Του
Κωνσταντίνου Ζαχαρίου
Η µετατροπή του δικαιώµατος στη στέγη σε είδος πολυτελείας έχει πολύ πιο βαθιές ρίζες, οι οποίες µάλιστα επεκτείνονται µέρα µε τη µέρα, µε τα προβλήµατα να εµφανίζονται σε τρία επίπεδα: Πρώτον, τα κοινωνικοοικονοµικά δεδοµένα που προκύπτουν λόγω της ραγδαίας αύξησης των τιµών αγοράς των ακινήτων και των ενοικίων, καθώς και του υψηλού κόστους δανεισµού, το οποίο είναι δυσανάλογο σε σχέση µε τους χαµηλούς µισθούς της πλειονότητας των εργαζοµένων. ∆εύτερον, η φτωχή και αποσπασµατική στεγαστική πολιτική του κράτους, η οποία δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες της πλειονότητας των πολιτών. Και τρίτον, η διασύνδεση του τοµέα των ακινήτων µε προγράµµατα όπως τα «χρυσά» διαβατήρια και οι «χρυσές» βίζες, µε αποτέλεσµα να µειώνεται το διαθέσιµο απόθεµα προσφοράς για τους εγχώριους αγοραστές, και ιδιαίτερα για τα νεαρά ζευγάρια, ενώ οι τιµές αυξάνονται κατακόρυφα, καθιστώντας το κόστος της στέγης απρόσιτο για τα µεσαία και χαµηλά εισοδηµατικά στρώµατα.
Το θέµα έφερε στην επιφάνεια ο βουλευτής του ΑΚΕΛ Γιώργος Κουκουµάς µε επιστολή – παρέµβασή του προς τον Υπουργό Εσωτερικών Κωνσταντίνο Ιωάννου, µε την οποία προειδοποιεί ότι προγράµµατα όπως τα «χρυσά» διαβατήρια και οι «χρυσές» βίζες «επηρέασαν κι επηρεάζουν το κόστος απόκτησης ή/και ενοικίασης κατοικίας και/ή διαµερίσµατος, δεδοµένου ότι ένα σηµαντικό ποσοστό ακινήτων απευθύνονται πλέον σε εύπορους πολίτες τρίτων χωρών». Υπέδειξε παράλληλα ότι απαιτείται χαρτογράφηση των δεδοµένων, ώστε να διαπιστωθεί το βάθος του προβλήµατος και να ληφθούν αποφάσεις από την κυβέρνηση εκεί και όπου απαιτείται.
Πωλείται µε δόσεις και τοις µετρητοίς
Σηµειώνεται ότι µε βάση στοιχεία τα οποία κατατέθηκαν παλαιότερα στη Βουλή –και πάλι µετά από ερώτηση του Γ. Κουκουµά– το ποσοστό της έκτασης ακίνητης περιουσίας το οποίο ανήκει σε ξένους, ανέρχεται στη Λευκωσία σε 2,44% (0,94% είναι κοινοτικοί και 1,5% από τρίτες χώρες), στη Λεµεσό 6,99% (1,11% κοινοτικοί και 5,88% από τρίτες χώρες), στη Λάρνακα 6,25% (1,17% κοινοτικοί και 5,08% από τρίτες χώρες), στην Πάφο 12,24% (2,55% κοινοτικοί και 9,69% από τρίτες χώρες) και στην Αµµόχωστο 8,91% (1,95% κοινοτικοί και 6,96% από τρίτες χώρες). Σηµειώνεται ότι τα στοιχεία αφορούν την κατοχή ακίνητης περιουσίας από φυσικά πρόσωπα. Ωστόσο µεγάλο ποσοστό ακίνητης περιουσίας είναι εγγεγραµµένο στην ιδιοκτησία εταιρειών, πολλές από τις οποίες ανήκουν σε ξένους.
Άδειες σε 28.660 ξένους µε αντάλλαγµα αγορά κατοικίας
Το χειρότερο όµως είναι ότι, όπως προκύπτει από τα νέα στοιχεία τα οποία κατατέθηκαν στη Βουλή από τον Υπουργό Εσωτερικών σε απάντηση στην επιστολή του Γ. Κουκουµά, η κυβέρνηση συνεχίζει να µοιράζει άδειες σε ξένους «επενδυτές» µε πρακτικές παρόµοιες µε αυτές οι οποίες εφαρµόστηκαν στο παρελθόν µε τα «χρυσά» διαβατήρια και έκαψαν την Κύπρο.
Πιο συγκεκριµένα, µε βάση τα στοιχεία, παραχωρήθηκε άδεια µόνιµης διαµονής απεριόριστου χρόνου µέσω του σχεδίου επένδυσης αγοράς κατοικίας σε 28.660 πρόσωπα (επενδυτές και εξαρτώµενα τους πρόσωπα). Απορρίφθηκαν µόνο 1.209 αιτήσεις, ενώ άλλες 1.248 αιτήσεις βρίσκονται σε εκκρεµότητα.
Από αυτούς οι οποίοι πήραν άδεια, οι 10.100 είναι υπήκοοι της Κίνας, 8.478 υπήκοοι της Ρωσίας, 1.822 υπήκοοι του Λιβάνου, 983 υπήκοοι της Ουκρανίας, 907 υπήκοοι της Ιορδανίας, 699 υπήκοοι του Ιράν, 586 υπήκοοι της Αιγύπτου, 412 υπήκοοι του Βιετνάµ, 346 υπήκοοι της Συρίας, 277 υπήκοοι των ΗΠΑ, 251 υπήκοοι της Βρετανίας, 3.267 υπήκοοι άλλων κρατών.
Συν 3.642 άδειες για άλλες επενδύσεις
Την ίδια ώρα, παραχωρήθηκαν 3.642 άδειες µόνιµης διαµονής απεριόριστου χρόνου µέσω της διαδικασίας επενδύσεων σε επιχειρήσεις και αγορά κατοικίας (Κατηγορία Στ’), ενώ απορρίφθηκαν µόνο 514 αιτήσεις και άλλες 3.126 αιτήσεις βρίσκονται σε εκκρεµότητα. Όπως αναφέρεται µάλιστα στην επιστολή του Υπουργού Εσωτερικών, την περίοδο από τον Φεβρουάριο του 2021 µέχρι τον Σεπτέµβριο του 2024 αναστάλθηκε η εξέταση των υπό αναφορά αιτήσεων, ώστε να αποφευχθεί η στρέβλωση που παρατηρήθηκε µε την εκµετάλλευση των κριτηρίων, τα οποία θεωρήθηκαν ότι δεν συνάδουν µε τη σηµερινή πραγµατικότητα. Παρά ταύτα, δεν αναστάλθηκε και η παραλαβή των αιτήσεων. Πρακτική η οποία θυµίζει τα κόλπα τα οποία έγιναν µε τα «χρυσά» διαβατήρια.
Συν 27.043 άδειες διαµονής
Σηµειώνεται ακόµη ότι παραχωρήθηκαν 27.043 άδειες διαµονής και εργασίας για νεοπροσληφθέντες σε εταιρείες ξένων συµφερόντων. Φαίνεται επίσης ότι πολλές απ’ αυτές τις άδειες ανανεώθηκαν στη συνέχεια, αφού ο συνολικός αριθµός των εκδοθεισών αδειών, συµπεριλαµβανοµένων και των ανανεώσεων των αρχικών αδειών, ανήλθε στις 61.128.
Η Κοινωνική Συµµαχία «Στέγη για Όλους» απαιτεί λύσεις
Σε αυστηρό τόνο και µε τεκµηριωµένες επισηµάνσεις, η Κοινωνική Συµµαχία «Στέγη για Όλους» –που αποτελείται από δεκάδες συνδικαλιστικές και κοινωνικές οργανώσεις– κατέθεσε πρόσφατα υπόµνηµα στον Υπουργό Εσωτερικών, υποδεικνύοντας ότι τα κρατικά στεγαστικά σχέδια είναι περιορισµένα και δεν καλύπτουν τις ανάγκες της κοινωνικής πλειοψηφίας.
Καταγγέλλεται ότι η εκρηκτική αύξηση του κόστους ενοικίων και στέγασης, σε συνδυασµό µε το υψηλό κόστος δανεισµού, καθιστούν την πρόσβαση στη στέγη ανέφικτη, ιδίως για τα χαµηλά και µεσαία εισοδήµατα. Τα εισοδήµατα των εργαζοµένων δεν επαρκούν ούτε για ενοίκιο ούτε για δάνειο. Τονίζεται ακόµα η αδράνεια γύρω από τα προβλήµατα στους προσφυγικούς συνοικισµούς, ενώ γίνεται λόγος για κοινωνική επισφάλεια λόγω των εκποιήσεων πρώτης κατοικίας.
Η Συµµαχία υπενθυµίζει ότι η στέγαση είναι θεµελιώδες ανθρώπινο δικαίωµα, που όµως στην πράξη παραµένει ζητούµενο για χιλιάδες πολίτες και ζητεί την άµεση κρατική παρέµβαση για τα ακόλουθα:
- Σύσταση Ενιαίου Στεγαστικού Φορέα.
- Ανάπτυξη Κοινωνικής Στέγης µέσω της Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
- Σχέδια στήριξης της υπαίθρου.
- Αναστολή εκποιήσεων και νοµική προστασία δανειοληπτών.
- Ενίσχυση στεγαστικών επιδοµάτων.
- Απλοποίηση διαδικασιών και κίνητρα για ανακαινίσεις και αξιοποίηση υφιστάµενων κατοικιών.
