Ανησυχία προκαλεί η αυξανόμενη κοινωνική αποδοχή των διακρίσεων

• Καταγράφονται και στην Κύπρο περιστατικά ρητορικής μίσους και υποκινούμενης βίας κατά ατόμων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας

Της Ελένης Κωνσταντίνου

Η αύξηση των επιθέσεων σε άτομα ΛΟΑΤΚΙ+ σε όλη την Ευ­ρώπη αντανακλά μια ανησυχητι­κή τάση αυξανόμενης αποδοχής των διακρίσεων και πιο περιορι­στικών νόμων, σύμφωνα με έκ­θεση της ΜΚΟ «ILGA-Europe» 2025, η οποία δόθηκε πρόσφατα στη δημοσιότητα και καταγράφει συμβάντα που αφορούν το έτος 2024.

Στην έκθεση αναφέρεται πως οι επιθέσεις κατά των ατόμων ΛΟΑΤΚΙ+ «ανοίγουν το δρόμο για υιοθέτηση νομων κατά της κοινότητας αυτής σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες». Όπως επι­σημαίνεται, οι συνεχιζόμενες εκστρατείες παραπληροφόρη­σης, καθώς και ο λόγος με ομο­φοβικό και τρανσφοβικό περι­εχόμενο έχουν θέσει τις βάσεις για νόμους που θεσμοθετούν τη λογοκρισία, στιγματίζουν άτομα και παραβιάζουν ανθρώπινα δι­καιώματα. Σε επτά χώρες έχουν θεσπιστεί ή προταθεί νόμοι για τη λεγόμενη «προπαγάνδα των ΛΟΑΤ», οι οποίοι ποινικοποιούν την προβολή και περιορίζουν τη συζήτηση για θέματα ΛΟΑΤΚΙ+. Παράλληλα, νόμοι περί «ξένων πρακτόρων» που στοχεύουν τις ΜΚΟ έχουν είτε προταθεί είτε θεσπιστεί στη Βουλγαρία, τη Γεωργία, την Ουγγαρία και το Μαυροβούνιο.

Αυτοί οι νόμοι αξιοποιούνται όλο και περισσότερο στην εκπαί­δευση, περιορίζοντας ή εμποδίζο­ντας εντελώς την ένταξη των ΛΟ­ΑΤΚΙ θεμάτων στα προγράμματα σπουδών και σε πρωτοβουλίες ευαισθητοποίησης. Προσπάθει­ες θέσπισης νομοθεσίας που να αποκλείει τα θέματα ΛΟΑΤΚΙ από τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση καταγράφηκαν στη Βουλγαρία, την Ουγγαρία, την Ιταλία, τις Κάτω Χώρες, το Λουξεμβούργο, τη Νορβηγία, τη Ρουμανία, τη Ρωσία και τη Σλοβακία.

Η ρητορική μίσους και η υποκινούμενη βία…

Τα εγκλήματα μίσους έχουν φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ, τροφο­δοτούμενα από την εξομάλυν­ση της ρητορικής μίσους από πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες. Ταυτόχρονα, η κινδυνο­λογία χρησιμοποιείται για να δι­καιολογήσει τους περιορισμούς στην υγειονομική περίθαλψη των τρανς σε χώρες όπως η Γε­ωργία, η Ουγγαρία, η Ιρλανδία, η Ρουμανία και το Ηνωμένο Βασί­λειο.

Σημειώνεται ακόμα ότι οι συ­στηματικές διακρίσεις στην πρό­σβαση σε αγαθά και υπηρεσίες παραμένουν πρόβλημα για τα ΛΟΑΤΚΙ άτομα σε όλη την Ευρώ­πη, ενώ περιπτώσεις αναφέρθη­καν στην Ανδόρα, την Αρμενία, τη Βοσνία και Ερζεγοβίνη (ΒΕ), τη Βουλγαρία, την Κροατία, την Κύπρο και την Ιταλία.

Σύμφωνα με το Rainbow map, η Κύπρος βρίσκεται στην 28η θέση με ποσοστό 31,36% την ώρα που ο μέσος όρος των χωρών της ΕΕ φθάνει το 50,6%. Για την Κύπρο καταγράφονται επιγραμματικά γεγονότα που αφορούν ρητορική μίσους ή υποκινούμενη βία, ωστόσο η κα­ταγραφή σε καμία περίπτωση δεν αντανακλά την πραγματικότητα, αφού τέτοια περιστατικά είναι πολύ περισσότερα.

Σε ό,τι αφορά τη ρητορική μίσους, γίνεται αναφορά σε δη­λώσεις του προέδρου του ΕΛΑΜ, Χρίστου Χρίστου, τον περασμένο Μάιο σε τηλεοπτική εκπομπή όπου, όπως αναφέρεται, ο υπαι­νιγμός ότι ο πρόεδρος του ΔΗΚΟ, Νικόλας Παπαδόπουλος, θα μπο­ρούσε να συνεργαστεί με ΛΟΑ­ΤΚΙ «κόμματα» είχε ως στόχο την απαξίωση του.

Αναφέρεται, επίσης, η καταγ­γελία από την Accept-LGBTI+ για την περίπτωση τρανς γυναί­κας στην Αμμόχωστο, η οποία φέρεται να υπέστη σωματικές και λεκτικές επιθέσεις. Οι δρά­στες έγραψαν με σπρέι απειλη­τικά συνθήματα στους τοίχους του σπιτιού της στοχεύοντας την τρανς ταυτότητά της. Επισήμαν­ση έγινε και για αναφορές αυ­ξημένων περιστατικών μίσους με στόχο τη ΛΟΑΤΚΙ κοινότη­τα, όπως καταγγέλθηκαν από εκπροσώπους οργανώσεων σε συνεδρία της Επιτροπής Ανθρω­πίνων Δικαιωμάτων της Βουλής των Αντιπροσώπων.

Τα δικαιώματα των ΛΟΑΤΚΙ και η κοινή γνώμη

Σε ό,τι αφορά την Εκπαίδευση, γίνεται αναφορά στην απόσυρση παιδικού βιβλίου λόγω εικονο­γράφησης που παρουσίαζε δύο ζευγάρια ιδίου φύλου να κρατούν παιδιά. «Τον Φεβρουάριο, ένα παι­δικό βιβλίο, το οποίο είχε δωρηθεί σε τοπικό νηπιαγωγείο από τον Σύνδεσμο Γονέων του σχολείου δέχθηκε κριτική επειδή ορισμένες εικονογραφήσεις παρουσίαζαν δύο γυναίκες να αγκαλιάζουν ένα παιδί και δύο άνδρες να κρατούν ένα άλλο παιδί. Οι αντιδράσεις οδήγησαν στην απόσυρση του εν λόγω βιβλίου. Εν μέσω επικρίσε­ων από οργανώσεις, το Υπουργείο Παιδείας αποστασιοποιήθηκε από την αφαίρεση του βιβλίου από τον κατάλογο του σχολείου λέγοντας ότι αυτό ήταν απόφαση του Συν­δέσμου Γονέων».

Στην έκθεση αναφορά γίνεται και σε δηλώσεις του αναπληρω­τή κυβερνητικού εκπροσώπου, Γιάννη Αντωνίου, πως «τα δικαι­ώματα των ΛΟΑΤΚΙ, συμπερι­λαμβανομένου του γάμου μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου και υι­οθεσίας, δεν έχουν επί του πα­ρόντος προτεραιότητα ούτε στην πολιτική ούτε στην κοινωνική σφαίρα στην Κύπρο». Ο κ. Αντω­νίου αναγνώρισε ότι μπορεί να υπάρξουν συζητήσεις στο μέλλον σημειώνοντας την πολυπλοκό­τητα των μεταρρυθμίσεων στον τομέα αυτό.

Αναφορά γίνεται και σε δηλώ­σεις του Αρχιεπισκόπου Κύπρου ότι «οι γάμοι ΛΟΑΤΚΙ παραβιά­ζουν τα προνόμια του Θεού, εκ­φράζοντας την υποστήριξή του προς την Εκκλησία της Ελλάδος για την αντίθεση στο γάμο και την τεκνοθεσία από ΛΟΑΤΚΙ».

Παράλληλα, η έκθεση κατα­γράφει και την άποψη της κοι­νής γνώμης για τα θέματα όπως αποτυπώθηκε σε δημοσκόπηση της εταιρείας ερευνών GPO, η οποία αναφέρει ότι η πλειοψηφία των Κύπριων πολιτών αντιτίθε­ται τόσο στο γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου, όσο και στα δι­καιώματα τεκνοθεσίας μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου. Σύμ­φωνα με τα στοιχεία, το 32,2% των ερωτηθέντων υποστηρίζουν σθεναρά το γάμο μεταξύ ατόμων του ιδίου φύλου, ενώ το 16,9% είναι πιθανότατα υπέρ, το 5,4% πιθανόν κατά και το 42,9% είναι σταθερά αντίθετο.

Όσον αφορά την τεκνοθεσία από το ίδιο φύλο, μόνο το 16,3% είναι σταθερά υπέρ, το 11,9% είναι πιθανόν υπέρ, το 9,5% πι­θανόν κατά και ένα σημαντικό 60,2% είναι σθεναρά αντίθετο.

Τα ΜΚΔ «γεμάτα» με ρητορική μίσους προς πολλές κατευθύνσεις

Ανησυχητικά είναι τα στοι­χεία ερευνών για την παρουσία της ρητορικής μίσους σε Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης (ΜΚΔ) στην Κύπρο. Όπως ανέφερε σε συνεδρίαση της Κοινοβουλευ­τικής Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων η Επίκουρη Κα­θηγήτρια Δημοσιογραφίας και Ψηφιακών Μέσων, Βενετία Παπά, παρατηρείται κανονικο­ποίηση της ρητορικής μίσους, ακόμα και μέσω εικόνας, σάτι­ρας και χιούμορ, η οποία συ­νοδεύεται από ετήσια αύξηση εγκλημάτων μίσους.

Η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων εξέτασε το θέμα, σε συνάρτηση με την ευθύνη του κράτους και ιδιωτικών φορέων, έπειτα από εισήγηση της κοινοβουλευτικής ομάδας του ΑΚΕΛ και της ανεξάρτη­της βουλεύτριας Αλεξάνδρας Ατταλίδου.

Παραθέτοντας στοιχεία από την έρευνα που διεξάγει το Διεθνές Δίκτυο ενάντια στη Ρητορική Μίσους στο Διαδί­κτυο, πρόγραμμα που παρα­κολουθεί υλικό στα ΜΚΔ σε 21 χώρες της ΕΕ (Safenet for all), η κα Παπά ανέφερε ότι εντοπίστηκαν σε ελληνόφωνο περιεχόμενο σε διάστημα 24 ωρών περισσότερες από 1.000 αναφορές με ρητορική μίσους.

Το 48% των αναφορών ρη­τορικής μίσους είχε σχέση με Ναζί, το 21% με άρνηση και διαστρέβλωση του ολοκαυ­τώματος, το 11% με ρητορική εναντίον της ΛΟΑΤΚΙ κοινό­τητας, το 5% εναντίον των προσφύγων, το 4% εναντίον μουσουλμάνων, ακόμα 4% εναντίον εθνοτήτων, 3% ήταν ξενοφοβικές κ.α.

Ποια είναι η εικόνα στα κατεχόμενα