Η ευαισθητοποίηση για τις διατροφικές διαταραχές είναι σημαντική, καθώς βοηθά τα άτομα που πλήττονται να αναζητήσουν βοήθεια.
Αυτές οι διαταραχές δεν αφορούν μόνο την εφηβεία, αλλά επηρεάζουν άτομα όλων των ηλικιών. Η πρόεδρος του Παγκύπριου Συνδέσμου Στήριξης Ατόμων με Διατροφικές Διαταραχές, Άντρεα Κωνσταντινίδου, αναφέρει την αύξηση των περιστατικών διαταραχών πρόσληψης τροφής τα τελευταία χρόνια και τονίζει τη σημασία της πρόληψης. Ειδικότερα, η έγκαιρη διάγνωση και η παρακολούθηση της υγείας των ενηλίκων είναι κρίσιμες, καθώς οι κύριες διαταραχές είναι η ανορεξία, η βουλιμία και η αδηφαγική διαταραχή. Ο Σύνδεσμος παρέχει συμβουλές και υποστήριξη σε άτομα που πάσχουν από αυτές τις διαταραχές, βοηθώντας τους να ξεπεράσουν τις δυσκολίες και να βρουν το δρόμο τους προς την αποκατάσταση.
Της Ελένης Κωνσταντίνου
Η ευαισθητοποίηση αλλά και συνειδητοποίηση της κοινωνίας για τα θέματα που αφορούν τις διατροφικές διαταραχές είναι πολύ σημαντικές, ιδιαίτερα για τα άτομα που είναι αντιμέτωπα με αυτές, αφού έτσι θα νιώσουν πιο άνετα να μοιραστούν το πρόβλημά τους και να αναζητήσουν βοήθεια από επαγγελματίες. Οι διατροφικές διαταραχές δεν είναι μόνο θέμα εφηβείας. Μπορούν να επηρεάσουν παιδιά, εφήβους, ενήλικες και ηλικιωμένους. Συχνά δεν διαγιγνώσκονται σε μεγαλύτερες ηλικίες, όμως τα συμπτώματα παραμένουν σοβαρά. Συνεπώς η πρόληψη, η κατανόηση και η υποστήριξη μπορούν να σώσουν ζωές.
H πρόεδρος του Παγκύπριου Σύνδεσμου Στήριξης Ατόμων με Διατροφικές Διαταραχές, Άντρεα Κωνσταντινίδου, επισημαίνει από την πλευρά της πως τα τελευταία χρόνια παρουσιάζεται αισθητή αύξηση περιστατικών με διατροφικές διαταραχές πρόσληψης τροφής ανάμεσα σε παιδιά εφηβικής κυρίως ηλικίας αλλά και ενήλικες, σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. Η διατροφική διαταραχή ή δυσκολία είναι μια ψυχογενής διαταραχή που επηρεάζει την ψυχική και σωματική υγεία του ατόμου, με αποτέλεσμα και βασικό χαρακτηριστικό την υπερβολική ενασχόληση με το βάρος και την εικόνα του σώματος. Αυτό συνήθως οδηγεί σε δυσλειτουργικές συμπεριφορές, επιβαρύνοντας την ποιότητα ζωής του πάσχοντος. Μερικές από αυτές τις συμπεριφορές είναι οι αυστηρές δίαιτες, η έντονη γυμναστική, οι εκκαθαριστικές μέθοδοι, η υπερκατανάλωση τροφής κ.ά.
Η μείωση των περιστατικών διατροφικών διαταραχών πρόσληψης τροφής στην Κύπρο απαιτεί μια πολυδιάστατη προσέγγιση που να περιλαμβάνει πρόληψη, εκπαίδευση και παροχή κατάλληλων υπηρεσιών υγείας. Απαιτεί συντονισμένες προσπάθειες από το κράτος, την εκπαιδευτική κοινότητα, τους επαγγελματίες υγείας και την κοινωνία συνολικά, όπως τονίζει.
Ερωτηθείσα σχετικά για το ρόλο του Συνδέσμου, σημειώνει πως ο Σύνδεσμος Στήριξης Ατόμων με Διατροφικές Διαταραχές δημιουργήθηκε το καλοκαίρι του 2003 από μια ομάδα γονέων των οποίων τα παιδιά νόσησαν με διατροφικές διαταραχές και αναγκάστηκαν, λόγω της σοβαρότητας του προβλήματος, να καταφύγουν σε ειδικές μονάδες του εξωτερικού για θεραπεία και αποκατάσταση. Τα προβλήματα, τα υπέρογκα ποσά που κλήθηκαν να καταβάλουν για νοσηλεία και οι διαρκείς απογοητεύσεις έκαναν τα εμπόδια να φαίνονται ανυπέρβλητα. Οι διατροφικές διαταραχές ήταν τότε μια πρωτάκουστη για πολλούς ασθένεια, σε μια εποχή που το διαδίκτυο και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δεν ήταν ευρέως διαδεδομένα. Το σύστημα υγείας αδυνατούσε, δυστυχώς, να ανταποκριθεί και να στηρίξει τέτοια περιστατικά, όπως επίσης και η ίδια η κοινωνία, που θεωρούσε ακόμα ταμπού την ανορεξία και τη βουλιμία. Σήμερα είναι αναγκαίο να δημιουργηθεί μια δομή για να παρέχονται ολοκληρωμένες λύσεις.
Επίσης σημαντική είναι και η έγκαιρη διάγνωση. Είναι σημαντικό να μπορεί να διαγνωστεί νωρίς η διατροφική διαταραχή, όπως αναφέρει η κα Κωνσταντινίδου, και να αντιμετωπιστεί κατάλληλα από τους ειδικούς.
Το μεγάλο κενό αφορά τους ενήλικες και αν ακόμη τα άτομα αυτά δεχθούν κάποια φροντίδα στο εξωτερικό, τίθεται το ερώτημα το τι συμβαίνει με την επιστροφή τους στην Κύπρου και με την παρακολούθηση της πορείας της υγείας τους. Να προσθέσουμε πως οι κύριες διαταραχές πρόσληψης τροφής είναι η ψυχογενής ανορεξία, ψυχογενής βουλιμία και αδηφαγική διαταραχή.
Ερωτηθείσα σχετικά η κα Κωνσταντινίδου ανάφερε πως υπήρξαν πολλά άτομα που τα έχουν καταφέρει και βρήκαν τον δικό τους δρόμο και απαλλαχτήκαν από αυτές τις συμπεριφορές. Αρκετά άτομα επικοινωνούν με τον Σύνδεσμο για συμβουλές και κατευθυντήριες γραμμές τόσο για ενήλικούς αλλά και για ενήλικους σε ό,τι αφορά τα ανήλικα παιδιά τους. Τα περισσότερα περιστατικά αφορούσαν σε περιπτώσεις ανορεξίας, βουλιμίας αλλά και υπερφαγίας. Επίσης, εντοπίζεται και το φαινόμενο ένα άτομο να είναι αντιμέτωπο με περισσότερες από μια διατροφικές διαταραχές, δηλαδή να εναλλάσσονται. Να είναι ανορεξικό αλλά να έχει και βουλιμικές συμπεριφορές.
Οι διατροφικές διαταραχές δεν φαίνονται πάντα με γυμνό μάτι. Κάποιοι μπορεί να φαίνονται «καλά», αλλά να παλεύουν σιωπηλά.
Σημάδια που δεν πρέπει να αγνοήσετε:
•Εμμονή με το φαγητό, τις θερμίδες ή τη «σωστή» διατροφή.
•Απότομες αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες ή την όρεξη.
•Απομόνωση και αποφυγή κοινωνικών περιστάσεων που περιλαμβάνουν φαγητό.
•Έντονα συναισθήματα ενοχής ή ντροπής μετά το φαγητό.
•Ακραία γυμναστική ή ανάγκη για «αντιστάθμιση» μετά το φαγητό.
Να σημειώσουμε ότι και φέτος έτρεξε η εβδομάδα ευαισθητοποίησης όμως αυτή η προσπάθεια είναι συνεχής. Το σύνθημα είναι για τη χρονιά αυτή ειναι time is now (η ώρα ειναι τώρα) το οποίο και έχει πολλές έννοιες όπως σημειώνει η κ. Κωνσταντινίδου η οποία αναφέρει πως 4 στους 5 ανθρώπους νοιώθουν πιο άνετα να μιλήσουν για την εμπειρία τους όταν είναι ευαισθητοποιημένο το κοινό. “Αν βλέπουν ότι ο κόσμος βάζει ταμπέλες τότε θα κλειστείς στον εαυτό σου και δεν θα μιλήσεις. Επίσης αυτό που βλέπουμε πολύ συχνά είναι η στάση των γονιών που δεν μιλάνε. Είτε γιατί δεν γνωρίζουν πως να διαχειριστούν το παιδί τους είτε από τους ίδιους τους γονείς μπορεί να αναπτυχθεί μια διατροφική διαταραχή. Είναι σημαντικό ο περίγυρος να είναι προσεκτικός στα σχόλια που απευθύνονται στα παιδιά και έχουν να κάνουν με την εικόνα μας”. Ωστόσο το μεγαλύτερο κλειδί όπως τονίζει η κ.Κωνσταντινίδου είναι να δυναμώσει ο πυρήνας του κάθε ατόμου ώστε να φιλτράρει τα σχόλια και να μην τον/την επηρεάζουν.
Από την ενοχή στην “τελειότητα”
Απώλεια ελέγχου, περιοριστικές συμπεριφορές, μοναξιά, κυνήγι της τελειότητας είναι μερικά από αυτά που αναφέρουν πολλά άτομα που αντιμετώπιζαν ή αντιμετωπίζουν κάποια διατροφική διαταραχή.
“Όταν κοιτάζω τον εαυτό μου στον καθρέφτη, δεν βλέπω ποτέ αυτό που οι άλλοι βλέπουν. Κι όταν τρώω, νιώθω ότι χάνω τον έλεγχο.”
Κάποιοι αναφέρουν ότι το φαγητό γίνεται κάτι σαν εχθρός ή ότι αποφεύγουν να τρώνε σε κοινωνικές περιστάσεις για να μην χάσουν τον έλεγχο.
“Φοβάμαι να φάω δημόσια, γιατί αν αρχίσω να τρώω, δεν ξέρω αν θα μπορέσω να σταματήσω.”
Πολλά άτομα που πάσχουν από διατροφικές διαταραχές βιώνουν συναισθήματα ενοχής ή ντροπής μετά την κατανάλωση φαγητού, ακόμα και όταν τρώνε κάτι ελάχιστο. Τα άτομα που βιώνουν διατροφικές διαταραχές συχνά αισθάνονται απομονωμένα και μπερδεμένα, αποφεύγοντας συζητήσεις και κοινωνικές συναναστροφές γύρω από το φαγητό.
Η συνεχής επιθυμία για την “τέλεια εικόνα” του σώματος και η αίσθηση ότι δεν είναι ποτέ αρκετά καλοί ή αδύνατοι. Οπως και η περίπτωση της Χριστίνας”Αισθανόμουν συνεχώς πίεση να αποκτήσω το σώμα που έβλεπα στις φωτογραφίες. Κάθε φορά που κοιτάζω τον εαυτό μου στον καθρέφτη, δεν βλέπω απλά την εικόνα μου – βλέπω κάτι που δεν είναι ‘αρκετο’. Η διατροφή γίνεται μια συνεχής προσπάθεια να ελέγξω το σώμα μου, να περιορίσω τις θερμίδες και να επιτύχω αυτό το ιδανικό, που όμως ποτέ δεν νιώθω ότι πλησιάζω. Υπάρχουν μέρες που καταφέρνω να είμαι αυστηρός με τον εαυτό μου, να αποφύγω φαγητά που θεωρώ ‘κακά’, και μετά υπάρχουν άλλες μέρες που αποτυγχάνω και νιώθω ενοχές, σαν να μην έχω τον έλεγχο.” Χρειάστηκε αρκετός χρόνος και αναζήτηση βοήθειας από επαγγελματίες για να μπορέσει η Χριστίνα να αντιληφθεί ότι αυτή η τελειότητα που αναζητούσε μόνο κακό στην ιδια και την υγεία της προκαλούσε. Σήμερα η ίδια δίνει μια συμβουλή ιδιαίτερα στα νεαρά κορίτσια να μην παρασύρονται από τις τέλειες εικόνες του διαδικτύου που τις πλείστες φορές είναι επεξεργασμένες ή φιλτραρισμένες.
