Καταγγελία: «Βρήκαν χαλλούμια εκτός προδιαγραφών, αλλά αντί να τα κατάσχουν, τους είπαν να αλλάξουν την ετικέτα και μετά να τα διοχετεύσουν στην αγορά»
Του Γιάννη Κακαρή
Σε πλήρη εκτροχιασμό οδηγείται η κατάσταση με την παραγωγή χαλλουμιού ΠΟΠ με τους τελευταίους χειρισμούς της κυβέρνησης που αποδυναμώνουν τη θέση του αιγοπρόβειου γάλακτος αντί να την ενισχύουν. Οι αιγοπροβατοτρόφοι έχασαν κάθε εμπιστοσύνη και δεν βλέπουν φως στην άκρη του τούνελ. Αναλαμβάνουν δράση προκειμένου να υπερασπιστούν μέχρι τέλους τον κυπριακό «λευκό χρυσό» και διαμηνύουν πως δεν κάνουν ούτε βήμα πίσω. Ξεκινούν αγώνα και εντός των δικαστικών αιθουσών, ενώ ετοιμάζονται για να καταγγείλουν τεκμηριωμένα την Κυπριακή Δημοκρατία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή για μη εφαρμογή του κανονισμού για το χαλλούμι και για αθέμιτες εμπορικές πρακτικές.
Οι αντιδράσεις όμως δεν περιορίζονται στα στενά όρια των ποιμνιοτρόφων, αλλά παίρνουν μεγαλύτερες διαστάσεις. Φαίνεται ότι οι μόνοι που υπερασπίζονται τις κινήσεις της κυβέρνησης είναι οι βιομήχανοι και όσοι έχουν μεγάλα συμφέροντα με την αλυσίδα παραγωγής.
Υπενθυμίζουμε ότι οι αιγοπροβατοτρόφοι ζητούν να καθοριστεί ετήσια αύξηση της ποσόστωσης κατά 5% μέχρι το 2029, που τερματίζεται η μεταβατική περίοδος και να εφαρμοστεί η ποσόστωση 50+1% όπως προβλέπει ο ευρωπαϊκός κανονισμός για το ΠΟΠ, ωστόσο η κυβέρνηση αρνείται και αντί τούτου, παίζει με την ποσόστωση. Αποφασίστηκε ότι στις αρχές Μαρτίου το ποσοστό του αιγοπρόβειου θα ανέλθει στο 30%, αλλά πριν το τέλος του μήνα το χαμήλωσαν στο 20% επικαλούμενοι μείωση παραγωγής.
Οι αιγοπροβατοτρόφοι αμφισβητούν τις παραγόμενες ποσότητες που επικαλείται το Υπουργείο Γεωργίας (μέσα από το λογισμικό), υπογραμμίζοντας ότι προσμετρώνται μόνο οι ποσότητες που λαμβάνουν τα 4-5 μεγαλύτερα τυροκομεία και δεν προσμετράται το γάλα που οδηγείται στην παρασκευή 100% αιγοπρόβειου χαλλουμιού, ούτε αυτό που τυροκομούν 35-40 πολύ μικρά τυροκομεία.
Υποδεικνύουν πως τα προϊόντα ΠΟΠ διέπονται από ποιοτικά χαρακτηριστικά και όχι από ποσοτικά.
Όπως δήλωσε στη «Χαραυγή» ο εκπρόσωπος των αιγοπροβατοτρόφων, Γιώργος Δημητρίου, το 2022 τους είχε δοθεί η υπόσχεση πως θα καθοριζόταν μια σταθερή αύξηση 5% ετησίως, αλλά δεν έχει τηρηθεί. Ως εκ τούτου, οι αιγοπροβατοτρόφοι δεν έχουν καμία εμπιστοσύνη και διαμηνύουν ότι δεν θα κάνουν ούτε ένα βήμα πίσω.
Η Συντονιστική Επιτροπή των Αιγοπροβατοτρόφων, που συνεδρίασε την Τετάρτη, σύμφωνα με τον Γ. Δημητρίου αποφάσισε να κατατεθούν αγωγές κατά των υπουργικών διαταγμάτων για την ποσόστωση του αιγοπρόβειου γάλακτος, κατά της πενταετούς παράτασης στην εφαρμογή της ποσόστωσης, ενώ θα ενημερωθεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τα τεκταινόμενα στην Κύπρο. Όπως είπε ο κ. Δημητρίου, «θα ενημερώσουν ότι στην Κύπρο δεν εφαρμόζονται οι ευρωπαϊκοί κανονισμοί, καταστρατηγούνται οι προδιαγραφές του ΠΟΠ μέσω διαταγμάτων και ακολουθούνται αθέμιτες εμπορικές πρακτικές», αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι δεν υπάρχουν συμβόλαια. Σημείωσε, τέλος, ότι γίνεται προσυνεννόηση μεταξύ των μεγάλων τυροκομείων.
Καταγγελία και στον OLAF
Επίσης, οι αιγοπροβατοτρόφοι θα αποταθούν στην Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Καταπολέμησης της Απάτης (OLAF), με τον Γ. Δημητρίου να επισημαίνει ότι θα ενημερωθεί ο OLAF για κακοδιαχείριση ευρωπαϊκών πόρων, παραβίαση του φακέλου και πιθανή κατάχρηση ευρωπαϊκών ενισχύσεων. Επεσήμανε ακόμα ότι είναι ανεπαρκείς οι έλεγχοι και ότι οι παραβάτες δεν τιμωρούνται, αλλά ενθαρρύνονται να συνεχίσουν την παρανομία τους, σημειώνοντας ότι έχουν συγκεκριμένα στοιχεία.
Όπως είπε χαρακτηριστικά, «έχουν εντοπιστεί χαλλούμια εκτός προδιαγραφών, αλλά αντί να τα κατάσχουν, τους είπαν απλώς να αλλάξουν την ετικέτα και μετά να τα διοχετεύσουν στην αγορά. Αν είναι με αυτούς τους τρόπους που λειτουργούν τα ΠΟΠ προϊόντα, ζήτω που καήκαμε».
Χαιρετίζουν οι τυροκόμοι…
Από την πλευρά τους οι τυροκόμοι υπεραμύνονται των χειρισμών του υπουργείου. Με ανακοίνωσή του ο Σύνδεσμος χαιρέτισε τη μείωση του ποσοστού αιγοπρόβειου γάλακτος, αναφέροντας ότι «αποτελεί αναμφίβολα μια εξέλιξη προς την ορθή κατεύθυνση». Υπογραμμίζεται ότι καθήκον όλων είναι να λειτουργούν «πρωτίστως με γνώμονα την εξαγωγική ανάπτυξη του εθνικού μας προϊόντος, η οποία είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ευημερία όλων των εμπλεκομένων στην αλυσίδα του προϊόντος».
Η Υπουργός Γεωργίας απορρίπτει τις επικρίσεις περί προώθησης δύο χαλλουμιών και εξυπηρέτηση επιχειρηματικών συμφερόντων, λέγοντας ότι «ένα είναι το χαλλούμι ΠΟΠ, όπως καθορίζεται από τον ευρωπαϊκό κανονισμό και στόχος του υπουργείου είναι να μείνει ως το κύριο εξαγωγικό προϊόν».
Πρόσθεσε πως «στόχος είναι να είναι βιώσιμοι όλοι οι εμπλεκόμενοι στον κλάδο».
«Αντί για σχεδιασμό, αλλάζουν την ποσόστωση κάθε μήνα»
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ και πρόεδρος της κοινοβουλευτικής Επιτροπής Γεωργίας, Γιαννάκης Γαβριήλ, επεσήμανε στη «Χαραυγή» ότι «οι αυξομειώσεις των ποσοστώσεων αναφορικά με το αιγοπρόβειο γάλα στο χαλλούμι δεν επιτρέπουν την παραγωγή περισσότερου γάλακτος, αλλά κάνουν το αντίθετο». Πρόσθεσε πως «αντί η υπουργός να παρουσιάσει έναν σχεδιασμό με ορίζοντα το 2029, κάθε μήνα αλλάζει την ποσόστωση. Αυτό δεν βοηθά την παραγωγή χαλλουμιού, ούτε στις εξαγωγές μας». Ο Γ. Γαβριήλ προειδοποίησε ότι εάν η κυβέρνηση συνεχίσει με αυτές τις παλινδρομήσεις, τον Ιούνιο του 2029 θα χάσουμε το ΠΟΠ και την κάλεσε να εκδώσει ένα διάταγμα για τις ποσοστώσεις με ισχύ μέχρι το 2029.
Η πολιτική αυξομείωσης των ποσοστώσεων δεν μπορεί να αποτελεί λύση
Στη μείωση της ποσόστωσης του αιγοπρόβειου αντιδρούν και οι αγροτικές οργανώσεις. Με επιστολή της προς το Υπουργείο Εμπορίου, το οποίο εκδίδει τα διατάγματα για την ποσόστωση, η ΕΚΑ υπογραμμίζει πως «η πολιτική αυξομείωσης του ποσοστού του αιγοπρόβειου γάλακτος δεν μπορεί να αποτελεί λύση». Υπενθυμίζει ότι το 2012 η κυβέρνηση Χριστόφια είχε την ποσόστωση του αιγοπρόβειου στο 35%, αλλά σήμερα αυτό έπεσε στο 20%. Επισημαίνεται ακόμη ότι ποτέ δεν χαράχθηκε ένας οδικός χάρτης που να έχει ως τελικό στόχο το 50+% μέχρι το 2029.
Για την αύξηση της παραγωγής η ΕΚΑ ζητά όπως εφαρμοστεί οργανωμένα και συγκροτημένα από την κυβέρνηση το ολοκληρωμένο πρόγραμμα που προνοεί η Γενετική στα Αιγοπρόβατα (π.χ. σπερματέγχυση), κάτι που θα φέρει κατακόρυφη αύξηση στην παραγωγή αιγοπρόβειου. Επίσης, ζητά τον καθορισμό οδικού χάρτη.
Επισημαίνει ακόμη ότι στην παραγωγή του αιγοπρόβειου πρέπει να προσμετρώνται και οι ποσότητες που χρησιμοποιούνται στην παραγωγή 100% αιγοπρόβειου και αυτού που τυροκομείται στις πολύ μικρές οικιακές εγκαταστάσεις.
Η ΠΕΚ και η Νέα Αγροτική Κίνηση εκφράζουν επίσης τη διαφωνία τους με τη μείωση της ποσόστωσης και καταγγέλλουν ότι δεν υπάρχει ουσιαστική διαβούλευση, αλλά ζητείται η άποψή τους μετά τις κυβερνητικές εξαγγελίες. Η ΠΕΚ υπογραμμίζει ότι πρέπει να βρεθεί τρόπος ώστε να μην είναι προαπαιτούμενη η κατοχή αδειών οικοδομής στα υποστατικά για να λάβουν χρηματοδότηση, καθώς τα περισσότερα δεν έχουν και έτσι εξαιρούνται από τα σχέδια.
Σε κοινή ανακοίνωση με τη Νέα Αγροτική Κίνηση, υποδεικνύουν ότι η συνέχιση της τακτικής αυξομείωσης των ποσοστών μέσω διαταγμάτων θα οδηγήσει τελικά το 2029 σε απώλεια της κατοχύρωσης του χαλλουμιού ως ΠΟΠ.
«Επιτέλους, πρέπει να ανακοπεί αυτή η πορεία ξεχειλώματος του προϊόντος που δυστυχώς συνεχίζεται και σήμερα, ώστε να μη χαθεί το ΠΟΠ και το χαλλούμι να γίνει generic», αναφέρουν χαρακτηριστικά.
