Την εκτίμηση ότι μέχρι το τέλος του 2026, το Κυπριακό θα έχει κάποια σοβαρή εξέλιξη, είτε θετική είτε –δυστυχώς– πολύ αρνητική, εκφράζει στη συνέντευξή του στη «Χαραυγή» ο πρώην βουλευτής του ΔΗΣΥ και πρώην διευθυντής του γραφείου του τέως Προέδρου Νίκου Αναστασιάδη, Μιχάλης Σοφοκλέους. Εκτιμά, επίσης, ότι υπάρχει ακόμη ελπίδα, αν και θα είναι η τελευταία ευκαιρία για τη λύση του Κυπριακού στη βάση του ενός κράτους.
Επιπρόσθετα, ο κ. Σοφοκλέους κρίνει τη διακυβέρνηση Χριστοδουλίδη, λέγοντας ότι αυτός που εμφανίστηκε ως «αντισυστημικός» είναι στην πραγματικότητα ο αρχιερέας του συστήματος.
Συνέντευξη στον Μιχάλη Μιχαήλ
Κύριε Σοφοκλέους, πώς βλέπετε τις τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό; Υπάρχει ακόμα ελπίδα ή φτάνουμε κοντά σε ένα τέλος σε ό,τι αφορά τις προσπάθειες επανένωσης;
Ναι υπάρχει ακόμη ελπίδα, αν και θα είναι η τελευταία ευκαιρία για τη λύση του Κυπριακού στη βάση του ενός κράτους. Είναι θετικό το ξεκίνημα μιας διαδικασίας, παρά την καχυποψία που διακατέχει τη διεθνή κοινότητα και εμάς τους Κυπρίους για τις προοπτικές επιτυχίας της. Δημιουργείται, σήμερα, μια διεθνής συγκυρία που μπορεί να ευνοεί τη λύση του Κυπριακού. Το σίγουρο όμως είναι ότι ο χρόνος που έχουμε μπροστά μας είναι συγκεκριμένος και πολύ περιορισμένος. Μέχρι το τέλος του 2026, το Κυπριακό, πιστεύω, θα έχει κάποια σοβαρή εξέλιξη, είτε θετική είτε –δυστυχώς– πολύ αρνητική.
Οι χειρισμοί του ΠτΔ στο Κυπριακό σάς ικανοποιούν; Νιώθετε ή διαπιστώνετε ότι όντως πείθει διεθνώς για όσα διακηρύττει;
Ο καθένας έχει λόγους να κάνει κριτική στο πώς χειρίστηκε ο Νίκος Χριστοδουλίδης το Κυπριακό είτε ως Πρόεδρος, είτε ως Υπουργός Εξωτερικών και έχει και λόγους να αμφισβητεί τις πραγματικές του προθέσεις. Σημασία όμως σήμερα δεν έχει η αμφισβήτηση, αλλά η συστράτευση στην ύστατη προσπάθεια να αποφευχθεί η οριστική διχοτόμηση. Ο Νίκος Χριστοδουλίδης είναι Πρόεδρος μέχρι το 2028 και θα χειρίζεται το Κυπριακό για το επόμενο διάστημα. Από την ώρα που ξεκίνησε μια διαδικασία, οι προθέσεις του θα κρίνονται αποκλειστικά από το πώς διαχειρίζεται τη διαδικασία αυτή.
Γενικότερα πώς κρίνετε τα δύο χρόνια διακυβέρνησης Χριστοδουλίδη;
Δεν είναι τυχαία η δημοσκοπική καταβαράθρωση του Νίκου Χριστοδουλίδη. Είναι το αποτέλεσμα της εκκωφαντικής διάψευσης των προεκλογικών του υποσχέσεων, της συνειδητοποίησης από την κοινωνία ότι αυτός που εμφανίστηκε ως «αντισυστημικός» είναι στην πραγματικότητα ο αρχιερέας του συστήματος. Είναι η πρωτόγνωρη διάχυση της οικογενειοκρατίας, της κουμπαροκρατίας και της ημετεροκρατίας. Είναι η επιλογή να μην υπάρχει σοβαρό κυβερνητικό σχήμα για να μην επισκιάζεται ο Πρόεδρος. Είναι η διαχείριση των θεμάτων με αποκλειστικά επικοινωνιακό φακό. Και είναι –κυρίως– η μεγάλη ανασφάλεια που δημιουργεί στους πολίτες και τις επιχειρήσεις μια κυβέρνηση αδύναμη, χωρίς δυνατότητα διαχείρισης κρίσεων, χωρίς προσανατολισμό και χωρίς διακριτούς στόχους για τη χώρα.
Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης λειτουργεί περισσότερο ως διαχειριστής μιας πολυκατοικίας παρά ως Πρόεδρος ενός κράτους.
Κύριε Σοφοκλέους, σήμερα διάγουμε μια κρίση αξιών με πλήρη σχεδόν απαξίωση της πολιτικής ζωής και των πολιτικών κομμάτων. Πού οφείλεται αυτό;
Ισχύει απόλυτα η δήλωσή σας και οι λόγοι πρέπει να αναζητηθούν σε δύο επίπεδα: το πρώτο είναι οι αλλεπάλληλες παγκόσμιες κρίσεις, οικονομικές κυρίως, που έχουν πιέσει τρομερά την κοινωνία και έχουν προκαλέσει μεγάλη ανασφάλεια για το παρόν και το μέλλον των ανθρώπων. Το δεύτερο είναι η αποτυχία των πολιτικών φορέων να ηγηθούν της κοινωνίας και των θεσμών, όχι μόνο για να διαχειριστούν σωστά τις κρίσεις αυτές, αλλά –κυρίως– να οδηγήσουν σε ένα καλύτερο μέλλον. Όταν, λοιπόν, οι ηγεσίες και οι θεσμοί αποτυγχάνουν να ηγηθούν, τότε φυσιολογικά διολισθαίνουν στον φαύλο κύκλο της απαξίας, τον οποίο επιβαρύνουν οι κατηγορίες για ανικανότητα, διαφθορά ή διαπλοκή, άλλες φορές δικαίως, άλλες αδίκως.
Τα κόμματα έχουν ευθύνη; Και αν ναι, σε ό,τι αφορά τον ΔΗΣΥ ποιο είναι το δικό του μερίδιο;
Τα κόμματα έχουν την απόλυτη ευθύνη. Τα ίδια είναι που υποβίβασαν τους εαυτούς τους από ηγέτες σε διαχειριστές. Τα ίδια είναι που αυτο-αποψιλώθηκαν από τα ποιοτικά εκείνα στελέχη που είχαν να προσφέρουν στην πολιτική ουσία και την κοινωνική τους διεύρυνση. Τα κόμματα πρώτα απαξίωσαν τους εαυτούς τους και μετά ήρθε η κοινωνία να τα απαξιώσει.
Στην Κύπρο, αυτήν την ευθύνη τη φέρουν κυρίως τα δύο μεγάλα κόμματα, οι δύο μεγάλοι ιδεολογικοί πόλοι του πολιτικού φάσματος: ο ΔΗΣΥ και το ΑΚΕΛ, που αντί να δημιουργούν ρεαλιστικά οράματα για το πώς προχωρά η χώρα, έχουν καταντήσει ευκαιριακοί διαχειριστές μικροσυμφερόντων και μικροφιλοδοξιών. Ειδικά για το δικό μου κόμμα, τον ΔΗΣΥ, που είχε πετύχει να κατοχυρωθεί ως το σοβαρό κόμμα του μέλλοντος και ως ο φορέας που ακόμη και αν δεν συμφωνείς μαζί του τον ακούς με σεβασμό, αυτή η διολίσθηση είναι καταστροφική.
Τα παραδοσιακά κόμματα έχουν την ψευδαίσθηση ότι μπορούν να ζητούν την ψήφο των πολιτών, για τη «φανέλα», για το παρελθόν τους και το συναισθηματικό δέσιμο με τις προηγούμενες γενιές. Η κομματική «φανέλα» όμως έχει «πεθάνει». Πρώτο, γιατί δεν αντιμετωπίζει τα σύγχρονα προβλήματα και δεύτερο γιατί οι γενιές ανανεώνονται. Οι σημερινές γενιές ζητούν λύσεις στα σημερινά πιεστικά ζητήματα, δεν τους αφορούν οι αντιπαραθέσεις των γονιών και των παππούδων μας.
Αυτή η αποτυχία των πολιτικών ηγεσιών να δώσουν διεξόδους προκαλεί μάλιστα τέτοια απόγνωση στην κοινωνία, που οδηγεί σε ακραίες επιλογές με ένα απλοϊκό επιχείρημα: «Αφού εσείς δεν τα καταφέρνετε, ας δοκιμάσουν άλλοι».
Η εντύπωση που επικρατεί μέσα στην κοινωνία είναι ότι ο ΔΗΣΥ δεν είναι αυτός που ξέραμε παλιά. Και παρουσιάζει και αρκετές αντιφάσεις όσον αφορά το πολιτικό θέμα. Π.χ. ενώ μιλά για λύση ομοσπονδίας, παρίσταται σε εκδηλώσεις με υπόβαθρο την ένωση κ.λπ. Συμφωνείτε με αυτή τη διαπίστωση;
Δεν συμφωνώ καθόλου με αυτή τη διαπίστωση. Ο ΔΗΣΥ δεν πιστεύει ότι οι Έλληνες της Κύπρου πρέπει να απεμπολήσουν την εθνική τους ταυτότητα, προκειμένου να πετύχουμε τη λύση του Κυπριακού. Για εμάς, ο σεβασμός στην εθνική ταυτότητα τόσο της δικής μας, όσο και των Τούρκων της Κύπρου, είναι ο απαιτούμενος καταλύτης της επανένωσης. Αυτή ήταν η θέση του ΔΗΣΥ από τη διακήρυξη των αρχών του το 1976, αυτό υπηρέτησε από τον καιρό του αείμνηστου Γλαύκου Κληρίδη. Είναι εθνικοί οι λόγοι που εμείς θεωρούμε την ομοσπονδία τον αναγκαίο συμβιβασμό, για να μη χαρίσουμε στην Τουρκία τη μισή Κύπρο και να μη θέσουμε σε ακόμη μεγαλύτερο κίνδυνο την υπόλοιπη μισή. Είναι γι’ αυτούς τους εθνικούς λόγους που, έμπρακτα και με κόστος, στηρίξαμε κάθε προσπάθεια λύσης του Κυπριακού. Ορισμένοι πιστεύουν ότι μπορείς να ξεριζώσεις την ψυχή των λαών για να πετύχεις πολιτικά αποτελέσματα. Όπου δοκιμάστηκαν αυτές οι ουτοπικές θεωρήσεις, το μόνο που πέτυχαν ήταν να προκαλέσουν ακραίες και καταστροφικές αντιδράσεις.
Δεν δημιουργεί σύγχυση το ότι ο ΔΗΣΥ δηλώνει ότι βρίσκεται στην αντιπολίτευση, αλλά η μισή κυβέρνηση στελεχώνεται από Συναγερμικούς, ενώ η κυβέρνηση βρίσκει στήριξη και από μερίδα του κόμματος;
Ναι, αυτή η αμφισημία δημιούργησε σύγχυση μεγάλη και τεράστια ζημιά στην παράταξη. Τα πρώτα δύο χρόνια διακυβέρνησης Χριστοδουλίδη, ο ΔΗΣΥ αυτοακυρώθηκε, σχοινοβατώντας μεταξύ λεκτικών αντιπολιτευτικών διακηρύξεων και έμπρακτης στήριξης της κυβέρνησης. Ελπίζω, μετά το πρόσφατο συνέδριο και μια πιο πολιτική προσπάθεια που άρχισε να διαφαίνεται, η εικόνα να ανατραπεί. Θέλει όμως μεγάλη συνέπεια από τη νέα ηγεσία του, η οποία χρειάζεται ακόμη να αποδείξει την πολιτική της επάρκεια.
Αυτή η αδυναμία του ΔΗΣΥ να πολιτευθεί δημιούργησε ένα τεράστιο δημοκρατικό έλλειμμα στη χώρα. Η κυβέρνηση λειτούργησε για δύο χρόνια χωρίς αντιπολίτευση. Και να μου επιτρέψετε, μιλώντας στη «Χαραυγή», να εκφράσω την ειλικρινή απορία μου για το ΑΚΕΛ, το οποίο χωρίς να έχει τα εσωκομματικά προβλήματα του Συναγερμού σε σχέση με την κυβέρνηση, εντούτοις δεν πέτυχε καθόλου να καλύψει το μεγάλο αντιπολιτευτικό κενό που υπάρχει στη χώρα. Αυτό μου έχει προκαλέσει τεράστια εντύπωση.
