Ο κανονισµός για την αποψίλωση των δασών (EUDR) τέθηκε σε ισχύ στις 29 Ιουνίου 2023 και αποσκοπεί στην ελαχιστοποίηση του κινδύνου αποψίλωσης και υποβάθµισης των δασών που συνδέονται µε προϊόντα που διατίθενται στην αγορά της ΕΕ ή εξάγονται από αυτήν. Ως ηµεροµηνία εφαρµογής των περισσότερων διατάξεων ορίστηκε για τις µεγάλες επιχειρήσεις η 31η ∆εκεµβρίου 2024 και η 30ή Ιουνίου 2025 για τις πολύ µικρές και µικρές επιχειρήσεις.
Ο Κανονισµός απαιτεί από τις επιχειρήσεις να διασφαλίζουν ότι τα προϊόντα που εισάγουν ή εξάγουν στην ΕΕ δεν συµβάλλουν στην καταστροφή των δασών και στη µείωση της βιοποικιλότητας. Σύµφωνα µε τον Κανονισµό, οι επιχειρήσεις που χρησιµοποιούν υλικά µε βάση το ξύλο θα πρέπει να αποδείξουν ότι οι προµήθειές τους δεν προέρχονται από αποψιλωµένα εδάφη ή περιοχές όπου έχουν σηµειωθεί παραβιάσεις των σχετικών νοµοθεσιών και των ανθρωπίνων δικαιωµάτων.
Οι κατηγορίες των προϊόντων στα οποία θα εφαρµοστεί ο Κανονισµός είναι οι ακόλουθες: Ξύλο και προϊόντα ξύλου, όπως τα έπιπλα και το χαρτί, σόγια που χρησιµοποιείται ευρέως σε ζωοτροφές και επεξεργασµένα τρόφιµα, φοινικέλαιο, βοοειδή και κτηνοτροφικά προϊόντα (κρέας και δέρµα), καουτσούκ (υποδηµατοποιία και κατασκευαστική βιοµηχανία), καφές και κακάο.
Ο Κανονισµός εισάγει αυστηρές απαιτήσεις ιχνηλασιµότητας για τα επηρεαζόµενα προϊόντα. Σε περίπτωση µη τεκµηρίωσης, ολόκληρο το φορτίο µπορεί να θεωρηθεί µη συµµορφούµενο και να αντιµετωπίσει πρόβληµα εισαγωγής σε έδαφος ΕΕ, ενώ ο µη συµµορφούµενος παραγωγός/εισαγωγέας µπορεί να αντιµετωπίσει κυρώσεις µέχρι 4% του ετήσιου κύκλου εργασιών του στην Ε.Ε.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει δεχθεί πολλές πιέσεις από µεγάλους διεθνείς εταίρους για παράταση της ηµεροµηνίας εφαρµογής του Κανονισµού. Η Επιτροπή υπέκυψε τελικά προτείνοντας παράταση για µεγάλες επιχειρήσεις έως τον ∆εκέµβριο του 2025 και για µικρές έως τον Ιούνιο του 2026. Η πρόταση θα πρέπει να εγκριθεί από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο.
Ο κανονισµός επηρεάζει άµεσα µερικές από τις µεγαλύτερες εταιρείες στην ΕΕ. Χώρες όπως η Γερµανία, η Ιταλία, η Ισπανία και η Γαλλία είναι ιδιαίτερα εκτεθειµένες σε κινδύνους, καθώς είναι από τους µεγαλύτερους εισαγωγείς αυτών των πρώτων υλών, ενώ εταιρείες όπως η Unilever, η Nestlé και η Procter & Gamble, που εξαρτώνται από το φοινικέλαιο και τη σόγια για παραγωγή καταναλωτικών αγαθών, θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι αλυσίδες εφοδιασµού τους δεν συµβάλλουν στην αποψίλωση.
Ο Κανονισµός EUDR επηρεάζει και την Κύπρο. Οι επιχειρήσεις που εισάγουν ή παράγουν προϊόντα όπως ξυλεία, σόγια, κακάο και καφέ θα πρέπει να συµµορφωθούν, διαδικασία που σηµαίνει επιπλέον κόστος, αλλά και προσαρµογές ώστε να ανταποκριθούν στις αυστηρότερες ευρωπαϊκές απαιτήσεις.
Η Οµάδα της Αριστεράς είχε υπερψηφίσει τον Κανονισµό υποστηρίζοντας ότι η όλη προσπάθεια θα συµβάλει στη µείωση της αποψίλωσης των δασών και κατ’ επέκταση στη µείωση της απειλής για το κλίµα, για τη βιοποικιλότητα, την υγεία µας και τα µέσα διαβίωσης των αυτόχθονων πληθυσµών. Έχει δε αντιδράσει ηδη στην πρόταση παράτασης της ισχύος του Κανονισµού θεωρώντας πως αποκλειστικός στόχος είναι να παραταθεί η κερδοσκοπία των µεγάλων εταιρειών. Σηµειώνει, ακόµα, ότι θα λειτουργήσει εις βάρος των επιχειρήσεων που έχουν τροχιοδροµήσει τις διαδικασίες για εναρµόνιση µε τον Κανονισµό.
