Η άτυπη πενταμερή Διάσκεψη για το Κυπριακό, η οποία ξεκινά τη Δευτέρα και ολοκληρώνεται την Τρίτη, δεν δημιουργεί πολλές ελπίδες για ένα θετικό αποτέλεσμα, κάτι που επιβεβαιώνεται και μέσα από τις τοποθετήσεις του Προέδρου Χριστοδουλίδη κατά τη διάρκεια της διακαναλικής συνέντευξής του την περασμένη Τετάρτη. Ο κ. Χριστοδουλίδης, μεταξύ άλλων, αποκάλυψε ότι είχε τηλεφωνική συνομιλία με τον Γ.Γ. του ΟΗΕ και μίλησε για πλάνο Β.
Η «Χαραυγή» συνομίλησε και ζήτησε εκτιμήσεις από τους κ. Χρίστο Γιάγκου, πολιτικό επιστήμονα και πρώην διπλωμάτη του Υπουργείου Εξωτερικών, Άννα Κουκκίδη-Προκοπίου, πρόεδρο δεξαμενής σκέψης «Πολιτεία» και τέως Υπουργό Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως και Παύλο Παύλου, πολιτικό αναλυτή.
Χρίστος Γιάγκου: Ο Γ.Γ. του ΟΗΕ θα προσπαθήσει να παρουσιάσει μια φόρμουλα συντήρησης της διαδικασίας
Το σημερινό χάσμα απόψεων μεταξύ Ελληνοκυπρίων – Ελλάδας και Τουρκοκυπρίων – Τουρκίας δεν δημιουργεί ιδιαίτερες ελπίδες για μια σημαντική πρόοδο στην άτυπη πενταμερή διάσκεψη στη Γενεύη για να ξεκινήσει μια διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού, εκτιμά ο Χρίστος Γιάγκου.
Όμως, προσθέτει, ο Γ.Γ. των ΗΕ δεν θα συγκαλούσε μια τέτοια διάσκεψη (με το συγκεκριμένο σχεδιασμό) απλώς και μόνο για να επιβεβαιώσει τις διαμετρικά αντίθετες θέσεις των μερών κηρύσσοντας ταυτόχρονα αδιέξοδο στις προσπάθειες επίλυσης του εν λόγω προβλήματος. Εκ τούτου, είπε ο κ. Γιάγκου, ο Γ.Γ. θα προσπαθήσει να παρουσιάσει στα ενδιαφερόμενα μέρη μια φόρμουλα, η οποία αφενός θα συντηρεί τη διαδικασία επίλυσης του Κυπριακού και αφετέρου θα δημιουργεί –όταν και αν οι συνθήκες ωριμάσουν– μια προοπτική μελλοντικής ουσιαστικής διαπραγμάτευσης.
Ο κ. Χρίστου σημειώνει επίσης ότι η διαχρονική αδυναμία των ενδιαφερομένων μερών να καταλήξουν σε μια συμφωνία επίλυσης –στη βάση της ΔΔΟ με πολιτική ισότητα– οφείλεται, κατά την άποψή του και κυρίως, στην έλλειψη εμπιστοσύνης.Προ του φάσματος ενός μελλοντικού οριστικού αδιεξόδου στις προσπάθειες λύσης, ο κ. Γιάγκου εισηγείται την υιοθέτηση από όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη μιας νέας, ρηξικέλευθης και εκτός πλαισίου (out-of-the-box) προσέγγισης επίλυσης του εν λόγω προβλήματος.
Μια τέτοια προσέγγιση, ανέφερε, θα πρέπει να βασίζεται σε μια σταδιακή εφαρμογή Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) υψηλής και χαμηλής πολιτικής στο πλαίσιο ενός οδικού χάρτη 2-3 χρόνων.Η εφαρμογή ΜΟΕ (με τη στήριξη της Ελλάδας και της Τουρκίας και την επίβλεψη των ΗΕ) θα επιτρέψει σε Ε/κ και Τ/κ να διατηρήσουν τις διαπραγματευτικές «θέσεις αρχών» τους, θα βοηθούσε ταυτόχρονα τα μέρη να ικανοποιήσουν εκατέρωθεν συμφέροντα και να ξεκινήσουν ένα δημιουργικό ταξίδι συνεργασίας και δημιουργίας εμπιστοσύνης με στόχο την αναζήτηση στο τέλος του προαναφερθέντος οδικού χάρτη μιας κοινά αποδεκτής και περιεκτικής λύσης επανένωσης στη βάση του «όλα τα μέρη κερδίζουν», κατέληξε.
Άννα Κοκκίδου Προκοπίου: Πρέπει να αποκαταστήσουμε τη διαπραγματευτική μας αξιοπιστία
Τα Ηνωμένα Έθνη και ο Γενικός Γραμματέας δεν θα συγκαλούσαν την άτυπη πενταμερή εάν δεν προσδοκούσαν σε κάποιου είδους αποτέλεσμα, επισημαίνει η Άννα Κουκκίδη-Προκοπίου, υποδεικνύοντας ταυτόχρονα ότι ο διάλογος μεταξύ των δύο κοινοτήτων δύσκολα οδηγεί σε απτά αποτελέσματα, φέροντας ως παράδειγμα την αποτυχία επίτευξης συμφωνίας για το άνοιγμα νέων οδοφραγμάτων.
Επίσης, οι περισσότερες Τεχνικές Επιτροπές, πρόσθεσε, αδυνατούν να παράγουν χειροπιαστό έργο, κυρίως λόγω έλλειψης εμπιστοσύνης. Γι’ αυτό, σημειώνει, υπάρχει ίσως κάποια πιθανότητα ότι μέσα στα πλαίσια της βελτίωσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων και του αναζωπυρωμένου ενδιαφέροντος της βρετανικής πλευράς για πιο έντονη παρουσία και συνεισφορά σε διεθνή ζητήματα, να υπάρξει κάποιο μομέντουμ, σε ένα πιο διευρυμένο πλαίσιο.Η κα Προκοπίου εκφράζει την άποψη ότι τα Η.Ε. δεν θα θέλουν να φύγουν από εκεί με άδεια χέρια χωρίς να ολοκληρωθεί η διάσκεψη και χωρίς κάτι που να μπορεί να ανακοινωθεί ως βήμα προς τα εμπρός.
Παράλληλα, πρόσθεσε, θα ήταν προς το συμφέρον της Τουρκίας να δείξει καλή θέληση, γιατί μάλλον δεν θα θέλει να χρεωθεί με αρνητική στάση στο παρόν στάδιο. Κάποιου είδους υποχώρηση, είτε ουσιαστική είτε σε επικοινωνιακό επίπεδο, θα αφαιρέσει οποιοδήποτε άλλοθι ένστασης από την πλευρά της Αθήνας και της Λευκωσίας για την πρόοδο στα ευρωτουρκικά, ειδικότερα εάν δοθεί το μήνυμα ότι ο διάλογος παραμένει ανοικτός. Είναι πιθανό να παιχτεί ένα σενάριο good cop-bad cop, όπου ο Φιντάν θα μεσολαβήσει για να πιέσει τον Τατάρ σε κάποιου είδους υπαναχώρηση από τις μέχρι σήμερα άκαμπτες θέσεις του.
Όμως δεν πρέπει να παραγνωρίζουμε το ενδεχόμενο η συνάντηση να καταλήξει σε αδιέξοδο, δίνοντας πάτημα στην τουρκική πλευρά να επαναλάβει τα περί έλλειψης κοινού εδάφους και δη απαιτώντας κάποιου είδους αναγνώριση του ψευδοκράτους μέσω των τριών «Α».Σημειώνει, τέλος, ότι είναι πάρα πολύ σημαντικό να συνεχιστεί ο διάλογος και να διαψευστούν τα επιχειρήματα περί έλλειψης κοινού εδάφους, όπως ισχυρίζεται η τουρκική πλευρά.Παράλληλα, υπογραμμίζει ότι πρέπει να αποκαταστήσουμε τη διαπραγματευτική μας αξιοπιστία και να αποδείξουμε με τις πράξεις μας ότι εννοούμε αυτά που λέμε περί λύσης του Κυπριακού. Σκοπός δεν πρέπει να είναι μόνο η επανέναρξη του διαλόγου και των διαπραγματεύσεων, αλλά η λύση του Κυπριακού, κατέληξε.
Παύλος Παύλου: Ίσως τεθεί στο τραπέζι από πλευράς Γ.Γ. του ΟΗΕ η ιδέα για χαλαρή μορφή ομοσπονδίας…
Οι δύο πλευρές αναμένεται ότι θα παρουσιαστούν με σκληρή γραμμή, αναφέρει ο κ. Παύλος Παύλου, αλλά το πιο κρίσιμο είναι αν ο Γ.Γ. καταθέσει διαδικαστικές εισηγήσεις οι οποίες με άμεσο ή έμμεσο τρόπο θα γεφυρώνουν το χάσμα ανάμεσα στις θέσεις των δύο πλευρών. Αν γίνει κάτι τέτοιο, πρόσθεσε, θα είναι κρίσιμο. γιατί ίσως να έχουμε μια μικρή απομάκρυνση του Γ.Γ. από εκείνο που θέλει η ε/κ πλευρά, δηλαδή την επιμονή του στη λύση ΔΔΟ, την εφαρμογή των ψηφισμάτων του ΟΗΕ και του κεκτημένου των συνομιλιών.
Γι’ αυτό, είπε ο κ. Παύλου, η ελληνοκυπριακή πλευρά θα αντιμετωπίσει περισσότερα διλήμματα σε μια τέτοια διαδικασία.Δεν αναμένεται, πρόσθεσε ο κ. Παύλου, ότι ο κ. Τατάρ θα μείνει προσκολλημένος στις γνωστές του θέσεις για λύση δύο κρατών, αλλά θα δεχθεί κάποιες διαδικαστικές εισηγήσεις του Γ.Γ. μετά από παρότρυνση της Άγκυρας κι εκεί ίσως το δίλημμα να μεταφερθεί στην ε/κ πλευρά. Δεν πιστεύω, είπε ο κ. Παύλου, ότι θα προκύψει οτιδήποτε επί της ουσίας και η επιδίωξη του Γ.Γ. θα είναι να υπάρξει συνέχεια.
Η συνέχεια αυτή θα μπορεί να έχει δύο σκέλη, το ένα είναι η παρότρυνση των δύο ηγετών να επιστρέψουν στην Κύπρο και να κάνουν κινήσεις που να βοηθούν το κλίμα, π.χ. άνοιγμα οδοφραγμάτων κι άλλα ΜΟΕ και το δεύτερο είναι ένα πλάνο για μια νέα πενταμερή προς τα τέλη του 2025.Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ, ανέφερε τέλος ο κ. Παύλου, προκειμένου να γεφυρώσει τις αποστάσεις δεν θα εμμείνει στο μέχρι τώρα κεκτημένο των συνομιλιών και ίσως να δεχθεί, έστω σιωπηρά, τη θέση της εσωτερικής κυριαρχίας που μας οδηγεί σε ένα είδος χαλαρής ομοσπονδίας στα όρια της συνομοσπονδίας. Δεν θα γίνει επιτρεπτό, είπε, να υπάρξει επιστροφή στο Κραν Μοντανά και κατέληξε λέγοντας ότι προσδοκά να γίνουν τα αδύνατα δυνατά από την ελληνοκυπριακή πλευρά να μείνει στη θέση για ΔΔΟ έστω και σε χαλαρή μορφή…
