδεια 150 ημερών (περισσότερες από 21 εβδομάδες) και επίδομα ύψους 80% των απολαβών τους. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις μπορούν να παραχωρηθούν επιπρόσθετες 30 ημέρες άδειας. Ο πατέρας μπορεί να λάβει οποιοδήποτε μέρος, εκτός από την αρχική γονική άδεια που προορίζεται για τη μητέρα.
Φινλανδία: Κάθε γονέας δικαιούται γονική άδεια έως και 160 ημερών (σχεδόν 23 εβδομάδες) και επίδομα το οποίο αντιστοιχεί στο 100% των απολαβών του. Ο κάθε γονέας μπορεί να μεταφέρει στον άλλο γονέα άδεια έως και 63 ημερών (που αντιστοιχεί σε 9 εβδομάδες).
Λετονία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 16 εβδομάδες και η άδεια πατρότητας στις 2 εβδομάδες. Και στις δύο περιπτώσεις το επίδομα ανέρχεται στο 80% των απολαβών του κάθε εργαζόμενου γονέα. Στις περιπτώσεις που δεν αναγνωρίζεται η πατρότητα του παιδιού, ή ο πατέρας έχει αποβιώσει ή έχει στερηθεί τα γονικά δικαιώματα για οποιοδήποτε λόγο η νομοθεσία δίνει δικαίωμα σε άδεια πατρότητας στο πρόσωπο το οποίο φροντίζει το παιδί.
Λιθουανία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 18 εβδομάδες και η άδεια πατρότητας στις 4 εβδομάδες. Και στις δύο περιπτώσεις το επίδομα ανέρχεται στο 78% των απολαβών του κάθε εργαζόμενου γονέα.
Αυστρία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 16 εβδομάδες και το επίδομα στο 100%. Η άδεια πατρότητας ανέρχεται στις 4 εβδομάδες και το επίδομα είναι οριζόντιο στα 54,87 ευρώ τη μέρα για όλους, ανεξάρτητα από το ύψος των απολαβών τους.
Γερμανία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 14 εβδομάδες και το επίδομα στο 100%. Αν και δεν υπάρχει άδεια πατρότητας, το θέμα ρυθμίζεται μέσω της γονικής άδειας με την παραχώρηση ρεπό και άλλων διευκολύνσεων στον εργαζόμενο, ενώ υπάρχουν ρήτρες στη νομοθεσία οι οποίες καλύπτουν την αμοιβή του εργαζόμενου. Σημειώνεται ότι είναι η μόνη χώρα που ακολουθεί το συγκεκριμένο μοντέλο όσον αφορά την άδεια πατρότητας.
Ρουμανία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 18 εβδομάδες και το επίδομα στο 85%. Η άδεια πατρότητας ανέρχεται στις 2 εβδομάδες και το επίδομα στο 100%. Σημειώνεται ότι η Ρουμανία μαζί με την Πολωνία είναι οι μόνες χώρες στις οποίες το επίδομα πατρότητας είναι πιο υψηλό από το επίδομα μητρότητας.
Βέλγιο: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 15 εβδομάδες και το επίδομα στο 82%. Η άδεια πατρότητας ανέρχεται στις 4 εβδομάδες και για το επίδομα εφαρμόζεται η ακόλουθη φόρμουλα: 100% για τις πρώτες τρεις ημέρες με το ποσό να καταβάλλεται από τον εργοδότη και 82% για το υπόλοιπο διάστημα.
Ελλάδα: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 17 εβδομάδες και η άδεια πατρότητας στις 2 εβδομάδες. Και στις δύο περιπτώσεις το επίδομα ανέρχεται στο 100% των απολαβών του κάθε εργαζόμενου γονέα.
Μάλτα: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 18 εβδομάδες. Το επίδομα καλύπτει το 100% των απολαβών της εργαζόμενης μητέρας για τις πρώτες 14 εβδομάδες (8 πριν τη γέννηση και 6 μετά), ενώ για τις υπόλοιπες 4 εβδομάδες δίνεται ποσό ίσο με τον κατώτατο μισθό ανεξάρτητα από τις απολαβές της. Η άδεια πατρότητας ανέρχεται στις 18 εβδομάδες και το επίδομα ανέρχεται στο 100% των απολαβών του εργαζομένου.
Ολλανδία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 16 εβδομάδες και η άδεια πατρότητας στις 6 εβδομάδες. Και στις δύο περιπτώσεις το επίδομα αντιστοιχεί στο 100% των απολαβών του κάθε εργαζομένου.
Δανία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 14 εβδομάδες και η άδεια πατρότητας στις 2 εβδομάδες. Το επίδομα είναι μεταβλητό με οροφή τα 652 ευρώ περίπου την εβδομάδα.
Γαλλία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 16 εβδομάδες και η άδεια πατρότητας στις 4 εβδομάδες. Και στις δύο περιπτώσεις το επίδομα αντιστοιχεί στο 100% των απολαβών του κάθε εργαζομένου.
Σλοβενία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 15 εβδομάδες και η άδεια πατρότητας στις 4 εβδομάδες. Και στις δύο περιπτώσεις το επίδομα αντιστοιχεί στο 100% των απολαβών του κάθε εργαζομένου.
Ισπανία: Τόσο η άδεια μητρότητας, όσο και η άδεια πατρότητας ανέρχονται στις 16 εβδομάδες, ενώ και στις δύο περιπτώσεις το επίδομα αντιστοιχεί στο 100% των απολαβών του εργαζόμενου γονέα. Η νομοθεσία αναφέρεται σε «άδεια γέννησης και φροντίδας τέκνων».
Λουξεμβούργο: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 20 εβδομάδες και το επίδομα στο 100% των απολαβών της εργαζόμενης μητέρας (με πλαφόν στις περιπτώσεις που οι απολαβές της ξεπερνούν τις 13.188 ευρώ το μήνα). Η άδεια πατρότητας ανέρχεται στις 2 εβδομάδες. Το επίδομα, το οποίο ανέρχεται στο 100% των απολαβών του εργαζομένου, καταβάλλεται μόνο για τις πρώτες δύο μέρες από τον εργοδότη και υπάρχει το ίδιο πλαφόν όπως με το επίδομα της άδειας μητρότητας.
Πολωνία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 20 εβδομάδες και το επίδομα είναι μεταβλητό, ενώ η άδεια πατρότητας ανέρχεται στις 2 εβδομάδες και το επίδομα αντιστοιχεί στο 100% των απολαβών του εργαζομένου. Σημειώνεται ότι η Πολωνία μαζί με τη Ρουμανία είναι οι μόνες χώρες στις οποίες το επίδομα πατρότητας είναι πιο υψηλό από το επίδομα μητρότητας.
Ιταλία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται στις 20 εβδομάδες και η άδεια πατρότητας στις 2 εβδομάδες. Το επίδομα για την άδεια μητρότητας αντιστοιχεί στο 80% των απολαβών της εργαζόμενης για τις 4 εβδομάδες πριν τη γέννηση του παιδιού και 100% για τις 16 εβδομάδες μετά τη γέννηση του παιδιού. Το επίδομα για την άδεια πατρότητας αντιστοιχεί στο 100% των απολαβών του εργαζομένου.
Τσεχία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται μέχρι τις 28 εβδομάδες, ενώ η άδεια πατρότητας ανέρχεται στις 2 εβδομάδες. Και στις δύο περιπτώσεις το επίδομα αντιστοιχεί στο 70% των απολαβών του κάθε εργαζομένου. Επισημαίνεται ότι είναι η μόνη χώρα που το ύψος του επιδόματος είναι πιο χαμηλό από την Κύπρο.
Ουγγαρία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται μέχρι τις 24 εβδομάδες, ενώ η άδεια πατρότητας ανέρχεται στις 2 εβδομάδες. Το επίδομα για την άδεια μητρότητας αντιστοιχεί στο 100% των απολαβών της εργαζόμενης για τις 4 εβδομάδες πριν τη γέννηση του παιδιού και 70% για τις 20 εβδομάδες μετά τη γέννηση του παιδιού. Το επίδομα για την άδεια πατρότητας αντιστοιχεί στο 100% των απολαβών του εργαζομένου.
Κροατία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται μέχρι τις 28 εβδομάδες, ενώ η άδεια πατρότητας ανέρχεται στις 2 εβδομάδες. Και στις δύο περιπτώσεις το επίδομα αντιστοιχεί στο 100% των απολαβών του κάθε εργαζομένου.
Σλοβακία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται μέχρι τις 34 εβδομάδες, ενώ η άδεια πατρότητας ανέρχεται στις 2 εβδομάδες. Και στις δύο περιπτώσεις το επίδομα αντιστοιχεί στο 75% των απολαβών του κάθε εργαζομένου.
Ιρλανδία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται μέχρι τις 42 εβδομάδες, ενώ η άδεια πατρότητας ανέρχεται στις 2 εβδομάδες. Και στις δύο περιπτώσεις το επίδομα είναι οριζόντιο και ανέρχεται σε 289 ευρώ την εβδομάδα.
Βουλγαρία: Η άδεια μητρότητας ανέρχεται μέχρι τις 58 εβδομάδες, ενώ η άδεια πατρότητας ανέρχεται στις 2 εβδομάδες. Και στις δύο περιπτώσεις το επίδομα αντιστοιχεί στο 90% των απολαβών του κάθε εργαζομένου.
