Του Καλλή Αντούνα
Με την κλιματική κρίση να πλανάται πάνω από την κοινωνία ως εντεινόμενη απειλή, το πρόβλημα της ανεπάρκειας υδάτων χρόνο με το χρόνο χειροτερεύει. Μάλιστα, μετά τον τελευταίο άνυδρο χειμώνα οι ανησυχίες στην κυπριακή κοινωνία και ειδικά στους αγρότες είναι αυξημένες. Καθώς περνά ο χρόνος και τα περιθώρια για λήψη μέτρων στενεύουν, είναι ζωτικής σημασίας, πέρα από τις τετριμμένες εκκλήσεις για αλλαγή νοοτροπίας για τη χρήση του νερού και εξοικονόμησή του από τους πολίτες, να τεθεί σε λειτουργία ολοκληρωμένο σχέδιο πολιτικής διαχείρισης των υδάτινων πόρων, ώστε το πρόβλημα να μην αντιμετωπίζεται κάθε χρόνο πυροσβεστικά. Όπως έγινε γνωστό και τις προηγούμενες μέρες, η πληρότητα των φραγμάτων αυτή τη στιγμή είναι στο 25%, ενώ πέρσι ήταν στο 45%, την ώρα που οι πρόσφατες βροχές των προηγούμενων ημερών δεν πέτυχαν να καλύψουν τις απαιτούμενες ανάγκες, καθώς καλύφτηκαν μονάχα οι ανάγκες τριών ημερών.
Την περασμένη εβδομάδα το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων εκπόνησε πρόγραμμα δράσης, το οποίο ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο, για την αντιμετώπιση της ανομβρίας και της λειψυδρίας. Τις αποφάσεις του προγράμματος είχε ανακοινώσει η ίδια η Υπουργός Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Μαρία Παναγιώτου, η οποία ανέφερε πως αυτό έχει ως στόχο να ανατρέψει τα δεδομένα, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης.
Η κα Παναγιώτου ανέφερε πως σκοπός του προγράμματος είναι η επιτάχυνση της πλήρους κάλυψης των υδρευτικών αναγκών από τα κυβερνητικά συστήματα υδατοπρομήθειας, η αύξηση της ασφάλειας και αξιοπιστίας των υποδομών ύδατος μέσα από την υλοποίηση νέων και η αναβάθμιση υφιστάμενων υδατικών έργων, η ενίσχυση της επισιτιστικής ασφάλειας, διασφαλίζοντας όσο το δυνατό περισσότερες ποσότητες νερού για σκοπούς άρδευσης, η ενδυνάμωση της διακυβέρνησης στον τομέα διαχείρισης υδάτων και λυμάτων και η χρήση ΑΠΕ (Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας) στις μονάδες αφαλάτωσης.
Για την επίτευξη των στόχων, συνέχισε, το πρόγραμμα δράσης περιλαμβάνει 28 στοχευμένες δράσεις, εκ των οποίων οι επτά άμεσες, οι οκτώ μεσοπρόθεσμες και οι 13 μακροπρόθεσμες. Συγκεκριμένα, οι άμεσες και μεσοπρόθεσμες δράσεις έχουν ως στόχο να αντιμετωπίσουν την επερχόμενη κρίση λειψυδρίας για τα έτη 2025-2026 και αναμένεται να ενισχύσουν το υδατικό ισοζύγιο με πέραν των 15 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων ετησίως ή 15% της συνολικής ποσότητας νερού που παραχωρήθηκε από το ΤΑΥ.
Οι άμεσες και μεσοπρόθεσμες δράσεις αφορούν, ανάμεσα σε άλλα, στην αξιοποίηση τεσσάρων γεωτρήσεων για αρδευτικούς σκοπούς, στη βελτίωση της υδατοπρομήθειας κοινοτήτων με αξιοποίηση 20 γεωτρήσεων και επιδιόρθωση ή κατασκευή νέων υποδομών, όπως υδατοδεξαμενές, στην αύξηση της παραγωγής νερού από τη μονάδα αφαλάτωσης στη Δεκέλεια, στην εκστρατεία διαφώτισης για μείωση της σπατάλης νερού στα νοικοκυριά, στη βελτίωση των αρδευτικών τμημάτων με διπλασιασμό του προϋπολογισμού, στη μείωση των απωλειών δικτύου ύδρευσης και σπατάλης και στην εγκατάσταση κινητών μονάδων αφαλάτωσης.
Μέχρι στιγμής έχουν χωροθετηθεί τέσσερις και γίνεται προσπάθεια να εξευρεθούν και άλλες περιοχές για την εγκατάσταση και άλλων κινητών μονάδων αφαλάτωσης. Με βάση τους υπολογισμούς του ΤΑΥ, το κόστος ανέρχεται στα 66,4 εκατομμύρια ευρώ. Οι μονάδες θα λειτουργήσουν και θα παραμείνουν μόνιμα στην Κυπριακή Δημοκρατία.
Τον Οκτώβρη του 2025 έτοιμες οι πρώτες κινητές μονάδες αφαλάτωσης
Το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ) του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος σε ανακοίνωσή του την Τρίτη σημειώνει πως, σύμφωνα με τον προγραμματισμό που υπάρχει, οι πρώτες κινητές μονάδες αφαλάτωσης θα είναι έτοιμες τον Οκτώβριο του 2025.
Προσθέτει πως η Κύπρος είναι αναγνωρισμένα στην αιχμή της Ευρώπης όσον αφορά την κατά κεφαλή αποθήκευση βρόχινου νερού και τη χρήση μη συμβατικών πηγών νερού με 110 υδατοφράκτες (57 μεγάλους), 5 μονάδες αφαλάτωσης που καλύπτουν πάνω από 70% της ύδρευσης με αφαλατωμένο νερό, 9 μονάδες τριτοβάθμιας επεξεργασίας λυμάτων από τις οποίες αξιοποιείται πέραν του 80% του ανακτημένου νερού για άρδευση.
Επισημάνθηκε ακόμα ότι δεν παρατηρείται καμία καθυστέρηση στο σχεδιασμό και πως επιπρόσθετα, σε συνεργασία με τους Επαρχιακούς Οργανισμούς Αυτοδιοίκησης (ΕΟΑ), επιχειρείται σημαντικός περιορισμός των απωλειών από τα δίκτυα ύδρευσης.
Αυξάνεται η τιμή του νερού;
Η Υπουργός Γεωργίας, απαντώντας σχετικά με τις φήμες για την αύξηση της τιμής του νερού, διευκρίνισε πως θα πραγματοποιηθεί σχετική μελέτη για ανατιμολόγηση του νερού, στα πλαίσια των δράσεων για αντιμετώπιση της ανομβρίας και λειψυδρίας.
Όπως εξήγησε η ίδια η υπουργός, η μελέτη για ανατιμολόγηση του νερού έχει ως στόχο τη μείωση της σπατάλης από τους πολίτες και αυτό εντάσσεται στις μεσοπρόθεσμες δράσεις που αποφασίστηκαν, αφού πρώτα θα γίνει η μελέτη και έπειτα θα ληφθούν οι αποφάσεις. «Η πολιτική μας δεν είναι να αυξήσουμε το κόστος που έχουν οι γεωργοί ή τα νοικοκυριά», εξήγησε η κα Παναγιώτου. «Το πρόβλημα το οποίο έχουμε είναι με τον κάθε έναν που κάνει υπερκατανάλωση», συνέχισε η υπουργός και διευκρίνισε ότι με τη διαδικασία τιμολόγησης θα γίνει προσπάθεια να αντιμετωπιστεί η υπερκατανάλωση.
Σε κίνδυνο ο πρωτογενής τομέας το 2025 αν δεν γεμίσουν τα φράγματα
«Φαίνεται ότι με τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης χάσαμε το τρένο», σχολίασε στη «Χ» τους σχεδιασμούς της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της ανομβρίας ο βουλευτής του ΑΚΕΛ και πρόεδρος της Επιτροπής και Φυσικών Πόρων, Γιαννάκης Γαβριήλ.
«Στη συνεδρία που κάναμε στην Επιτροπή Γεωργίας μάς είπαν ότι θα κάνουν τέσσερις νέες μονάδες αφαλάτωσης και μάλιστα τις δύο μας έχουν ενημερώσει και πού θα γίνουν -στη Λεμεσό και στην Πάφο. Η παραγωγικότητα αυτών των δύο κινητών αφαλατώσεων δεν είναι αρκετή ούτε για την Πάφο, ούτε για τη Λεμεσό με τις ανάγκες που έχει», τόνισε και πρόσθεσε πως για τις άλλες δύο ερευνούν πού θα τις εγκαταστήσουν. «Αυτοί οι σχεδιασμοί όμως έπρεπε να γίνουν προ πολλού. Δεν είναι τώρα που φωνάζουμε για κλιματική αλλαγή, η οποία μετατράπηκε σε κλιματική κρίση», υπογράμμισε.
«Από πλευράς μας τονίσαμε πως αν δεν επισπευσθούν οι διαδικασίες, του χρόνου αν δεν βρέξει δεν θα έχουμε νερό», σημείωσε.
Ο βουλευτής του ΑΚΕΛ υπογράμμισε την ανάγκη να γίνουν υποδομές για να αξιοποιηθεί το ανακυκλωμένο νερό στη γεωργία. Την ίδια ώρα, τόνισε πως αν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, του χρόνου αν δεν γεμίσουν τα φράγματα η μείωση του νερού για τον πρωτογενή τομέα θα είναι ψηλότερη του 50%, που ήταν φέτος.
Το χειρότερο όμως, συνέχισε, είναι ότι σύμφωνα με τους προέδρους των Επαρχιακών Οργανισμών Αυτοδιοίκησης, υπάρχουν απώλειες νερού γύρω στο 60-70%. Η λύση σε αυτό το πρόβλημα είναι η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, σημείωσε.
Σχετικά με την ανατιμολόγηση του νερού, σχολίασε πως «δεν επιλύεται το πρόβλημα με αυτόν τον τρόπο, αντιθέτως το μόνο που επιτυγχάνεται είναι να φορτωθούν οι πολίτες ακόμη ένα οικονομικό βάρος».
