Καθώς τα νοικοκυριά και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις παλεύουν να σταθούν στα πόδια τους μετά τα συνεχή κύματα ακρίβειας, η κυβέρνηση ετοιμάζει νέες αυξήσεις στο ρεύμα και τα καύσιμα, προκαλώντας νέα ασφυκτική πίεση στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς
Του Κωνσταντίνου Ζαχαρίου
Την ώρα που τα νοικοκυριά και οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις αναζητούν ανάσα μετά τα αλλεπάλληλα κύματα ακρίβειας, η κυβέρνηση προχωρά σε νέα μέτρα που εντείνουν τη δυσφορία και φορτώνουν και άλλα βάρη την κοινωνία και την οικονομία.
Οι αυξήσεις στο ηλεκτρικό ρεύμα σε συνδυασμό με την εισαγωγή των λεγόμενων «πράσινων» φορολογιών, που αναμένεται να οδηγήσουν σε μεγάλες αυξήσεις στα καύσιμα, συνιστούν ένα νέο πλήγμα στην ήδη επιβαρυμένη καθημερινότητα των πολιτών.
Αντί να στηρίξει τα νοικοκυριά και τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, η κυβέρνηση επιλέγει να φορτώσει το κόστος της «πράσινης μετάβασης» στους ώμους των πολλών, παρουσιάζοντάς το ως αναπόφευκτο. Την ίδια στιγμή, η επίσημη ρητορική περί «δημοσιονομικής σταθερότητας» και «μακροοικονομικών επιτυχιών» μοιάζει κυνική όταν αντιπαρατεθεί στα στατιστικά στοιχεία και –κυρίως– στην εμπειρία της καθημερινότητας.
Κραυγές απόγνωσης πίσω από τους ψυχρούς αριθμούς
Στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας Κύπρου, τα οποία ανέλυσε η εφημερίδα μας, καταγράφουν με ψυχρά νούμερα αυτό που κάθε οικογένεια βιώνει καθημερινά στο πετσί της: η ακρίβεια είναι πλέον διαρθρωτικό πρόβλημα.
Από τον Μάιο του 2021 έως τον Μάιο του 2025, ο Γενικός Δείκτης Τιμών Καταναλωτή αυξήθηκε κατά 15%. Η αύξηση όμως στα βασικά αγαθά ξεπερνά κάθε όριο.
Τρόφιμα: Το καλάθι του νοικοκυριού απειλείται
Τα δεδομένα δείχνουν:
• Πατάτες: +113%
• Ελαιόλαδο: +56%
• Λαχανικά: +44%
• Κρέας (αρνίσιο/κατσικίσιο): +56%
• Χοιρινό: +36%
• Ψάρια/θαλασσινά: +20%
• Ρύζι: +31%
• Γάλα (μακράς διαρκείας): +38%
• Τσάι/Καφές/Κακάο: +34%
Συνολικά το κόστος για το «καλάθι του νοικοκυριού» έχει αυξηθεί κατά 21% σε μέσα επίπεδα. Οι τιμές δεν ανεβαίνουν απλώς· αναθεωρούν τις ίδιες τις διατροφικές συνήθειες μιας κοινωνίας.
Ενοίκια, ηλεκτρικό, κόστος θέρμανσης: Μια τριπλή παγίδα απελπισίας
• Ηλεκτρικό ρεύμα: +42%. Σημειώνεται ότι η Κύπρος διατηρεί την αρνητική πρωτιά στην τιμή ηλεκτρικού ρεύματος στην ΕΕ για τα νοικοκυριά. Η νέα αύξηση 3% που αναμένεται να επιβληθεί στους λογαριασμούς του ρεύματος φαίνεται ότι δεν θα είναι το τέλος, αλλά η αρχή.
• Καύσιμα: +10.7 σεντ/λίτρο. Η κυβέρνηση δρομολογεί αύξηση των φόρων στα πετρελαιοειδή, στο όνομα της «πράσινης μετάβασης». Στην πραγματικότητα πρόκειται για κατάργηση της επιδότησης και προσθήκη «οικολογικού» τέλους που θα ξεκινήσει από τα 3,6 σεντ/λίτρο και θα φτάσει στα 10,7 σεντ/λίτρο σε έξι μήνες.
• Ενοίκια: +17%. Η στέγη μετατρέπεται από ανάγκη σε επενδυτικό προϊόν. Οι ενοικιαστές μένουν απροστάτευτοι, χωρίς στήριξη από το κράτος.
Οι πολλαπλές όψεις της αφαίμαξης των οικογενειακών προϋπολογισμών
Ο πληθωρισμός επηρεάζει κάθε πτυχή της ζωής.
Προσωπική φροντίδα:
• Κομμωτήρια: +26%
• Θεραπείες: +16%
• Καταστήματα περιποίησης: +21%
Εκπαίδευση:
• Προσχολική: +20%
• Δημοτική/Μέση: +10%
• Τριτοβάθμια: +4%
Οι αυξήσεις αυτές πλήττουν ιδιαίτερα τις πολύτεκνες οικογένειες και τις μη προνομιούχες τάξεις, τις οποίες η κυβέρνηση φαίνεται να έχει ξεχάσει.
Μεταφορές:
• Πετρέλαιο: +13%
• Λιπαντικά: +37%
• Ελαστικά: +24%
• Οχήματα: +21%
Καθημερινές ανάγκες έγιναν είδος πολυτελείας:
• Take away: +31%
• Διακοπές: +32%
• Συνδρομητική TV: +18%
• Κατοικίδια (προϊόντα/υπηρεσίες): +33%
• Κοσμήματα για δώρα: +48%
• Φυτά/Άνθη: +40%
Η κοινωνική πρόνοια υπό κατάρρευση
Ο τομέας όμως που αποτυπώνει τη γύμνια της κυβερνητικής πολιτικής είναι αυτός της κοινωνικής φροντίδας:
• Οίκοι ευγηρίας: +25%
• Κατ’ οίκον φροντίδα (Ηλικιωμένοι/ΑΜεΑ): +47%
• Κηδείες: +21%
Η Πολιτεία αφήνει τους πιο ευάλωτους πολίτες –ηλικιωμένους, άτομα με αναπηρία, χαμηλοσυνταξιούχους– χωρίς δίχτυ ασφαλείας.
Η ακρίβεια δεν είναι «θεομηνία», αλλά συνέπεια πολιτικών αποφάσεων
Η κυβέρνηση προσπαθεί να παρουσιάσει την ακρίβεια ως εξωτερικό φαινόμενο, ως συνέπεια διεθνών συγκυριών. Μα τα στοιχεία διαψεύδουν αυτή την αφήγηση. Η ακρίβεια δεν είναι ατύχημα. Είναι συνέπεια συγκεκριμένων πολιτικών αποφάσεων:
• Της επιλογής να μην ελέγξει την αγορά.
• Της άρνησης να ρυθμίσει τις τιμές σε βασικά αγαθά.
• Της πολιτικής να φορολογεί χωρίς αναδιανομή.
• Της εμμονής σε λογικές λιτότητας, όταν η κοινωνία χρειάζεται θωράκιση.
{ΜΕΣΟΤΙΤΛΟΣ}Οι πολλαπλές πληγές της κοινωνίας{ΜΕΣΟΤΙΤΛΟΣ}
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, το κράτος φαίνεται να λειτουργεί ως αμέτοχος παρατηρητής. Όμως:
• Οι χαμηλοσυνταξιούχοι, οι ευάλωτοι και οι άνεργοι βλέπουν το επίδομα να εξανεμίζεται με το που το λαμβάνουν.
• Οι εργαζόμενοι σε χαμηλόμισθες θέσεις δυσκολεύονται να καλύψουν βασικές ανάγκες.
• Οι νέοι φεύγουν στο εξωτερικό για ένα καλύτερο αύριο.
• Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις οδηγούνται σε λουκέτο.
Σημειώνεται ότι σε ευρωπαϊκές χώρες εφαρμόζονται πλαφόν στις τιμές βασικών αγαθών, φορολογούνται τα υπερκέρδη και επιδοτούνται στοχευμένα οι ευάλωτες ομάδες. Στην Κύπρο, αντίθετα, τα βάρη κατανέμονται ανάποδα: περισσότερα σε αυτούς που έχουν λιγότερα.
Οι πράξεις και οι παραλείψεις της κυβέρνησης έχουν μετατρέψει την «πράσινη μετάβαση» σε μηχανισμό φτωχοποίησης.
Η κοινωνία δεν ζητά ελεημοσύνη. Ζητά δίκαιη μεταχείριση. Ζητά πολιτικές που να στηρίζουν τον άνθρωπο, όχι μόνο τα στατιστικά ισοζύγια. Η κυβέρνηση δεν απέτυχε. Απλώς δεν έχει ως προτεραιότητα την κοινωνία. Και αυτό έχει τίμημα. Όχι μόνο οικονομικό. Αλλά βαθύ κοινωνικό και ανθρώπινο: την αξιοπρέπεια.
