Οι λογαριασμοί του ηλεκτρικού ρεύματος που χρεώνονται στα νοικοκυριά στην Κύπρο είναι φουσκωμένοι σε ποσοστό μέχρι 40% σε σύγκριση με τον μέσο όρο στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ, σύμφωνα με έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (σ.σ.: Shedding light on energy in Europe – 2025 edition).
Το χειρότερο όμως που προκύπτει από την έκθεση είναι ότι, σε αντίθεση με τις υπόλοιπες χώρες, η Κύπρος τα δεν έχει καταφέρει να εμπλουτίσει το ενεργειακό της μείγμα τελευταία δέκα χρόνια, π.χ. με την εισαγωγή φυσικού αερίου, ώστε να περιορίσει τουλάχιστον το χαράτσι των ρύπων και να ξαλαφρώσει σ’ ένα βαθμό τους λογαριασμούς τους οποίους πληρώνουν τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις. Έτσι, μοιραία η κατάσταση επιδεινώνεται χρόνο με τον χρόνο.
Σημειώνεται ότι ήδη η χώρα είναι πρώτη στη χρήση πετρελαίου, πρώτη στην αύξηση των ρύπων και τελευταία στις ΑΠΕ. Ωστόσο οι επιπτώσεις από τις παραλείψεις της κυβέρνησης αγγίζουν και άλλους τομείς, ιδιαίτερα σε σχέση με το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή.
Σύμφωνα με την έκθεση –η οποία στο θέμα της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας βασίζεται σε δεδομένα του πρώτου εξαμήνου του 2024– η γενική εικόνα που περιλαμβάνει όλες τις ζώνες κατανάλωσης δείχνει ότι ο μέσος όρος της χρέωσης στα νοικοκυριά στην ΕΕ είναι 29,77 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες (kWh), ενώ στην Κύπρο φτάνει στα 32,88 ευρώ.
Δηλαδή τα νοικοκυριά στη χώρα μας πληρώνουν ένα επιπλέον 11%. Σημειώνεται επίσης ότι η Κύπρος βρίσκεται στην πρώτη πεντάδα με τις πιο ψηλές χρεώσεις. Στην πρώτη θέση είναι η Γερμανία (41,00 ευρώ ανά 100 κιλοβατώρες), ενώ ακολουθούν η Ιταλία (36,21 ευρώ), η Ιρλανδία (35,48 ευρώ), το Βέλγιο (33,46 ευρώ) και η Κύπρος (32,88 ευρώ). Στην άλλη πλευρά της κλίμακας οι χώρες με τις πιο χαμηλές χρεώσεις είναι η Ουγγαρία (10,90 ευρώ), η Βουλγαρία (11,85 ευρώ) και η Κροατία (15,48 ευρώ).
Στην ομάδα με κατανάλωση μικρότερη από 1,000 kWh, η Κύπρος βρίσκεται στην πρώτη θέση με χρέωση 62,34 ευρώ ανά 100 kWh, την ώρα που ο μέσος όρος στα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ είναι 45,64 ευρώ. Δηλαδή η χρέωση στην Κύπρο είναι 37% πιο ψηλή από τον μέσο όρο της ΕΕ. Στη δεύτερη θέση πίσω από την Κύπρο είναι η Ιταλία (60,48 ευρώ) και στην τρίτη θέση η Γερμανία (58,03 ευρώ).
Σημειώνεται επίσης ότι στην άλλη πλευρά της κλίμακας οι χώρες με τις πιο χαμηλές χρεώσεις είναι η Ολλανδία (-4,09 ευρώ, αρνητική χρέωση), η Βουλγαρία (12,05 ευρώ) και η Ουγγαρία (9,93 ευρώ).
Στην ομάδα με κατανάλωση μεταξύ 1,000 – 2,499 kWh η Κύπρος βρίσκεται στην έβδομη θέση με χρέωση 34,32 ευρώ ανά 100 kWh, την ώρα που ο μέσος όρος στα υπόλοιπα κράτη – μέλη της ΕΕ είναι 32.09 ευρώ. Δηλαδή η χρέωση στην Κύπρο είναι 7% πιο ψηλή από τον μέσο όρο της ΕΕ. Οι χώρες με τις πιο ψηλές χρεώσεις είναι η Γερμανία (44,23 ευρώ), η Ιρλανδία (43,80 ευρώ) και η Τσεχία (39,74 ευρώ).
Σημειώνεται επίσης ότι στην άλλη πλευρά της κλίμακας οι χώρες με τις πιο χαμηλές χρεώσεις είναι η Ουγγαρία (9,21 ευρώ), η Βουλγαρία (11,93 ευρώ) και η Μάλτα (13,93 ευρώ).
Στην ομάδα με κατανάλωση μεταξύ 2,500 – 4,999 kWh (στην οποία ανήκουν τα περισσότερα νοικοκυριά με μέση κατανάλωση) η Κύπρος βρίσκεται στην έβδομη θέση με χρέωση 32,41 ευρώ ανά 100 kWh, την ώρα που ο μέσος όρος στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ είναι 28,89 ευρώ. Δηλαδή η χρέωση στην Κύπρο είναι 12% πιο ψηλή από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Οι χώρες με τις πιο ψηλές χρεώσεις είναι η Γερμανία (39,51 ευρώ), η Ιρλανδία (37,36 ευρώ) και η Δανία (37,08 ευρώ), ενώ οι χώρες με τις πιο χαμηλές χρεώσεις είναι η Ουγγαρία (10,93 ευρώ), η Βουλγαρία (11,87 ευρώ) και η Μάλτα (12,56 ευρώ).
Στην ομάδα με κατανάλωση μεταξύ 5,000 – 14,999 kWh η Κύπρος βρίσκεται στην τρίτη θέση με χρέωση 31,61 ευρώ ανά 100 kWh, την ώρα που ο μέσος όρος στα υπόλοιπα κράτη μέλη της ΕΕ είναι 26,98 ευρώ. Δηλαδή η χρέωση στην Κύπρο είναι 17% πιο ψηλή από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Οι δύο χώρες με πιο ψηλές χρεώσεις από την Κύπρο είναι η Γερμανία (36,11 ευρώ) και η Ιρλανδία (33,18 ευρώ). Σημειώνεται επίσης ότι στην άλλη πλευρά της κλίμακας οι χώρες με τις πιο χαμηλές χρεώσεις είναι η Βουλγαρία (11,83 ευρώ), η Ουγγαρία (13,72 ευρώ) και η Μάλτα (14,18 ευρώ).
Στην ομάδα με κατανάλωση 15,000 kWh και άνω η Κύπρος βρίσκεται στην πέμπτη θέση με χρέωση 28,92 ευρώ ανά 100 kWh, την ώρα που ο μέσος όρος στα υπόλοιπα κράτη-μέλη της ΕΕ είναι 26,12 ευρώ. Δηλαδή η χρέωση στην Κύπρο είναι 11% πιο ψηλή από τον μέσο όρο της ΕΕ.
Οι χώρες με πιο ψηλές χρεώσεις είναι η Ολλανδία (38,03 ευρώ), η Γερμανία (34,53 ευρώ) και η Μάλτα (31,40 ευρώ), ενώ από την άλλη πλευρά οι χώρες με τις πιο χαμηλές χρεώσεις είναι η Βουλγαρία (11,68 ευρώ), η Σλοβακία (11,88 ευρώ) και η Κροατία (15,81 ευρώ).
Πρώτοι σε πετρελαιοειδή και ρύπους
Στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επισημαίνονται μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:
- Η Κύπρος είναι η χώρα στην οποία τα πετρελαιοειδή παρουσιάζουν το πιο υψηλό ποσοστό στη διαθέσιμη ενέργεια (86.3%). Όσον αφορά τα υπόλοιπα είδη ενέργειας, στο φυσικό αέριο στην πρώτη θέση είναι Ιταλία (34,8%), στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας η Σουηδία (50,2%), στην πυρηνική ενέργεια η Γαλλία (39,1%) και στα στερεά καύσιμα η Εσθονία (53,4%).
- Η Κύπρος βρίσκεται στην πρώτη θέση στην παραγωγή ενέργειας από εισαγόμενο πετρέλαιο (96%). Σημειώνεται μάλιστα ότι λόγω αυτού βρίσκεται στη δεύτερη θέση με το υψηλότερο ποσοστό εξάρτησης από την εισαγωγή προϊόντων για παραγωγή ενέργειας (92%). Στην πρώτη θέση είναι η Μάλτα (98%).
- Η Κύπρος βρίσκεται στη δεύτερη θέση με το πιο υψηλό ποσοστό στη χρησιμοποίηση ορυκτών καυσίμων για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας (80%). Στην πρώτη θέση είναι η Μάλτα (96%).
- Η Κύπρος βρίσκεται στην πρώτη θέση με το πιο υψηλό ποσοστό στα πετρελαιοειδή στην κατανάλωση ενέργειας (56%).
- Η Κύπρος καταγράφει τη μεγαλύτερη αύξηση σε ρύπους (+51% σε σύγκριση με το 1990). Αντίθετα, σε 20 χώρες της ΕΕ οι εκπομπές GHG κυμαίνονται σήμερα σε πιο χαμηλά επίπεδα από το 1990. Ενδεικτικά, στη Ρουμανία μειώθηκαν κατά 73%, στη Σουηδία κατά 72% και στη Λιθουανία κατά 70%.
Δέκα προτάσεις από το ΑΚΕΛ για μείωση του κόστους
Η μείωση του ΦΠΑ από 19% σε 9% στο ηλεκτρικό ρεύμα, η οποία είναι αποτέλεσμα της έντονης πίεσης η οποία ασκήθηκε από το ΑΚΕΛ, αναμένεται να βοηθήσει σημαντικά στην ανακούφιση των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων.
Σημειώνεται επίσης ότι το ΑΚΕΛ έχει καταθέσει συνολικά δέκα προτάσεις, οι οποίες στοχεύουν στη μείωση του κόστους ενέργειας και τη στήριξη της κοινωνίας.
Ενδεικτικά, πρότεινε την αναστολή της επιβολής των «πράσινων» φορολογιών, την αυτόματη ένταξη όλων των δικαιούχων στην Ειδική Διατίμηση Ηλεκτρικού Ρεύματος της ΑΗΚ, την άμεση προκήρυξη μειοδοτικών διαγωνισμών για αγορά ενέργειας και αποθήκευση, τη φορολόγηση των απροσδόκητων κερδών των εταιρειών ενέργειας και αξιοποίηση των εσόδων για καταπολέμηση της ενεργειακής φτώχειας, την επέκταση των προγραμμάτων χρηματοδότησης εγκατάστασης φωτοβολταϊκών για κατοικίες, δημόσια κτίρια και σχολεία, την ενίσχυση της χρηματοδότησης μέτρων για αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας, την προώθηση του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων, την άμεση εισαγωγή φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή, και την ταχεία ένταξη ΑΠΕ στο μείγμα παραγωγής της ΑΗΚ.
