Της Ελένης Κωνσταντίνου
Ως ακόμη μια προσπάθεια υπόσκαψης του Γενικού Συστήματος Υγείας μεταφράζεται και η τελευταία περίπτωση κατά την οποία δεν έχασαν την ευκαιρία οι γνωστοί πολέμιοί του με αφορμή την απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου για τις συνταγογραφήσεις να θέσουν στο τραπέζι και το θέμα του πολυασφαλιστικού και όχι μόνο. Σχεδόν έξι χρόνια μετά και ψάχνουν τρόπους ώστε να ανατρέψουν τη φιλοσοφία του και κυρίως τον μονοασφαλιστικό του χαρακτήρα. Βέβαια, αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε είναι ότι το ΓεΣΥ αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες κοινωνικές κατακτήσεις.
«Πλούσιο» παρελθόν
Ανατρέχοντας στο παρελθόν υπάρχουν αξιοσημείωτες στιγμές που καταδεικνύουν αυτό, όπως για παράδειγμα το περιβόητο tweet του τότε Υπουργού Υγείας, Γιώργου Παμπορίδη, για «πολιτικό αρχηγό σε ρόλο Ιούδα» μέχρι και την πρόταση του προέδρου της ΕΔΕΚ, Μαρίνου Σιζόπουλου, για συνταγογράφηση από γιατρούς εκτός ΓεΣΥ, την οποία και επανέφερε ως ιδέα μετά τα πρόσφατα γεγονότα.
Oι προσπάθειες ανατροπής της υφιστάμενης μορφής του ΓεΣΥ δεν είναι σημερινές λοιπόν, αλλά χρονολογούνται με «μάχες» να δίνονται εκτός και εντός Βουλής από όσους πίστεψαν σε αυτό. Συνεπώς και η αντίδραση της κοινωνίας των πολιτών, των οργανώσεων και των κομμάτων ήταν άμεση και δεν άφησε πολλά περιθώρια στην κυβέρνηση να κωλυσιεργήσει ή να προχωρήσει στο παρόν τουλάχιστον στάδιο σε δεύτερες σκέψεις για προώθηση αλλαγών που επηρεάζουν τη φιλοσοφία του ΓεΣΥ.
Πάντως, η τοποθέτηση του Υπουργού Υγείας, Μιχάλη Δαμιανού, με αναφορές σε πολυασφαλιστικό προκάλεσαν ιδιαίτερη αίσθηση. Χαρακτηριστική ήταν και η τοποθέτηση του πρώην Υπουργού Υγείας, Γιώργου Παμπορίδη, στο Χ ο οποίος μεταξύ άλλων σημείωνε ότι «ο υπουργός προφανώς δεν έχει διαβάσει ή δεν έχει αντιληφθεί τη φιλοσοφία του ΓεΣΥ ή ακόμα χειρότερα δεν ενστερνίζεται τη φιλοσοφία του ΓεΣΥ και στρουθοκαμηλίζει». Σύμφωνα με τον κ. Παμπορίδη, η κυβέρνηση και ο υπουργός «αντί να αποτελούν τον προστάτη του ΓεΣΥ απροκάλυπτα εμφανίζονται ως ανοικτοί να συζητήσουν την αρχιτεκτονική του συστήματος».
Πάντως, στην εισαγωγική του τοποθέτηση ενώπιον της Επιτροπής Υγείας της Βουλής πριν λίγες μέρες ο Υπουργός Υγείας, Μιχάλης Δαμιανός, είπε ότι το υπουργείο δεν συμφωνεί με την απόφαση του Διοικητικού Δικαστηρίου να επιτρέψει τη συνταγογράφηση ιδιωτών ιατρών εντός του ΓεΣΥ, ούτε και ο ΟΑΥ, ο οποίος, όπως είπε, έχει υποβάλει έφεση κατά της απόφασης. Ερωτηθείς αν κάποιες δηλώσεις του ενδεχομένως να άφησαν υπόνοιες περί πολυασφαλιστικού συστήματος, ο κ. Δαμιανός ανέφερε ότι οι δηλώσεις του θα πρέπει να λαμβάνονται στην ολότητά τους, προσθέτοντας πως στη δημοκρατία ο καθένας δικαιούται να εκφράζει τις θέσεις του. «Η θέση της κυβέρνησης είναι ξεκάθαρη όσον αφορά και τη φιλοσοφία και την αρχιτεκτονική του ΓεΣΥ, το οποίο έχουμε πει πάμπολλες φορές τους τελευταίους 14 μήνες», πρόσθεσε.
Ένα Σύστημα που εξελίσσεται και απευθύνεται σε όλους
Αυτό που δεν πρέπει να ξεχνάμε, όπως επισημαίνει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνδέσμων Aσθενών Κύπρου (ΟΣΑΚ), Χαράλαμπος Παπαδόπουλος, είναι ότι το ΓεΣΥ αποτελεί ένα από τα πιο σημαντικά βήματα για τη βελτίωση της υγειονομικής περίθαλψης στην Κύπρο, είναι μια πολύ σημαντική κοινωνική κατάκτηση.
«Η υλοποίησή του δεν προέκυψε από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά πέρασε μέσα από προσεκτική μελέτη και προεργασία. Στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι το μονοασφαλιστικό μοντέλο είναι το πιο κατάλληλο για τη χώρα μας, κυρίως λόγω του μικρού πληθυσμού, καθώς για πληθυσμό ενός εκατομμυρίου ανθρώπων, το πολυασφαλιστικό σύστημα δεν ήταν βιώσιμο.
Αυτό το μοντέλο, παρά τα όποια συμφέροντα υπήρχαν στον τομέα της Υγείας, αντιμετώπισε σφοδρές αντιδράσεις από ασφαλιστικές εταιρείες και μεγαλογιατρούς, οι οποίοι είδαν τις αλλαγές ως απειλή για τα συμφέροντά τους. Παρ’ όλα αυτά τα αποτελέσματα μιλούν από μόνα τους κυρίως σε ό,τι αφορά τη σωστή και ισότιμη πρόσβαση όλων των πολιτών στην υγειονομική περίθαλψη. Κάθε απόπειρα για αλλαγή του μοντέλου του ΓεΣΥ θα ήταν αδύνατο να γίνει χωρίς να αλλοιωθεί η βασική του φιλοσοφία».
Φυσικά, το γεγονός ότι το ΓεΣΥ δεν είναι τέλειο, δεν σημαίνει ότι δεν είναι αξιόλογο, προσθέτει ο κ. Παπαδόπουλος. «Ένα σύστημα υγείας πρέπει να ενισχύεται συνεχώς για να καλύψει τις εξελισσόμενες ανάγκες της κοινωνίας. Δεν μιλάμε για το ιδανικό σύστημα υγείας, αλλά για ένα σύστημα που χρόνο με το χρόνο βελτιώνεται σε διαφόρους τομείς. Από την πλευρά του Οργανισμού Ασφάλισης Υγείας (ΟΑΥ), του ΟΚΥπΥ, καθώς και των παρόχων υγειονομικής περίθαλψης, το ΓεΣΥ καταγράφει πρόοδο, με το ποσοστό των ιδιωτικών κλινικών, εργαστηρίων και φαρμακείων που εντάχθηκαν στο σύστημα να είναι πλέον συντριπτικό.
Η ένταξη αυτών των παρόχων στο σύστημα δεν είναι τυχαία. Αντιθέτως, καταδεικνύει την αναγνώριση του συστήματος από τον ίδιο τον τομέα της Υγείας. Ωστόσο, ακούμε απόψεις που σε ορισμένους μπορεί να φαίνονται εύλογες, όπως για παράδειγμα η δυνατότητα γιατρών εκτός ΓεΣΥ να συνταγογραφούν εντός του συστήματος. Όμως, τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά. Η ερώτηση που προκύπτει είναι ποιοι ζητούν αυτή την αλλαγή και ποια είναι τα κίνητρα πίσω από αυτήν. Η ποιότητα της υγειονομικής περίθαλψης και η βιωσιμότητα του ΓεΣΥ εξαρτώνται από τη σωστή εφαρμογή των κανόνων και των ελέγχων.
Η συνταγογράφηση από γιατρούς εκτός ΓεΣΥ ενέχει κινδύνους, κυρίως όσον αφορά τη δυνατότητα ελέγχου. Εάν δεν υπάρχει επαρκής έλεγχος, το σύστημα μπορεί να καταστεί επιρρεπές σε καταχρήσεις. Εδώ, γίνεται προσπάθεια για ενίσχυση των ελέγχων, με την εφαρμογή αυστηρότερων προδιαγραφών και την εισαγωγή του Κέντρου Κλινικής Τεκμηρίωσης, το οποίο θα διασφαλίσει την ποιότητα της περίθαλψης. Η ενίσχυση του ελέγχου και η εφαρμογή έκτακτων ελέγχων στα νοσηλευτήρια είναι σημαντικά βήματα για την προστασία του συστήματος».
Επιπλέον, σύμφωνα με τον κ. Παπαδόπουλο, όπως παραδέχονται και οι ίδιοι οι γιατροί, οι ασθενείς που λαμβάνουν τα φάρμακά τους μέσω του ΓεΣΥ πληρώνουν μηδενικά χρήματα, ενώ αν επιλέξουν να τα προμηθευτούν εκτός του ΓεΣΥ θα πληρώσουν πολύ περισσότερα. «Γιατρός ανέφερε συγκεκριμένο παράδειγμα ότι το κόστος του φαρμάκου που δίνει εκτός ΓεΣΥ ένας ασθενής είναι 70 ευρώ. Αυτό καταδεικνύει τη θετική διάσταση του ΓεΣΥ, που παρέχει στους πολίτες πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη χωρίς το βάρος των υπέρογκων εξόδων. Η επιλογή κάποιων να μην ενταχθούν στο ΓεΣΥ είναι σεβαστή, αλλά δεν μπορεί να γίνει εις βάρος του συστήματος και των συμφερόντων των υπόλοιπων πολιτών. Το ΓεΣΥ είναι μια κοινωνική κατάκτηση που εξασφαλίζει σε όλους, ή τουλάχιστον σε εκείνους που το επιθυμούν, ισότιμη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, κάτι που για πολλά χρόνια δεν υπήρχε στη χώρα μας».
Το ΓεΣΥ είναι για τον κ. Παπαδόπουλο ένα σύστημα που προάγει την κοινωνική αλληλεγγύη και βελτιώνει τις συνθήκες υγειονομικής περίθαλψης για τους πολίτες. Παρά τα προβλήματα και τις προκλήσεις, το σύστημα συνεχώς εξελίσσεται και γίνεται πιο αποτελεσματικό, με σκοπό να καλύψει τις ανάγκες όλων, διασφαλίζοντας τη δημόσια υγεία και την ευημερία της κοινωνίας.
