Η Τουρκία δεν είναι πλέον ο «χωροφύλακας», έχει τη δική της ατζέντα

Ο πρόεδρος του Εργατικού Κόμματος Τουρκίας (Türkiye İşçi Partisi) και βουλευτής της Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης, Erkan Baş (Ερκάν Μπας), φιλοξένησε τη «Χ» στα γραφεία του κόμματος στην περιοχή Kadıköy, στην Κωνσταντινούπολη, το Σάββατο 1η Μαρτίου 2025, παραχωρώντας μια αποκλειστική συνέντευξη.

Ο επικεφαλής του κόμματος μίλησε στη «Χ» για τις διεθνείς εξελίξεις και την προσπάθεια της Τουρκίας να βρει τη δική της θέση στη νέα τάξη πραγμάτων, όπως διαμορφώνεται και σχολίασε επικριτικά τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές της κυβέρνησης που φτωχοποιούν τους εργαζομένους της Τουρκίας. Τέλος, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας (8η Μαρτίου), έστειλε το δικό του μήνυμα προς τις εργαζόμενες γυναίκες του κόσμου, της Τουρκίας και της Κύπρου

Συνέντευξη στον Καλλή Αντούνα

Τους τελευταίους μήνες, και ιδιαί­τερα μετά την εκλογή του Τραμπ, βι­ώνουμε ραγδαίες εξελίξεις στη διεθνή σκηνή, όπου παρατηρείται μια έξαρ­ση του ιμπεριαλισμού. Πώς σχολιάζε­τε τις εξελίξεις αυτές;

Ο Τραμπ μπορεί να γίνει κατανοητός σαν σύμβολο της νέας εποχής και της νέας τάξης πραγμάτων, στην οποία η δεξιά, οι ρατσιστές και γενικότερα οι αντιδραστικές δυνάμεις βρίσκονται σε άνοδο. Ο ίδιος αντιπροσωπεύει αυτό το κύμα απόψεων. Αυτό συνδέεται και με τη γενικότερη αδυ­ναμία του επαναστατικού κινήματος στον πλανήτη, η οποία επιτρέπει και την άνοδο της ακροδεξιάς.

Σχετικά με τις εξελίξεις στην περιοχή, όπως κάποτε γινόταν με τα Βαλκάνια, πλέον το «καυτό σημείο» είναι η Μέση Ανατολή, όπου αυτό που βλέπουμε είναι πως οι δυνάμεις της αντίστασης έχουν χά­σει έδαφος και προχωρούν οι ιμπεριαλι­στές, αυξάνοντας την επιθετικότητά τους. Αυτό συμβαίνει παράλληλα με την άνοδο των «τραμπικών» κινημάτων, σε χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία.

Οπότε, ναι, οι ιμπεριαλιστές κέρδισαν ώθηση και απέκτησαν την ευκαιρία να επιτεθούν, χάρη στην ικανότητά τους να προσελκύσουν τον κόσμο, αλλά αυτό δεν μας οδηγεί σε πεσιμισμό. Οι λαοί του κό­σμου θα παλέψουν απέναντι σε αυτό.

Οι ιμπεριαλιστές είναι πολύ καλοί στο να καταστρέφουν τον κόσμο και όχι στο να τον οικοδομούν, έτσι δεν εκπροσωπούν κάτι θετικό για το μέλλον της ανθρωπό­τητας.

Μπορεί οι ιμπεριαλιστές να βρίσκονται σε ανοδική φάση, αλλά υπάρχουν όρια καθώς αυτό που κάνουν δεν καταστρέ­φει μόνο την ανθρωπότητα, αλλά και τον πλανήτη. Για αυτό οι προοδευτικοί άν­θρωποι θα αντεπιτεθούν.

Μέσα σε αυτές τις εξελίξεις βλέ­πουμε την Τουρκία να προσπαθεί να είναι παρούσα και να αδράχνει τις ευκαιρίες. Τι πιστεύετε ότι προσπαθεί να κερδίσει και να πετύχει η Τουρκία;

Σε αυτές τις συνθήκες που περιγρά­ψαμε και προηγουμένως, η Τουρκία δεν είναι πλέον αυτό που κάποτε ονομάζα­με ο «χωροφύλακας του ιμπεριαλισμού στην περιοχή», αλλά πλέον έχει τις δικές της φιλοδοξίες, στόχους και ικανότητες (capacities).

Η Τουρκία είναι μεν μέλος της συμ­μαχίας του ΝΑΤΟ, υπό την αρχηγία των Ηνωμένων Πολιτειών, αλλά δεν ακολου­θεί απλώς τις διαταγές των αρχηγείων των ΗΠΑ-ΝΑΤΟ. Έχει τη δική της ατζέντα.

Την ίδια ώρα, η Τουρκία μπορεί να μην είναι ο «χωροφύλακας» και απλώς μια προέκταση των ΗΠΑ και ΝΑΤΟ, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως η Τουρκία έχει κα­θοριστικό ρόλο στα πολιτικά της περιοχής και πως μπορεί να κάνει ό,τι θέλει. Ωστό­σο, (η κυβέρνηση) έχει πολύ ισχυρούς μηχανισμούς προπαγάνδας, χάρη στους οποίους η χώρα έχει την εικόνα της ισχυ­ρής περιφερειακής δύναμης.

Στη δική μας αντίληψη, η Τουρκία προσπαθεί να αδράξει τις ευκαιρίες και αυτό ευθυγραμμίζεται με την τουρκική αστική τάξη και τη διεθνή οικονομική τάξη πραγμάτων.

Βιώνουμε, επίσης, μια ιστορική στιγμή σε σχέση με το Κουρδικό. Χθες, ο Οτσαλάν κάλεσε το PKK να καταθέσει τα όπλα και σήμερα διαβά­ζουμε πως η οργάνωση ανταποκρί­θηκε. Ποιες οι ανησυχίες σας σε σχέ­ση με το μέλλον του ζητήματος;

Αρχικά, πρέπει να σημειώσουμε πως η Τουρκία έχει ένα μακραίωνο ζήτημα με το Κουρδικό και είναι ένα πραγματικό πρό­βλημα. Μέχρι και σήμερα, οι κυβερνήσεις προσπαθούσαν να «επιλύσουν» αυτό το πρόβλημα, μέσω εξάσκησης πίεσης, εξα­ναγκασμού και πολιτικές πολέμου. Αλλά δεν υπήρχε διαφυγή από αυτή την πολι­τική, που να οδηγούσε σε κάποια επιτυ­χία. Απλά προκαλούσε αντιδράσεις, διότι συνδέεται με τη ζωή εκατομμυρίων αν­θρώπων.

Η κυβέρνηση τελικά συνειδητοποίη­σε πως με αυτή την προσέγγιση δεν έχει τέλος το Κουρδικό. Επίσης, λόγω των δι­εθνών εξελίξεων η κυβέρνηση της Τουρ­κίας θέλει να χρησιμοποιήσει το ζήτημα ως εργαλείο για τους περιφερειακούς της στόχους.

Στη δική μας αντίληψη, διαχρονικά στηρίζαμε την ειρηνική και πολιτική διευ­θέτηση του κουρδικού ζητήματος, οπότε ασχέτως αν θα το χρησιμοποιήσει η κυ­βέρνηση για τους δικούς της στόχους δεν θα ταχθούμε εναντίον σε αυτή την ειρη­νευτική διαδικασία.

Προς το παρόν θα προσπαθήσουμε να βρούμε τα μέσα για την πραγματοποίηση αυτής της ειρήνης.

Πιστεύουμε πως είναι προς την κατεύ­θυνση της εκδημοκρατικοποίησης της χώρας, της οποίας το Κουρδικό αποτελεί μέρος. Οπότε θα κάνουμε ό,τι μπορούμε για να πιέσουμε προς αυτή την κατεύθυν­ση.

Στα πλαίσια αυτής της διαδικασίας θα απαιτήσουμε την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων και την επανα­πρόσληψη του πανεπιστημιακού προσω­πικού που έχασε τη δουλειά του λόγω των πολιτικών του θέσεων και, το σημαντικό­τερο, θα υπερασπιστούμε τη διαφάνεια της ειρηνευτικής διαδικασίας. Η Εθνοσυ­νέλευση μπορεί να βρίσκεται στο επίκε­ντρο της διαδικασίας, έτσι ώστε ολόκληρη η κοινωνία να μπορεί να παρακολουθεί τη διαδικασία.

Η ειρήνη είναι η διαπραγμάτευση με­ταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών, ωστό­σο η πραγμάτωσή της εξαρτάται από την κοινωνική πραγματικότητα. Όλα τα μέρη της κοινωνίας πρέπει να είναι μέρος αυ­τής της διαδικασίας.

Ποια είναι τα κύρια κοινωνικά και οικονομικά ζητήματα που απασχο­λούν τους εργαζομένους στην Τουρ­κία;

Αρχικά, θα ήθελα να επισημάνω ότι το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΚΔΑ) είναι ένα καθαρά αστικό κόμμα. Για αυτόν το λόγο έχει πετύχει 22 χρόνια διακυβέρ­νησης, διότι έχει τη στήριξη της αστικής τάξης. Το κυβερνών κόμμα έχει δώσει την υπόσχεση για οξυμένη εκμετάλλευση και αυτό έχει κάνει μέχρι τώρα.

Στα 22 χρόνια διακυβέρνησης 34.000 εργάτες έχασαν τη ζωή τους εν ώρα ερ­γασίας, λόγω μη ελέγχου των μέτρων ασφάλειας στους χώρους εργασίας από τις Αρχές. Επίσης, οι ώρες εργασίας έχουν αυξηθεί, όπως και το όριο εργάσιμης ηλι­κίας. Την ίδια στιγμή, το 99% του πλη­θυσμού έχει δει μείωση στο μισθό του, ενώ ένας στους χίλιους πολίτες έχει γίνει εκατομμυριούχος σε δολάρια. Μάλιστα, η Τουρκία κατέχει την πρωτιά παγκοσμίως όσον αφορά την ανοδική πορεία απόκτη­σης πλούτου της αστικής τάξης. Το μεγα­λύτερο επίτευγμα, όμως, του ΚΔΑ είναι η αποδιοργάνωση των μαζών και των εργα­ζομένων.

Ο κατώτατος μισθός στην Τουρκία εί­ναι κατώτερος του ορίου πείνας και το 60% των εργαζομένων αμείβονται με κα­τώτατο μισθό.

Πριν δύο χρόνια, ένας φονικός σεισμός χτύπησε την Τουρκία, απο­καλύπτοντας για ακόμη μία φορά την αμέλεια των εργοληπτών στην τήρηση των αντισεισμικών προνοι­ών. Έχει υπάρξει κάποια πρόοδος σε αυτόν τον τομέα;

Το χειρότερο είναι ότι είχαμε έναν ακό­μα φονικό σεισμό πριν 25 χρόνια στην περιοχή Μαρμαρά και δεν έχει υπάρξει κάποια πρόοδος ακόμα και από τότε.

Στην Τουρκία το Κόμμα του Ερντογάν είναι γνωστό και ως το «Κόμμα των ερ­γολάβων», οι οποίοι επωφελούνται ακόμα και από τέτοιες καταστροφές.

Αμέσως μετά το σεισμό (οι κυβερνώ­ντες) υποσχέθηκαν την ανέγερση σπι­τιών για τους σεισμόπληκτους εντός ενός έτους. Έχουν περάσει δύο χρόνια και ακό­μη το 30% των σεισμόπληκτων μένουν σε κοντέινερ.

Με αφορμή την 8η Μαρτίου και την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, ποιο το μήνυμά σας στις εργαζόμενες γυναίκες του κόσμου;

Στα χρόνια του καθεστώτος του Ερντο­γάν το πιο αντιστασιακό κομμάτι της κοι­νωνίας ήταν πάντα οι γυναίκες και το γυναικείο κίνημα, το οποίο είναι η ραχο­κοκαλιά της αντιπολίτευσης και έχει ανα­διαμορφώσει και το κίνημά μας.

Έχουμε μάθει πολλά από το γυναικείο κίνημα, στεκόμαστε δίπλα του και χαιρε­τίζουμε την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναί­κας, όπως και τις εργαζόμενες γυναίκες της Κύπρου.