Η αποκρατικοποίηση του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου (ΧΑΚ) μπαίνει σε φάση τελικής αντίστροφης μέτρησης, με το ορόσημο να τοποθετείται στο τέλος του 2025. Η κυβέρνηση προχώρησε στην κατάθεση σχετικού νομοσχεδίου στη Βουλή με τίτλο:
«Ο περί της Αποκρατικοποίησης του Χρηματιστηρίου Αξιών Κύπρου, του Κεντρικού Αποθετηρίου και του Κεντρικού Μητρώου Αξιών και της Μεταφοράς του Προσωπικού του ΧΑΚ στο Υπουργείο Οικονομικών Νόμος του 2025».
Η νέα αρχιτεκτονική του ΧΑΚ
Το νομοσχέδιο προβλέπει, μεταξύ άλλων, τα ακόλουθα:
Τη μεταβίβαση όλων των αρμοδιοτήτων, λειτουργιών, περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων του ΧΑΚ σε εταιρεία ειδικού σκοπού, η οποία θα πωληθεί σε στρατηγικό επενδυτή.
Τη διάλυση και εκκαθάριση του ΧΑΚ ως νομικού προσώπου δημοσίου δικαίου.
Τη διαχείριση του προσωπικού, με επιλογή μεταφοράς σε υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών ή πρόωρης αφυπηρέτησης με αποζημίωση.
Τη διαδικασία αποκρατικοποίησης και τον καθορισμό των αρμόδιων οργάνων και σταδίων υλοποίησης.
Την κατάργηση της υφιστάμενης Χρηματιστηριακής Νομοθεσίας.
Τη διασφάλιση της εύρυθμης λειτουργίας του χρηματιστηρίου κατά τη μεταβατική περίοδο.
Στόχοι και προσδοκίες
Σε σχετική έκθεση που έχει κατατεθεί στη Βουλή, η κυβέρνηση χαρακτηρίζει την αποκρατικοποίηση ως τη βέλτιστη λύση για τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα του θεσμού, ο οποίος αντιμετωπίζει σοβαρά διαρθρωτικά προβλήματα.
Αναφέρεται επίσης ότι, μετά την παγκόσμια οικονομική κρίση, την τραπεζική κατάρρευση στην Κύπρο, την πανδημία και τις γεωπολιτικές εξελίξεις στην Ουκρανία, το ΧΑΚ παρουσιάζει σωρευμένες ζημιές και αδυνατεί να λειτουργήσει ανταγωνιστικά.
Η κυβέρνηση προσδοκά, μεταξύ άλλων, τα εξής:
Την ενίσχυση της δυναμικής του ΧΑΚ, μέσω τεχνογνωσίας και υποδομών του ιδιωτικού τομέα.
Την προσέλκυση στρατηγικού επενδυτή διεθνούς κύρους.
Την ενίσχυση της συμμετοχής επιχειρήσεων και επενδυτών.
Την ανάδειξη της Κύπρου σε περιφερειακό χρηματοοικονομικό κόμβο.
Σύνδεση με το Σχέδιο Ανάκαμψης
Στο σχετικό σημείωμα αναφέρεται ότι η αποκρατικοποίηση του ΧΑΚ αποτελεί δεσμευτικό ορόσημο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου, στην ενότητα για την «Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητας των Επιχειρήσεων».
Σημειώνεται επίσης ότι -αν και δεν καθορίζεται συγκεκριμένος οδικός χάρτης για τις διαδικασίες που θα ακολουθηθούν- το σχετικό αίτημα πληρωμής πρέπει να υποβληθεί στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως το τέλος του 2025, ώστε να απελευθερωθούν κρίσιμοι πόροι από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης.
Με τον τρόπο αυτό το Υπουργείο Οικονομικών θέτει σαφές χρονικό ορόσημο για την ολοκλήρωση της διαδικασίας αποκρατικοποίησης του ΧΑΚ.
Υποσχέσεις για οφέλη στην οικονομία και τις επιχειρήσεις
Η κυβέρνηση εκτιμά ότι η αποκρατικοποίηση θα επιφέρει:
Αναβάθμιση του θεσμού του χρηματιστηρίου και διεθνή αναγνώριση.
Αύξηση του ενδιαφέροντος για εισαγωγή νέων εταιρειών στο ΧΑΚ.
Προώθηση καινοτομίας, ανταγωνιστικότητας και άντλησης κεφαλαίων.
Ενίσχυση του ΑΕΠ μέσω αύξησης του κύκλου εργασιών.
Αύξηση φορολογικών εσόδων και δημιουργία θέσεων εργασίας.
Παράλληλα, εκτιμάται ότι η αξιοποίηση του χρηματιστηρίου από τις επιχειρήσεις θα βελτιστοποιήσει τη χρηματοοικονομική τους δομή, θα ενισχύσει τη διαφάνεια και θα αναδείξει νέες ευκαιρίες ανάπτυξης.
ΥΠΟΙΚ: Η βέλτιστη λύση για έναν θεσμό υπό πίεση
Σύμφωνα με την κυβερνητική έκθεση, η αποκρατικοποίηση:
Απαλλάσσει το κράτος από την ανάγκη νέας χρηματοδότησης και λειτουργικού κόστους.
Αξιοποιεί την ευκαιρία ενίσχυσης του ρόλου του ΧΑΚ στην κυπριακή οικονομία.
Δημιουργεί ενδιαφέρον από αξιόπιστους επενδυτές, εγγυώμενη ανταγωνιστική διαδικασία πώλησης.
Εργασιακά και θεσμικές πτυχές
Παρότι προβλέπεται προστασία του προσωπικού, ο τρόπος εφαρμογής της μετάβασης και η διατήρηση θεσμικής συνέχειας θα αποτελέσουν κρίσιμους δείκτες επιτυχίας.
Επιπλέον, ζητούμενο παραμένει η διαφάνεια και αξιοπιστία στην επιλογή του στρατηγικού επενδυτή, ώστε να διασφαλιστεί η ενίσχυση και όχι η απαξίωση του θεσμού.
Κωνσταντίνου Ζαχαρίου
